Μέρος Β’
Κάθε Νοέμβρη εδώ και πολλά χρόνια αρκετός κόσμος απ’ όλη την Κρήτη τιμά την αρκαδική εθελοθυσία.
Όλοι οι ανώτατοι άρχοντες της χώρας από το 1930 (Πρόεδροι Δημοκρατίας, βασιλείς, πρωθυπουργοί, αρχιεπίσκοποι, κ.α. αρχές), τίμησαν με την παρουσία τους τις εκδηλώσεις στο Αρκάδι και το Ρέθυμνο.
Η αρχή έγινε το 1900 από τον πρίγκιπα Γεώργιο που ήρθε στ’ Αρκάδι, το 1930 ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος, το 1936 στα Α’ Αρκάδια ο Ιωάννης Μεταξάς και ακολούθησαν οι πρωθυπουργοί Σοφ. Βενιζέλος (1950) και Ν. Πλαστήρας (1951). Το 1966 για τα 100 χρόνια έγιναν και τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα Κ. Γιαμπουδάκη από τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο και το 1967 ήρθαν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος με την Άννα-Μαρία. Στα 27α Αρκάδια του 1967, είχαμε όμως την τραγωδία στη Σοχώρα από το θάνατο της Αργυρώς Θωμαδάκη και τον τραυματισμό 10 ατόμων από τον συνωστισμό. Το 1967 και 1968 (ήρθε) ο τότε Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Στέλιος Παττακός, ενώ το 1975 ο πρόεδρος Δημοκρατίας Κ. Τσάτσος, ακολούθησε ο Κ. Στεφανόπουλος κ.α.
Πρωτεργάτες των αγώνων
Μεγάλη ήταν η συμβολή των παραγόντων – γυμναστών στην καθιέρωση των πανελλήνιων αθλητικών αγώνων «Αρκάδια». Εκτός απ’ αυτούς που αναφέραμε στο Α’ μέρος, βοήθησαν ακόμα και οι νεότεροι: Χαλκιαδάκης Γιάννης, Κούνουπας Μανόλης, Παπατζανής Βαγγέλης, Εκκεκάκης Γιώργης, Πετρακάκης Αλέκος, Μαράκης Μιχάλης, Μελιγκουνάκης Βαγγέλης, Μουρτζανός Μανόλης, Πολιουδάκης Αντώνης, Μπενάκης Ανδρέας, Καλούδης Μάρκος, Κουρμούλης Ανδρέας, Βυζιργιαννάκης Γιώργης, Ελευθερόγλου Σπύρος, Παπαδάκης Βαγγέλης, Γαβαλάς Σπύρος, Ασβεσταδέλης Λεωνίδας, Γαλανομάτης Κ., Μιχαηλίδης Δ., Νίνος Ν., Κουνδουράκης Ι., Νικολακάκης Γ., Φύκιας Β., Μαντζαβάς Ανδρέας κ.α.
Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές των Αρκαδίων
Την καλύτερη ευκαιρία είχαν οι Ρεθεμνιώτες αθλητές για να δείξουν το ταλέντο τους στους πανελλήνιους αγώνες τα «Αρκάδια», αλλά και τα «Βενιζέλεια». Μάλιστα από τα 25α Αρκάδια 1965 πέρασε ο ολυμπιονίκης Χρ. Παπανικολάου του άλματος επί κοντώ με 4,60 μ., κ.α.
Στα πρώτα 30 Αρκάδια (1936-1970) οι Ρεθεμνιώτες αθλητές που ξεχώρισαν ήταν δεκάδες, ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν οι Αρκαδιοδρόμοι: Μαυράκης Δημήτρης, (5 φορές νικητής 1936-1939 και 1947), Τριαντάφυλλος Βαγγέλης (1946, 48, 51 και 2ος το 1947), Συριανόγλου Γιώργος (1952 και 3 φορές 2ος), Μονιάκης Γιάννης (2 πρωτιές και αρκετές 2ος), Κλαψινός Χαρίλαος (1950, 53-55), Παυλάκης Βαγγέλης, Κονσολάκης Γ. κ.α.
Άλλα Αθλήματα
Τζέλησις Ιωάννης (δρόμος, βόλι), Σιμιτζής Θ. (ύψος), Κυδωνάκης Γ. (100 μ., μήκος), Κορωνάκης Λ. Σιμιτζής Τ. (επί κοντώ), Βαρούχας Γ., Κούνουπας, Μαν. (100 μ. το 1948), Σταυρουλάκης Α., Χαλκιαδάκη Μαρία, Ανυφαντάκης Βαγ. (επί κοντώ), Λιοδάκης Μάρκος (από 1947-54 δεκάδες πρωτιές σε μήκος, ύψος, τριπλούν), Χαλκιαδάκης Γιάννης (επί κοντώ), Δασκαλάκης Αντώνης, Βασιλάκης Μάκης, Κοκκινάκη Αντωνία, Δεληγιώργη Ελένη, Ανυφαντάκης Μύρων (πρωταθλητής επί κοντώ), Στεφανάκης Βαγγέλης (100 μ., μήκος), Ερμής Βασίλης, Παπατζανής Χαρ., Βότζης Ι., Ξεκαλάκης Μ., Αγγελιδάκη Έλλη, Χριστινάκη Ξένια, Δεληγιώργης Ελ., Πλουμιστός Ανδρ., Ζαμφώτη Κατερινα, Θεοδοσόπουλος Ηλίας, Αρχοντάκης Δημ., Σταγάκης Β., Γαλερού Ρ., Βαβουράκης Νίκος (πρωτιές σε τριπλούν, ακόντιο μήκος), Παπουτσιδάκης Αντώνης, Χριστοφοράκης Αντώνης, Λαγουδάκης Σταύρος, Καλούδης Μάρκος, Μανουσάκης Βασίλης, Θεοδωράκης Στάθης, Μαρινάκης Ιωάννης, Ποθουλάκης Δημ., Παπαλεξάκης Αλ., Βότζης Γ., Σταυρουλάκης Α., Σταφυλάκη Α., Κοτσιφάκη Α., Σαριδάκη Ε., Πετρακάκη Μ., Δαμανάκης Στ., Δραμουντάνη Γ. κ.α.
Τέλος, Μαράκης Μιχάλης από τους κορυφαίους δισκοβόλους της χώρας, με δεκάδες πρωτιές, αλλά και σπουδαίος προπονητής. Σημαντική όμως ήταν και η προσφορά των αθλητικών συντακτών και μελών της οργανωτικής επιτροπής των αγώνων: Σταράκη Γ., Κρυοβρυσανάκη Ελ., Γιακουμάκη Ι., Πελαντάκη Μ.
Τα «Α’ Αρκάδια» 1936
Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες με την επωνυμία «Αρκάδια» έγιναν στις 8 Νοεμβρίου 1936 από τον Αθλητικό Όμιλο Ρεθύμνης – ΑΟΡ.
Στους παγκρήτιους αγώνες πήραν μέρος τα Σωματεία: Ο Σύλλογος Αγίας Παρασκευής «Κεραυνός», Τάλως Χανίων, Φωκιανός και ΑΟΡ.
Οι αγώνες έγιναν στην πλατεία Αβέρωφ (σημερινή Νομαρχίας).
Ο αθλητής Πισκοπάκης Ανδρέας διάβασε τον όρκο, ενώ ο πρόεδρος του ΑΟΡ Μανούσος Χατζηγρηγόρης χαιρέτησε τους αθλητές των Α’ Αρκαδίων, εξ ονόματος του ΑΟΡ που οργάνωσε τους αγώνες.
Επαίνεσε τους νέους που άφησαν το καφενείο και ήρθαν να διεκδικήσουν τον κότινο της νίκης, αλλά και να τιμήσουν αυτούς που θυσιάστηκαν το 1866 στο Αρκάδι.
Στη συνέχεια με εντολή του νομάρχη Κρεβατά, που βρισκόταν στο Αρκάδι κήρυξε την έναρξη των Α’ Αρκαδίων αγώνων. Στις γιορταστικές εκδηλώσεις του Ρεθύμνου για την 70η επέτειο του Ολοκαυτώματος παρέστη ο πρωθυπουργός Ι. Μεταξάς που πήγε στην Μονή Αρκαδίου για την καθιερωμένη δοξολογία, από τον θεοφιλέστατο Επίσκοπο κ. Αθανάσιο. Στη συνέχεια βάφτισε το 10ο παιδί του Μ. Αναστασάκη από το Γαβαλοχώρι δίνοντάς του το όνομα Κωνσταντίνος-Αρκάδιος. Μετά το γεύμα επισκέφτηκε το Μουσείο της Μονής και μ’ άλογο επέστρεψε στην Αμνάτο αναχωρώντας για το Ηράκλειο.
Αποτελέσματα 1ων Αρκάδιων αγώνων 1936
Δρόμος 100 μ.: Αθ. Γερασιμόπουλος, Ευάγγ. Φραγκιαδάκης, Γεώργ. Κυδωνάκης.
Σφαιροβολία: Αλφ. Πρέβε, Γεώργ. Σηφάκης, Στυλ. Ηλιακάκης.
Άλμα εις ύψος: Ιωάν. Βότζης, Ελευθ. Χατζηαποστόλου, Αθαν. Σιμιτζής.
Ακοντισμός: Γεώργ. Λιαπάκης, Ευάγ. Κισανδράκης, Παντ. Καλαϊτζάκης.
Δρόμος 800 μ.: Ευστρ. Ζαπόντας, Αντ. Βασιλάκης, Ανδρ. Νενεδάκης.
Λιθοβολία: Γεώργ. Αποστολάκης, Ιωάν. Ανδρουλιδάκης, Εμμ. Βιζιργιαννάκης.
Δισκοβολία: Αλφ. Πρέβε, Ιωάν. Ανδρουλιδάκης, Αντ. Βασιλάκης.
Μήκος: Ι. Βότζης, Αθ. Γερασιμόπουλος, Εμμ. Ζακάκης.
Αρκάδιος 24 χλμ.: 1) Δ. Μαυράκης 1 ώρα 31’30” από τις Σίσες. 2) Χ. Παπουτσάκης 1 ώρα 42′, 3) Λ. Κολυβάς 1 ώρα 45′.
Οι Χανιώτες κατέκτησαν πέντε χρυσά και οι Ρεθεμνιώτες τρία χρυσά, εννέα αργυρά και οκτώ χάλκινα.