Με ένα ξεχωριστό τρόπο τίμησαν μαθητές της Α’ και Β’ τάξης του Γενικού Λυκείου Πανόρμου τους ήρωες του 1940. Στα πλαίσια του ομίλου της δημιουργικής γραφής, με την καθοδήγηση της φιλολόγου του σχολείου Ουρανίας Ταταράκη, εκπόνησαν εργασία με θέμα τον φασισμό.
Αφού πρώτα οι μαθητές μελέτησαν αποσπάσματα από το έργο «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη και το «Πλατύ ποτάμι» του Γιάννη Μπεράτη (Αθήνα, Ερμής, 1992) κλήθηκαν από τη φιλόλογο να εκπονήσουν κείμενα με τίτλο: «Τι σημαίνει φασισμός για σας;».
Τα κείμενα δυο μαθητριών δημοσιεύονται παρακάτω και τον λόγο εξηγεί η εκπαιδευτικός:
«Επειδή ο φασισμός αναβιώνει επικίνδυνα στις μέρες μας, επιδιώκουμε -μέσω της δημοσίευσης των εργασιών μας- να μην ξεχάσει κανείς ότι ο φασισμός κουβαλά μέσα του θάνατο, πόνο, σκηνές εξοργιστικής βαρβαρότητας και απίστευτη οδύνη!».
Η μαθήτρια της Β’ Λυκείου, Ιωάννα Λιανεράκη, γράφει:
«Όταν ρώτησα κάποια άτομα από το στενό μου κύκλο να μου πουν τι είναι ο φασισμός, όλα μου απάντησαν το ίδιο πράγμα: «Είναι μια αυταρχική μορφή διακυβέρνησης».
Τι είναι, όμως, φασισμός για εμένα; Φασισμός για εμένα είναι ο βιασμός στο δικαίωμά μας να σκεπτόμαστε και να εκφραζόμαστε ελεύθερα. Όταν υπάρχει φασισμός δεν σου επιτρέπεται να σκέφτεσαι, γιατί οι σκέψεις σου οδηγούν σε «θέλω» και τα «θέλω» σου δεν είναι αποδεκτά, όταν δεν συμβαδίζουν με τα «Θέλω» της φασιστικής εξουσίας. Σκοπός ενός φασίστα είναι να σου βάλει παρωπίδες στα μάτια, καθιστώντας σε ανήμπορο να κοιτάξεις προς κάποια άλλη κατεύθυνση, εξαναγκάζοντας σε να κοιτάς προς την ευθεία, όπου ο ίδιος σε κατευθύνει με τη βία.
Γιατί, φίλε αναγνώστη, όταν συζητάς και ανταλλάσσεις απόψεις, εάν δεις κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που θέλουν οι τύραννοι να βλέπεις, τούς κάνεις να φοβούνται. Φοβούνται το πνεύμα σου όταν σκέπτεται, το βλέμμα σου όταν κοιτάζει ψηλά, φοβούνται εμένα κι εσένα μαζί, τα λόγια που λέμε οι δυο μας χαμηλόφωνα. Κι αυτός ακριβώς ο φόβος τους γίνεται το όπλο στα δικά σου χέρια, για να μην τούς αφήσεις να πετύχουν το σκοπό τους, να σπείρουν τον πόνο και τη δυστυχία».
Η μαθήτρια της Α’ Λυκείου, Άντζελα Πόντα, γράφει:
«Φασισμός είναι όταν νιώθεις τη φωνή σου εγκλωβισμένη στα βάθη της ψυχής σου, ανίκανη ν’ αποδράσει. Είναι η ελευθερία που δεν έχεις πια, όταν η ψυχή σου λιμοκτονεί για λίγη χαρά και πολεμάει να βγει στην επιφάνεια, αλλά εσύ την πνίγεις, την αγνοείς, δεν δίνεις σημασία στα «θέλω» της, για να ζήσεις άλλη μια μέρα. Είναι η έλλειψη ευτυχίας, ο πόνος που μένει βαθιά χαραγμένος όταν σου επιβάλλουν την απελπισία. Είναι εκείνο το συναίσθημα που σε διατρέχει, όταν νιώθεις ολόκληρο το σώμα σου να γίνεται ζωντανή παγοκολόνα, όταν το κρύο σε νικά. Είναι η στιγμή που παραδίδεις τα όπλα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες, όσο εσύ κυνηγάς την ελευθερία μέσα στο σκοτάδι. Είναι η αιτία που σε οδηγεί στην υπέρβαση, που γεννά το όνειρο της απελευθέρωσης ανάμεσα σε κοκαλωμένα από το κρύο σώματα».
Σημ. Το σκίτσο είναι εμπνευσμένο από τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών της Α’ Λυκείου. Ο Θηραμένης δικάζεται σε μια δίκη παρωδία και καταδικάζεται σε θάνατο από τους 30 τυράννους ,που κυριαρχούν στην Αρχαία Αθήνα μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου (404 π.Χ). Ο σάτυρος-δήμιος των τυράννων-συλλαμβάνει τον Θηραμένη για να τον αναγκάσει να πιεί το κώνειο. Η άδικη καταδίκη του καταδεικνύει τη φαυλότητα μιας αυταρχικής διακυβέρνησης.
