Βαθιές είναι οι πληγές που αφήνει η πανδημία του κορονοϊού στον τουριστικό κλάδο, ο οποίος κατέγραψε τεράστιες απώλειες την τουριστική σεζόν του 2020 φτάνοντας ακόμα και το 80% σε σχέση με το 2019, αποτελώντας, όπως έχουν επανειλημμένως δηλώσει ο ίδιοι οι ξενοδόχοι, μια σεζόν επιβίωσης για τους επιχειρηματίες.
Το μέλλον για τη νέα σεζόν είναι σίγουρα αβέβαιο, σε ότι αφορά την πορεία των κρατήσεων και τις πληρότητες στις ξενοδοχειακές μονάδες εξαιτίας του ρευστού περιβάλλοντος, το οποίο είναι άμεσα εξαρτώμενο από τα επιδημιολογικά δεδομένα και φυσικά με την έναρξη των εμβολιασμών, ωστόσο σχεδόν βέβαιο θεωρείται ότι θα εξακολουθούν να είναι σε ισχύ αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα και μέτρα περιορισμού της διασποράς του ιού.
Οι φορείς του τουριστικού κλάδου εκτιμούν πως η έναρξη των εμβολιασμών και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη αποτελεί το πρώτο θετικό βήμα για τη σταδιακή επανεκκίνηση του τουρισμού, ενώ οι ίδιοι ήδη προσφέρουν ελκυστικά τουριστικά πακέτα σε χαμηλές τιμές, προκειμένου να τονώσουν τη ζήτηση, αφού είναι γνωστό ότι η οικονομική δυσχέρεια δεν αποτελεί ελληνικό πρόβλημα αλλά παγκόσμιο.
Παράλληλα, όπως επισημαίνουν, με δεδομένες τις δυσάρεστες εξελίξεις στον κλάδο και τις πτωχεύσεις μεγάλων τουριστικών πρακτόρων οι δυνητικοί επισκέπτες εμφανίζονται παραπάνω επιφυλακτικοί με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμα πιο δύσκολη η απόφαση για να προγραμματίσουν διακοπές.
Ο συνδυασμός αυτός της άγνωστης εξέλιξης της πανδημίας, της οικονομικής δυσχέρειας και του ρευστού περιβάλλοντος θα έχει ως αποτέλεσμα η σεζόν να κριθεί από κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, με τους επισκέπτες να συνυπολογίζουν παραμέτρους και δεδομένα που θα αφορούν την πανδημία, την ασφάλεια, τα περιοριστικά μέτρα που θα είναι σε ισχύ τόσο στη χώρα τους όσο και στον προορισμό που θα επιλέξουν για διακοπές και φυσικά την τιμή του τουριστικού πακέτου.
Πάντως, όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του συλλόγου ξενοδόχων και γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας, η ασφάλεια αποτελεί για τους ίδιους προτεραιότητα τόσο ως προς τις αφίξεις των επισκεπτών όσο και κατά τη διαμονή τους στις ξενοδοχειακές μονάδες του νομού.
Οι ξενοδόχοι εμφανίζονται ανήσυχοι και προβληματισμένοι και είναι βέβαιοι πως και η νέα σεζόν θα είναι εξίσου δύσκολη για τους ίδιους, αφού ακόμα και αν αυξηθούν οι περσινές κρατήσεις και πληρότητες οι ίδιοι δεν θα έχουν κέρδη. Για τον λόγο αυτό επισημαίνουν την επιτακτική ανάγκη της οικονομικής τους στήριξης από την κυβέρνηση, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στα συσσωρευμένα χρέη και τις υποχρεώσεις και να διατηρήσουν βιώσιμες και λειτουργικές τις ξενοδοχειακές τους επιχειρήσεις.
Όπως σημειώνουν επιχειρηματίες της τουριστικής αγοράς, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια προκειμένου ο τουρισμός να ανακάμψει και να επανακτήσει τη δυναμική που είχε στα τέλη του 2019, όταν και έκλεισε με νέο διπλό ρεκόρ τόσο στα έσοδα (18,2 δισ. ταξιδιωτικές εισπράξεις), όσο και στις αφίξεις.
Ρευστό το τουριστικό τοπίο το 2021
Οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής θα κρίνουν το μέλλον της σεζόν του 2021, καθώς αυτές επηρεάζονται από τον αστάθμητο πλέον παράγοντα των επιδημιολογικών δεδομένων τόσο της χώρας προέλευσης των επισκεπτών όσο και του τόπου προορισμού. Αυτό επισημαίνουν οι ξενοδόχοι, οι οποίοι εμφανίζονται ανήσυχοι και προβληματισμένοι κάνοντας λόγο για μια ακόμα δύσκολη και χωρίς κέρδη τουριστική περίοδο. Οι κρατήσεις παραμένουν καθηλωμένες και στα συστήματα υπάρχουν μόνο τα voucher του 2019, δηλαδή οι κρατήσεις που είχαν γίνει για το 2020 και ακυρώθηκαν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Το ενδιαφέρον των επισκεπτών για διακοπές είναι περιορισμένο και παρά τα όποια σημάδια ανάκαμψης αυτά δεν μεταφράζονται σε ολοκληρωμένη πληρωμένη κράτηση, επισημαίνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων Ρεθύμνου και γραμματέας της ΠΟΞ, Μανόλης Τσακαλάκης.
Παρά το γεγονός ότι οι τιμές των ξενοδοχείων έχουν πέσει και οι προσφορές είναι μεγάλες σε συνδυασμό με την επέκταση του early booking (δηλαδή του διαστημάτων των κρατήσεων που γίνονται την περίοδο του χειμώνα σε καλύτερες τιμές), οι επισκέπτες παραμένουν διστακτικοί βλέποντας το δεύτερο κύμα του κορονοϊού να είναι σε έξαρση και τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για επικείμενο τρίτο κύμα.
Αχτίδα αισιοδοξίας για τον ξενοδοχειακό κλάδο αποτελεί η έναρξη των εμβολιασμών, καθώς θεωρούν ότι ο ρόλος του εμβολίου θα αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα για τον τουρισμό.
Χωρίς να περιμένουν σε καμία περίπτωση κέρδη οι ξενοδόχοι ευελπιστούν να κρατήσουν βιώσιμες τις επιχειρήσεις τους τη νέα τουριστική περίοδο και να μπορέσουν να διατηρήσουν ικανοποιητικές πληρότητες αναμένοντας ταυτόχρονα από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις για να στηρίξουν το κλάδο.
Σε σχετικές δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», ο κ. Τσακαλάκης, τόνισε:
«Εμείς χρειαζόμαστε τη δυνατότητα της ανταγωνιστικότητας. Δηλαδή, να μπορούμε επί ίσοις όροις με άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς να διεκδικούμε επισκέπτες. Τώρα εδικά που διαφαίνεται ότι θα αλλάξει η ψυχολογία των δυνητικών επισκεπτών, πρέπει να είμαστε ανταγωνιστικοί. Όπως είναι γνωστό, για να αλλάξει το κλίμα ως προς τις διακοπές απαιτούνται δυο συστατικά: το ένα είναι η καλή ψυχολογία που φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή λόγω του εμβολίου βελτιώνεται και το δεύτερο είναι τα χρήματα. Γιατί όπως και στην Ελλάδα οι περισσότεροι πολίτες ζουν πλέον με επιδόματα και μισθούς χαμηλούς, το ίδιο συμβαίνει και στις υπόλοιπες χώρες, γιατί μπορεί οι μισθοί τους να είναι υψηλότεροι όμως αντίστοιχα υψηλό είναι και το κόστος ζωής τους. Άλλωστε πολλοί εξ αυτών παλαιοτέρα έπαιρναν διακοποδάνεια για να έρθουν στη χώρα μας. Εμφανίζεται λοιπόν αυτή την περίοδο μια βλάστηση -ήδη μια ερεύνα της σκανδιναβικής αγοράς δείχνει την Κρήτη στην πρώτη θέση των προτιμήσεων των Σκανδιναβών για τις φετινές καλοκαιρινές τους διακοπές, ακολουθεί η Ρόδος και τελευταία η Τουρκία. Υπάρχουν ενδείξεις αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν όμως αποδείξεις. Όμως αυτή την περίοδο, δεν έχουμε κρατήσεις τελειωμένες. Στα κομπιούτερ μας έχουμε voucher του 2019 που αφορούν διακοπές που δεν πραγματοποιηθήκαν το 2020 και αντί χρημάτων οι τουρ οπερέιτορς έδωσαν voucher. Αυτές τις κρατήσεις έχουμε και ευελπιστούμε να αναθαρρήσουμε. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σεζόν του 2021 θα είναι σεζόν του last minute (της τελευταίας στιγμής). Δεν θα την ξαναπατήσουν οι καταναλωτές όπως στο παρελθόν, να δώσουν τα χρήματά τους στους τουρ οπερέιτορς και να κινδυνεύουν να χάσουν, λαμβάνοντας υπόψη το ένα μετά το άλλο κανόνι των μεγάλων τουριστικών οργανισμών. Με αυτά τα παθήματα οι δυνητικοί επισκέπτες θα πραγματοποιούν τις κρατήσεις τους την τελευταία στιγμή, δηλαδή 15-20 μέρες πριν πραγματοποιήσουν το ταξίδι, διότι η τελική τους απόφαση θα εξαρτηθεί από τα επιδημιολογικά δεδομένα. Όχι μόνο τα επιδημιολογικά δεδομένα του προορισμού των διακοπών τους αλλά και της χώρας προέλευσής τους. Θεωρώ λοιπόν ότι εάν οι αγορές της Ρωσίας, της Αγγλίας, της Σκανδιναβίας και του Ισραήλ, που φέτος είχαν ουσιαστικά αποκλειστεί από την ελληνική αγορά, επανέλθουν θα είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα, καθώς ήδη οι χώρες αυτές έχουν μπει στη διαδικασία εμβολιασμού» .
Ο γραμματέας της ΠΟΞ επανέλαβε το πάγιο αίτημα του τουριστικού κλάδου και δη του ξενοδοχειακού κόσμου για φοροελαφρύνσεις επισημαίνοντας πως: «Εμείς δεν μπορούμε να επαφιέμεθα στις προθέσεις της κυβέρνησης. Ζητούμε εξ αρχής φορολογικές ελαφρύνσεις. Έχουμε ήδη δώσει τεράστιες προσφορές στα τουριστικά πακέτα για διακοπές, όπου είναι στα όρια του κέρδους, και σε πολλές περιπτώσεις όπου οι πληρότητες είναι χαμηλές μπαίνουμε μέσα. Όπως συνέβη και τη φετινή χρόνια. Όλοι όσοι ανοίξαμε με ελάχιστες εξαιρέσεις μπήκαμε μέσα. Έχουμε δώσει μεγάλες προσφορές και ελπίζουμε ότι αν εφαρμοστούν φοροελαφρύνσεις θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε. Σε καμιά περίπτωση δεν προσβλέπουμε σε κέρδη. Γιατί αυτή τη στιγμή αυτό που γίνεται από το κράτος είναι μια χρηματοδότηση για να πληρώνουμε δάνειά μας. Αυτό δεν είναι υγιές. Το υγιές είναι να είχαμε περικοπές των οικονομικών υποχρεώσεών μας».
Προτεραιότητα η προστασία της δημόσιας υγείας
Οι ξενοδόχοι επισημαίνουν πως για τους ίδιους η προστασία της δημόσιας υγείας είναι σε πρώτη προτεραιότητα και αυτό θέλουν να διασφαλιστεί για τους ταξιδιώτες που θα κάνουν τις διακοπές τους στο Ρέθυμνο: «Εμείς θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όσοι ταξιδέψουν θα είναι εξακριβωμένο με τεστ ότι δεν νοσούν από κορονοϊό. Γιατί μπορεί να έχουν κάνει το εμβόλιο, όμως να έχουν κάνει μόνο τη μια δόση και χρειάζεται ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να αποκτήσουν αντισώματα. Εμάς μας ενδιαφέρει η ασφάλεια. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι από τα φετινά δεδομένα που είχαμε από τα στοιχεία στις πύλες εισόδου, η επιμόλυνση που είχαμε ήταν απειροελάχιστη. Στο Ρέθυμνο οι άνθρωποι που ήταν θετικοί και φιλοξενήθηκαν στο ξενοδοχείο καραντίνας ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα των δυο χεριών. Αντίστοιχη ήταν και η εικόνα στην υπόλοιπη Κρήτη» τόνισε ο κ. Τσακαλάκης.
Εξετάζεται η μείωση του Φ.Π.Α. σε τουρισμό και εστίαση
Ανάσα σε δύο από τους βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, τον τουρισμό και την εστίαση, που έχουν δεχτεί ισχυρό πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού σχεδιάζει να δώσει η κυβέρνηση, προχωρώντας σε μείωση του ΦΠΑ που βαρύνει υπηρεσίες και αγαθά.
Στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι μετά την άρση των προσωρινών μέτρων προστασίας, το β’ τρίμηνο του 2021, τουρισμός και εστίαση να ενισχυθούν μέσω της μείωσης της έμμεσης φορολογίας, κάτι που θα δώσει βαθιά ανάσα στις επιχειρήσεις, ώστε στην πορεία προς την πλήρη επανεκκίνησή τους να αναπληρώσουν ένα μέρος των απωλειών που θα έχουν καταγράψει όλο αυτό το διάστημα.
Στο πλαίσιο αυτό, δύο σενάρια βρίσκονται στο τραπέζι με προσωρινή ισχύ έως το τέλος του 2021 και τις οριστικές αποφάσεις να λαμβάνονται μέσα στο πρώτο δίμηνο του νέου έτους.
Το πρώτο προβλέπει την παράταση έως το τέλος του έτους του μειωμένου ΦΠΑ 13% που ισχύει σήμερα ως μέτρο κατά της πανδημίας στον τουρισμό, την εστίαση και τις μεταφορές.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ της εστίασης από το 13% στο 11%. Όσον αφορά στον τουρισμό θα εξεταστεί είτε όλο το τουριστικό πακέτο να πάει στο 13%, είτε εναλλακτικά να μειωθεί ο συντελεστής διαμονής στο 6%.
Με τα σημερινά δεδομένα, πάντως, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι παρεμβάσεις θα είναι βραχείας διαρκείας και θα στοχεύουν στην ενίσχυση των κλάδων στην προσπάθεια για επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων τους.
Στο τραπέζι θα βρεθεί και η μείωση του ΦΠΑ στο συνολικό τουριστικό πακέτο, αφού πρόκειται για ένα ελκυστικό εργαλείο σε μια χρονιά που θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την αντεπίθεση του ελληνικού τουρισμού. Η έστω και προσωρινή μείωση του ΦΠΑ για όλο το τουριστικό πακέτο στο 13% ή ακόμα και στο 11% θα ενίσχυε σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας ως τουριστικού προορισμού. Όπως τονίζουν παράγοντες της τουριστικής αγοράς, η αποκλιμάκωση του ΦΠΑ, ακόμα και αν είναι προσωρινή, θα κάνει ανταγωνιστικότερο το τουριστικό προϊόν, δεδομένου ότι στις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου ο ΦΠΑ κυμαίνεται μεταξύ 9% και 10%.
Υπενθυμίζεται ότι όσον αφορά τον τουρισμό, στη διαμονή με πρωινό η ενιαία τιμή υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Στη διαμονή με ημιδιατροφή (πρωινό και γεύμα) η ενιαία τιμή υπάγεται επίσης στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Στη διαμονή με πλήρη διατροφή (full board – πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό γεύμα) το 5% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24% ως αντιπαροχή που καταβάλλεται για τη διάθεση ποτών τα οποία περιέχουν οινόπνευμα σε οποιαδήποτε αναλογία. Στη διαμονή με το σύστημα all inclusive το 10% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24% ως σύνθετη παροχή υπηρεσιών, η οποία δεν μπορεί να προσδιοριστεί με σαφή τρόπο και το υπόλοιπο ποσοστό στο 13%. Παράλληλα η έκτακτη μετάταξη του συνόλου της εστίασης για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε ένα μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 11% είναι ένα από τα σενάρια που θα εξετάσουν στο οικονομικό επιτελείο.
