Νέοι άνθρωποι κινούνται όλο το εικοσιτετράωρο. Έχει ζωντάνια ευρωπαϊκής μεγαλούπολης… Ενώ την ίδια στιγμή απουσιάζουν τα μεγάλα πορτρέτα του Κεμάλ Ατατούρκ, ιδίως εκείνο το γιγάντιο στην πλατεία Ταξίμ.
Σχημάτιζε έτσι κάποιος την εντύπωση ότι η Τουρκία βαδίζει στην αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας. Μιας μετακεμαλικής νοοτροπίας. Μόνο που το νέο αφήγημα, το «νεοϊσλαμικό-success story» είχε στηριχτεί σε δύο βάρκες… Η χώρα πατούσε με το ένα πόδι στη Δύση και με το άλλο στη.. «Σαουδική Αραβία». Ο Ερντογάν άρχισε σιγά σιγά να πιστεύει ότι θα μπορέσει -σχετικά εύκολα- να επιβάλλει το δικό του «νεοϊσλαμικό μοντέλο» ως νέος σουλτάνος… Έχουν περάσει περίπου 90 χρόνια από την εκκοσμίκευση και την απο-οθωμανοποίηση του Κεμάλ… Ο Ερντογάν έχοντας υποσχεθεί στα μικρομεσαία στρώματα του πληθυσμού δικαιοσύνη και απαλλαγή από τις φαυλότητες του παλαιού κατεστημένου επιχείρησε να πραγματοποιήσει τον λαϊκό αυτό ισλαμισμό με μια «ευσέβεια ισλαμική», με έμφαση στην ηθική και τη θρησκευτική αλληλεγγύη και με στροφή αρκετών μοιρών στην παράδοση (θα έφτανε, άραγε, ως την οθωμανική παράδοση;)…
Εκεί κάπου στην αρχή της δεκαετίας του 2000 αρχίζουν και οι φανερές ή κρυφές «συγκρούσεις» της νέας επιχειρηματικής ελίτ με το κεμαλικό οικονομικό και επιχειρηματικό κατεστημένο. Ο Ερντογάν είναι, βέβαια, και αισθάνεται ισχυρός. Ελέγχει με την εξουσία του όλο τον δημόσιο βίο (μίντια, δικαιοσύνη, στρατό)… Και, έτσι, σιγά σιγά δημιουργείται μια εστία προβλήματος. Ο ασφυκτικός έλεγχος της εξουσίας του Ερντογάν έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το παλιό καθεστώς. Σ’ αυτό βοήθησαν και οι μεγάλες δόσεις νεοϊσλαμισμού από το κόμμα του, το ΑΚΡ…
Η αφορμή δόθηκε πριν λίγες ημέρες όταν αποφασίστηκε να κάνουν λίγα δέντρα στο πάρκο της Κωνσταντινούπολης για να κατασκευαστεί εμπορικό κέντρο ή για να ανεγερθεί τζαμί ή… Χαρακτηρίζοντας, μάλιστα, τους διαδηλωτές ως «πλιατσικολόγους» οδήγησε τις αντιδράσεις των πολιτών σε άλλα μονοπάτια…
Πίσω όμως από τα… λίγα δέντρα υπήρχε ένα «δάσος» κρυμμένων προβλημάτων: πολιτικών, κοινωνικών, διαφυλετικών, θρησκευτικών, ιδεολογικών… Προβλήματα που τα ελεγχόμενα μίντια κρατούσαν στο σκοτάδι… Προβλήματα με τους Τούρκους αλεβίτες και σιίτες, προβλήματα στη μεσαία τάξη, ζητήματα λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (τουίτερ), που χαρακτηρίζονταν ως «μπελάς», δηλώσεις με περιεχόμενο λ.χ. ότι όποιος είναι εναντίον της απαγόρευσης του αλκοόλ είναι αλκοολικός, φανερώνουν ότι ο Ερντογάν και οι γύρω του στο ΑΚΡ βρίσκονταν εκτός πραγματικότητας…
Οδήγησε, λοιπόν, τη νεολαία και τη μεσαία τάξη στο ξέσπασμα των τελευταίων ημερών.
Όμως, η σύγχρονη Τουρκία αποτελείται από δύο διαφορετικούς κόσμους.
Πατάει, όπως είπαμε, σε δύο βάρκες…
Στον αντίποδα δηλαδή βρίσκεται η Ανατολία. Άνθρωποι που νιώθουν αρκετή άνεση βιώνοντας τον αυταρχισμό του Ερντογάν και βλέποντας την αναβίωση ενός λαϊκού ισλαμισμού (νεοϊσλαμισμού).
Ο Τούρκος πρωθυπουργός κινδυνεύει από ένα σύνδρομο αλαζονείας. Αυτό το έχει δείξει τόσο στη διεθνή πολιτική σκηνή όσο και στο εσωτερικό της χώρας του. Οι ισλαμικής εμπνεύσεως απαγορεύσεις (από το ρακί έως το… φιλί) και οι φόβοι για μεγαλύτερες δόσεις ισλαμισμού με το νέο σύνταγμα, τον οδήγησαν να χάνει έδαφος και να κριθεί ανεπιθύμητος από τη νεολαία και τη μεσαία τάξη. Την αφορμή, λοιπόν, την έδωσε η κοπή των δέντρων… Οι αιτίες, όμως, είναι βαθύτερες και τα προβλήματα μεγάλα στο σύγχρονο τουρκικό κράτος.
Όταν αμφισβητούνται μικρές καθημερινές ελευθερίες και η πολιτική εξουσία διολισθαίνει στον αυταρχισμό τότε τα πράγματα δυσκολεύουν και σιγά σιγά ο έλεγχος χάνεται, όταν βγαίνουν στο προσκήνιο οι πραγματικές αιτίες.
Η συλλογική μνήμη (και ψυχή) δεν αλλάζει με διατάγματα και αυταρχισμό…
Η ηθικολογία είναι παράλογο να εκτοπίζει την πολιτική και τη λογική…
Ο δρόμος αυτός είναι πολύ επικίνδυνος.
Η Τουρκία αν συνεχίσει έτσι τότε θα ενταθούν οι φυγόκεντρες δυνάμεις (πολιτικές, εθνοτικές και πνευματικές) που θα αντιπαλέψουν το νεοοθωμανικό μοντέλο…
Και τότε τι θα συμβεί; Τόσο στην ίδια την Τουρκία όσο βέβαια και στην ευρύτερη περιοχή… Κι αυτό γιατί συνήθης τακτική είναι οι εσωτερικές κρίσεις να… εξάγονται!
Η Τουρκία θα πρέπει να βρει το δρόμο της τόσο μακριά από τον αυταρχισμό όσο και σε απόσταση από την αναβίωση ενός οθωμανικού-ισλαμικού παρελθόντος… Με το βλέμμα δηλαδή στραμμένο στο μέλλον…
Το άστρο της ελληνικής δημοκρατίας 1974-2024
Συμπληρώνονται 50 έτη απρόσκοπτης πολιτικής ομαλότητας και οφείλουμε όλοι οι πολίτες της χώρας, με αμεροληψία και ωριμότητα να αντλήσουμε διδάγματα...