Όλοι δεχόμαστε ότι ο πιο πετυχημένος τρόπος αντιμετώπισης των καθημερινών κοινωνικών προβλημάτων του καιρού μας είναι η ανιδιοτελής συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων. Η άδολη σύμπνοια και η ολόψυχη ομόνοιά τους μπροστά και στα δύσκολα και στα εύκολα της ζωής.
Για να είναι, όμως, διαρκής και πραγματική η ενότητα και να μην υποσκάπτεται και να μη ναρκοθετείται από κανένα, καθένα από τα μέλη της κοινωνίας πρέπει να είναι εφοδιασμένο από μια σειρά ψυχικά αγαθά. Τα υλικά αγαθά είναι που συντελούν σημαντικά στη λύση των ανθρώπινων προβλημάτων και τα ψυχικά είναι που -αφού τους βοηθούν να ξεπεράσουν όσα αντιμετωπίζουν στην ιδιωτική τους ζωή- φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά και από άβουλο όχλο και αχαλίνωτη μάζα τούς κάνουν σύνολο ενεργών πολιτών.
Ας ιδούμε, λοιπόν, όποια ψυχικά αγαθά θεωρούμε μεγάλης αξίας εφόδια στους καθημερινούς αγώνες των πολιτών σε ό,τι αφορά το δημόσιο και τον ιδιωτικό τους βίο.
Η αυτογνωσία, η γνώση των ψυχοσωματικών και πνευματικών μας δυνάμεων και δυνατοτήτων, πρώτα – πρώτα, μας βοηθά να προχωρούμε ως άτομα και ως κοινωνίες σε σωστές επιλογές λόγων και πράξεων δίχως νοσηρούς φανατισμούς και αρρωστημένες ιδεοληψίες να μας βάζουν τρικλοποδιές. Συνάμα, μας απομακρύνει από τους ανθρώπους που θέλουν με δολερή σκέψη να μας βλάψουν, και συσφίγγει τους κοινωνικούς δεσμούς.
Η ταπεινοφροσύνη και η μετριοφροσύνη μάς βοηθούν να αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες με ρεαλισμό και σύνεση, δίχως ακρότητες. Κι η σύνεση είναι πολυτιμότερη από κάθε χρυσάφι διότι βοηθά τους ανθρώπους να πλησιάζουν άδολα ο ένας τον άλλο, ενώ όλοι ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν χειρότερα κακά για έναν άνθρωπο από την απληστία, την κομπορρημοσύνη, το σνομπισμό και την αλαζονεία, εφόσον φουσκώνουν την ψυχή του ανθρώπου και τη γεμίζουν ζήλεια και φθόνο για τους άλλους και εγωπάθεια, με όσα δηλαδή, αντί να συνενώνουν, αποξενώνουν τους ανθρώπους…
Η αγάπη της αλήθειας και του δίκιου είναι τα στηρίγματα στην ιδιωτική ζωή κάθε ανθρώπου, διότι του δείχνουν ποιο δρόμο πρέπει να πάρει για να προκόψει, και, κατά τη διέλευση του δρόμου αυτού, τον προστατεύουν από κάθε κακό και τον ελευθερώνουν από κάθε δεινό. Την ίδια στιγμή, είναι μαζί με την τήρηση και την εφαρμογή των νόμων από και για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες και τα οχυρά τείχη και τα γερά θεμέλια μιας κοινωνίας.
Μια ψυχή καθαρή, χωρίς αρχομανία και φιλοχρηματία και δοξολατρεία, έρχεται, μου λένε παιδιόθεν οι γονιοί μου, πιο εύκολα κοντά στους συνανθρώπους της. Δεν τους βλέπει ως ανταγωνιστές στο κυνήγι του ευκαιριακού χρήματος, της παροδικής εξουσίας και της πρόσκαιρης δόξας, αλλά ως συναγωνιστές υπέρ της παντοτινής κοινωνικής προκοπής και ευημερίας, έτσι δεν είναι;
Η πραγματική και χωρίς ιδιοτέλεια φιλανθρωπία, τέλος, είναι σαν το πηγάδι απ’ όπου αντλείς συνέχεια πολύ νερό κι όμως δεν εξαντλείται ποτέ, μα διαρκώς ανανεούται. Και τούτο, γιατί όσα δίνεις για τους άλλους δίνουν και οι άλλοι για σένα. Στον αντίποδα, όταν ζεις και πορεύεσαι ψάχνοντας παντού το κέρδος και μισώντας τους γύρωθέ σου και δίχως αλληλοβοήθεια, η μισανθρωπία σε καταντά να μοιάζεις με το να προσπαθείς ν’ ανεβάσεις σαν το μυθικό Σίσυφο μιαν πολύ μεγάλη και βαριά κοτρόνα στην κορυφή ενός πανύψηλου και δύσβατου βουνού και κάθε φορά που φτάνεις στο κορφοβούνι η πέτρα σού ξαναπέφτει στους πρόποδες και δώστου απ’ την αρχή…
Αλήθεια, ποια είναι η δική σας γνώμη για όλα τα παραπάνω;
* O Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος
