Δεδομένα σχετικής έρευνας του κ. Μηνά Σαματά. Επιλεκτική παρουσίαση-σχόλια: Μιχάλης Ν. Τζεκάκης
Μέρος Α’
Η ταυτότητα της έρευνας
Στους μήνες Ιούνιος – Αύγουστο του 2019 στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης διεξήχθη για πρώτη φορά μια έρευνα με τίτλο: Διαδικτυακή Έρευνα Γνώμης Διδασκόντων του ΠΚ (Ρέθυμνο και Ηράκλειο). Στην εν λόγω έρευνα μέλη όλων των κατηγοριών του διδακτικού προσωπικού του ΠΚ κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα ευρύ φάσμα 70 ερωτήσεων που αφορούσαν, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και σε θέματα σχετικά και στις συνθήκες επιτέλεσης του έργου τους τόσο στο ακαδημαϊκό τους περιβάλλον και χώρο, όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο των δύο πόλεων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου, που τους φιλοξενεί.
Ποσοστό συμμετοχής: Σε σύνολο 558 (τότε) διδασκόντων του ΠΚ, απάντησαν πλήρως συνολικά 170 διδάσκοντες-ουσες, δηλ. το (30,5%), (66 Γυναίκες (34%) και 104 Άνδρες (28,6%).
Όλο το φάσμα των ερωτήσεων και των απαντήσεων κατά Σχολές και Τμήματα στο Ηράκλειο και το Ρέθυμνο μαζί με τα σχετικά γραφήματα είναι αναρτημένο και προσβάσιμο στην ιστοσελίδα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών: (https://www.soc.uoc.gr/wpcontent/uploads/2021/03/didaskontes.pdf)
Επιστημονικός υπεύθυνος: κ. Μηνάς Σαματάς, ομότιμος (σήμερα) Καθηγητής της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών, ενώ υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων ο Περικλής Δράκος, μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών.
Σχόλιο ΜΝΤ: 1. Θεωρούμε ότι το αντικείμενο της έρευνας σχετίζεται άμεσα με τη συζήτηση που ξεκίνησαν τα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» τον περασμένο Απρίλιο πάνω στο καίριο θέμα: Παρόν και μέλλον του ΠΚ στο Ρέθυμνο και για το λόγο αυτό θα επιχειρήσουμε να κάνομε μια επιλεκτική παρουσίαση ευρημάτων και δεδομένων της εν λόγω έρευνας που σχετίζονται με την πόλη μας. 2. Ο χρόνος διεξαγωγής της έρευνας είναι σχετικά πρόσφατος και διατηρεί την επικαιρότητά του, αποκτά δε πρόσθετο ενδιαφέρον για το γεγονός ότι έγινε στις παραμονές του «νεωστί ενσκήψαντος» και πολλαπλώς καταστροφικού και ανατρεπτικού κορωνοϊού, ο οποίος έχει ήδη να κλονίσει πολλές βεβαιότητες, που δυστυχώς δεν αφορούν μόνο την τρέχουσα περίοδο… 3. Θεωρούμε επίσης σημαντικό (για εύλογους λόγους) το γεγονός ότι η έρευνα περιλαμβάνει δεδομένα του διδακτικού προσωπικό και στις δύο πόλεις.
Τα ηλικιακά και οικογενειακά δεδομένα
Το 53,5 % των ερωτηθέντων διδασκόντων-σων είναι άνω των 50 ετών, ενώ το 45,2% είναι κάτω των 40 ετών.
- Οικογενειακή κατάσταση
Στην πλειοψηφία τους οι διδάσκοντες-σκουσες της έρευνας είναι έγγαμοι-ες ή με σύντροφο και έχουν 1-2 παιδιά.
Σχόλιο:
- Σχετικά με τον ηλικιακό δείκτη του διδακτικού προσωπικού έχομε να πούμε ότι η εξ αιτίας της υπερδεκαετούς οικονομικής κρίσης αναστολή ή μείωση των προκηρύξεων για την πρόσληψη διδακτικού προσωπικού στα ελληνικά ΑΕΙ, αποτελεί το σοβαρότερο λόγο για τον οποίο η πλειοψηφία του διδακτικού προσωπικού και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι ηλικίας πάνω των 50 ετών, γεγονός που δικαιολογεί μεν την ηλικιακή γήρανση του διδακτικού προσωπικού, δεν παύει όμως να αποτελεί αρνητικό δείκτη, που σχετίζεται άμεσα με το μέλλον και την προοπτική του ιδρύματος.
- Η οικογενειακή κατάσταση των μελών του διδακτικού προσωπικού σχετίζεται άμεσα με την παρουσία τους στις πόλεις λειτουργίας των σχολών τους. Είναι αυτονόητο ότι η μόνιμη διαμονή τους, ζήτημα που θα δούμε ευκρινέστερα με το δείκτη που ακολουθεί.
Κατοικία, Διαμονή
Τα στοιχεία της έρευνας και το σχετικό γράφημα στην προαναφερθείσα ιστοσελίδα, όπου και παραπέμπομε, δείχνουν ότι στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι ερωτώμενοι-ες (71%) δηλώνουν ως κύρια κατοικία των τις πόλεις λειτουργίας των Σχολών τους, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο.
Το σχετικό με το δείκτη αυτό μέρος που αφορά τις σχολές του Ηρακλείου φανερώνει ότι το ποσοστό των μονίμως διαμενόντων του διδακτικού προσωπικού φτάνει στο 96% ως προς τη Σχολή Θετικών Επιστημών, στο 100% ως προς την Ιατρική.
Στις σχολές του Ρεθύμνου οι ερωτώμενοι-ες δηλώνουν ως εξής: το 61% της Σχολής Αγωγής, το 52% της Φιλοσοφικής Σχολής, το 36,6% της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών. Δηλώθηκε επίσης ότι το 88,3% διαμένει οικογενειακώς στην πόλη της Σχολής τους (το 54,8 % σε ιδιόκτητη οικία και οι υπόλοιποι σε ενοικιαζόμενη, ή ξενοδοχείο). Όσοι-ες αδυνατούν να μείνουν μόνιμα στην πόλη της Σχολής τους, σε σχετικό ερώτημα που τους έγινε επικαλέστηκαν κυρίως οικογενειακούς λόγους (85,4%), και πολύ λιγότερο οικονομικούς λόγους 13,6%.
Σχόλιο: Φαίνεται ότι τα στοιχεία διαμονής του διδακτικού προσωπικού του ΠΚ στο Ηράκλειο βρίσκονται πολύ κοντά στα αντικειμενικά δεδομένα. Ως προς τα αντίστοιχα δεδομένα που αφορούν το διδακτικό προσωπικό των Σχολών του Ρεθύμνου όμως, τόσο η αίσθηση πολλών «εν Ιερουσαλήμ κατοικούντων», του γράφοντος περιλαμβανομένου, καθώς και μελών του διδακτικού προσωπικού των οποίων η παρουσία στην πόλη είναι αντικειμενικώς αισθητή δεν επιβεβαιώνει την αντικειμενική τους υπόσταση. Εξ όλων αυτών που μένουν μόνιμα το 88,3% δήλωσε ότι μένουν οικογενειακώς στην πόλη της Σχολής τους, οι περισσότεροι σε ιδιόκτητη κατοικία 54,8% και οι υπόλοιποι σε ενοικιαζόμενη. Το θέμα της φυσικής παρουσίας του διδακτικού προσωπικού στην πόλη είναι καίριας σημασίας και δεν είναι ούτε απλό, ούτε εύκολο. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα από την πολιτική αλλά και από το πνευματική ηγεσία της πόλης.
Συνεχίζεται…
