Το δράμα της δημόσιας εκπαίδευσης και o μύθος της κολοβής αλεπούς

Καταλαβαίνω βέβαια ότι το διαχρονικό σκάνδαλο της δημόσιας εκπαίδευσης δεν είναι θορυβώδες, όπως αυτά που κατά κανόνα απασχολούν την επικαιρότητα. Δεν μπορώ όμως να μην παρατηρήσω ότι οι άμεσα υπεύθυνοι ούτε καν τολμούν να πιάσουν στο στόμα τους τις λέξεις «φροντιστήριο» και «παραπαιδεία». Ακόμη χειρότερα, ο δεύτερος όρος έχει διαγραφεί από το λεξιλόγιό μας και ο πρώτος έχει καθαγιαστεί. Το φροντιστήριο έχει σιωπηρά υποκαταστήσει το δημόσιο σχολείο και του έχει επιβάλει τους όρους του.
Στην αθωότερη εκδοχή, η μαζική αποδοχή αυτής της στρέβλωσης ανήκει στη σφαίρα της ιατρικής επιστήμης και συνιστά πανδημική απώλεια της αντιληπτικής ικανότητας. Στη χειρότερη εκδοχή, υποκρύπτει ενοχή, σκοπιμότητα, ιδιοτέλεια και φυσικά οικονομικό συμφέρον. Η αδιαφορία των υπευθύνων σε μια στιγμή που υπάρχει μεγάλη συρρίκνωση των οικογενειακών προϋπολογισμών έχει φέρει τα νοικοκυριά σε απόγνωση. Γιατί πρέπει να επωμίζονται αυτό το βάρος, αφού η εκπαίδευση είναι δημόσια;
Σε τέτοιες συνθήκες και ενώ οι εκπαιδευτικοί έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την ύπαρξη της παραπαιδείας, ποιος νομίζετε ότι είναι ο αγώνας μέχρις εσχάτων που ανέλαβε να δώσει η Οργάνωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης; Να μην αξιολογηθούν οι καθηγητές. Ο λόγος; Σε μελέτη που εκπόνησε το Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ τον Ιούνιο του 2012, διατυπώνεται η περισπούδαστη θέση ότι η αξιολόγηση είναι ένα μέσο των κυρίαρχων κύκλων για να καθυποτάξουν τους καθηγητές και να μετατρέψουν το σχολείο σε επιχείρηση, επιβάλλοντας την ανταγωνιστικότητα. Μάλιστα, αυτό που διαβάσατε.
Στην πραγματικότητα η ΟΛΜΕ επιδιώκει να μην φανεί ότι αρκετοί καθηγητές μπαίνουν στην τάξη αδιάφοροι για το μάθημα και τους μαθητές τους, ότι τους κλείνουν το μάτι να πάνε στο φροντιστήριο για να μάθουν, ότι έχουν και οι ίδιοι συντονιστεί με τη λογική του φροντιστηρίου, ότι έχουν απεμπολήσει το κύρος που οφείλουν να έχουν ως εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης. Η ΟΛΜΕ θεωρεί νόμο της φύσης ότι δεν πρέπει υπάρχουν κακοί, μέτριοι, καλοί και άριστοι καθηγητές. Και κυρίως, οι καλύτεροι δεν πρέπει να προάγονται και να αμείβονται καλύτερα. Η ισοπέδωση είναι η χρυσή συνταγή, γιατί παρέχει κάλυψη σε όσους δεν μπορούν να σταθούν στην τάξη και απαγορεύει στους ικανούς να διακριθούν.
Ακόμη και ο πιο αδιάφορος γιατρός γνωρίζει ότι δεν μπορεί να επιβιώσει στο επάγγελμά του, αν δεν ανανεώνει στοιχειωδώς τις γνώσεις του, αν δεν τηρείται ενήμερος για τις εξελίξεις στον τομέα της ιατρικής και της φαρμακολογίας. Αν δεν το έκανε, οι ασθενείς του θα πέθαιναν. Αισθάνονται όλοι οι καθηγητές την ανάλογη ευθύνη απέναντι στους μαθητές τους; Ότι δηλαδή πρέπει να βελτιώνουν συνεχώς τις γνώσεις τους, ότι πρέπει να γνωρίζουν τα δεκαπλάσια για να διδάξουν το ένα, ότι δεν είναι δυνατόν κάποιες φορές οι μαθητές τους να γνωρίζουν περισσότερα από αυτούς; Η διαφορά με τους ασθενείς που πεθαίνουν είναι ότι οι ανεκπαίδευτοι μαθητές κυκλοφορούν ανάμεσά μας ως να ήταν εκπαιδευμένοι και η κοινωνία τους προσπερνά σφυρίζοντας αδιάφορα.
Τι είναι αυτό που κάνει, για παράδειγμα, αρκετούς φιλολόγους να πιστεύουν ότι τα έμαθαν όλα στο πανεπιστήμιο και τώρα το μόνο που έχουν ανάγκη είναι κάποια σχολικά βοηθήματα που πουλάνε τη γνώση σε κονσέρβα; Είναι προφανές ότι, όταν πρόκειται για παροχή της γνώσης σε κονσέρβα, τα φροντιστήρια είναι καλύτερα και αποτελεσματικότερα και γι’ αυτό έχουν υποκαταστήσει το δημόσιο σχολείο. Δεν παραγνωρίζω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι καθηγητές ως προς το πρόγραμμα και τις ώρες διδασκαλίας ενός μαθήματος, ούτε τις στρεβλώσεις που έχει δημιουργήσει το σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Όμως υπάρχει πάντα η ατομική ευθύνη και είναι ακατανόητη η αυτοακύρωση των εκπαιδευτικών και η εκ μέρους τους έλλειψη αντίδρασης.
Καταλαβαίνετε τώρα γιατί αρκετοί καθηγητές ανέχονται ή συνεργάζονται ουσιαστικά με την παραπαιδεία. Καταλαβαίνετε και γιατί η ΟΛΜΕ δεν θέλει την αξιολόγηση. Σας θυμίζω τον μύθο της κολοβής αλεπούς (στον Αίσωπο ονομάζεται «Αλώπηξ κόλουρος»). Η πονηρή αλεπού που έχασε την ουρά της σε μια παγίδα προσπάθησε να πείσει τις άλλες αλεπούδες να κόψουν τις ουρές τους για να μην ξεχωρίζει.
Όταν προχωρήσει η αξιολόγηση, θα πρέπει να κριθούν φυσικά και οι συνδικαλιστές, ορισμένοι από τους οποίους μάλλον δεν αισθάνονται πολύ άνετα με την ιδέα και σίγουρα οι περισσότεροι θεωρούν βλασφημία το να υποστούν κρίση. Σύμφωνα λοιπόν με την ΟΛΜΕ, πρέπει όλες οι αλεπούδες να είναι κολοβές. Γιατί αν δεν είναι, θα ξεχωρίζουν οι καλοί καθηγητές, όσοι πραγματικά αγαπούν τη διδασκαλία, όσοι έχουν πάθος για το αντικείμενο που διδάσκουν, όσοι νιώθουν ότι έχουν καθήκον να ενημερώνονται τακτικά πάνω στο αντικείμενό τους και να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους, όσοι νοιάζονται για τους μαθητές τους και αισθάνονται την τεράστια ευθύνη του να είναι κανείς εκπαιδευτικός. Αυτοί οι καθηγητές είναι η μοναδική ελπίδα για να αλλάξει κάτι στη δημόσια εκπαίδευση, αρκεί να συντονιστούν και να δώσουν τον αγώνα ενάντια στη συλλογική απάθεια.