Πότε χειρότερη στο Ρέθυμνο του 1960-1970, τότε απόκτησε το χωριό νερό-φως και τα ιατρεία άρχισαν να στελεχώνονται και να (υπο)λειτουργούν. Για τον γιατρό ή τον ασθενή για να αγοράσει ένα φάρμακο, η Λοχριά, το Ροδάκινο, τ’ Ανώγεια, οι Σίσσες ήταν μιας μέρας δρόμος με τον γάιδαρο, ωρών με εκείνο το μακρομούτσουνο λεωφορείο αραιά, με κότες συνεπιβάτες, όρθιους και γερόντους που ζαλίζονταν από την πρώτη στροφή.
Μισόν αιώνα αργότερα από το Ρέθυμνο της ανέχειας, της στέρησης, ορισμένα δεν βελτιώθηκαν! Το 2013 εξετάζονται ασθενείς σε καφενείο, γιατρός φθάνει ανά 15θήμερο, κότες κουρνιάζουν μέσα στο δίχως πόρτα «ιατρείο» και σκύλοι φυλάγονται απ’ το κρύο, η ταμπέλα αναγράφει τον Δήμο της περασμένης τριετίας ακόμη, ένα ήταν θεόκλειστο επί μήνες και δίχως φως, με την κολόνα της ΔΕΗ μόλις στα 3 μέτρα. Πόσος χρόνος, πόσοι μόχθοι, πόσες και ποιες ενέργειες, διαφορετικοί υπεύθυνοι και υπηρεσίες, πόσα άραγε χρήματα απαιτούνται για να μετατραπούν αυτά τα «ιατρεία» σε χώρους κατάλληλους, αντάξιους ανθρώπων και καιρών μιας περιοχής στο Νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, καθένας γνωρίζει, καταλαβαίνει ή ψυχανεμίζεται. Χρειάζονται πολλοί και πολλά, μάλιστα τη χειρότερη ώρα, μάλιστα γρήγορα, άμεσα, αποφασιστικά, απόλυτα αποτελεσματικά. Το ιατρείο του χωριού στο Ρέθυμνο καταδείχνει ότι οι πάλαι ποτέ εποχές της τάχα ευμάρειας ήταν πλαστές και ψεύτικες, ανάπηρες, κατάκοιτες, το «βοήθεια στο σπίτι» μια εν’ αμαρτίες πρόφαση, το ιατρείο υφίστατο κατ’ όνομα, ενώ ο τουρισμός με τις πισίνες απείχε μιαν ώρα περίπου από το πλησιέστερο Κέντρο Υγείας αντί να παρέχουν πρώτες βοήθειες, επίδεση, ένα χάπι, μια εξέταση, πλείστα ενδιάμεσα ιατρεία.
Η ευχή, η προσδοκία, η προσπάθεια ας είναι κάπως έτσι
Σ’ αυτό το εβδομαδιαίο δρομολόγιο προς τα Περιφερειακά ιατρεία, πρώτη στάση με μια μικρή παράκαμψη, αποτελεί το «ΨΥΧΑΡΓΩ» στον Τσεσμέ. Τομέας ευθύνης του Νοσοκομείου, στεγάζει λίγους ενοίκους, στο Νοσοκομείο υπάγεται και το ταμείο του, δαπάνη δυσανάλογα υψηλή επί μονίμου βάσεως, δεν επιτρέπονται ούτε βερεσέδια, ούτε μη καταβολή, ούτε αναβολή. Ένα τμήμα της υγείας σοβαρότατο, της ψυχικής, που σχεδόν αφέθηκε και τούτο στην τύχη του μετά την κατάργηση των ψυχιατρικών ιδρυμάτων παραμονής και νοσηλείας. Στις αρχές του χρόνου στο εν Ρεθύμνω δεν μπορούσες να μπεις από τη βρώμα ενώ το κοστολόγιό του προκαλούσε εγκεφαλικό.
Χρήσιμο και επιβαλλόμενο τώρα που εκείνη η απάνθρωπη και άκρως προσβλητική κατάσταση εξέλιπε, να γίνει γνωστή. Με δυο λέξεις, επικρατούσε ό,τι καθείς φαντάζεται, συν ό,τι αδυνατεί να φανταστεί. Σήμερα είναι φροντισμένα μέχρι ο κήπος και το πάρκινγκ. Ούτε σκουπιδάκι τις μεγάλες αυλές του, εξωτερικά θυμίζει ένα άνετο, ισόγειο αγροτόσπιτο περιποιημένο, λουλουδιασμένο και πεντακάθαρο που του προσθέτει φυσική ομορφιά το περιβάλλον. Ελαιώνες συνορεύουν, ζώα βόσκουν, απέραντη, απρόσκοπτη θέα, γαλήνη, άνετοι χώροι περιπάτου. Οι ένοικοι, εφόσον συνοδεύονται από συγγενείς ή το προσωπικό του ξενώνα, έχουν ελεύθερη έξοδο όλο το 24ωρο, αν επιθυμούν. Επτά άτομα προσωπικό για τις τρεις βάρδιες καθημερινά. Το κτήριο ενοικιάζεται και ο ιδιοκτήτης υποχρεώθηκε για τις απαραίτητες μικροεπισκευές. Στο εσωτερικό, πατώματα – τοίχοι πλέον λάμπουν, βάφτηκαν και πλύθηκαν. Το ίδιο η κουζίνα και οι χώροι φαγητού εκτός από τα ντουλάπια που χρήζουν άμεσης αντικατάστασης. Οι διαμένοντες μαγειρεύουν οι ίδιοι, στο πλαίσιο του προγράμματος ένταξης, το κόστος αναλαμβάνει το Νοσοκομείο. Στις TV τοποθετήθηκαν αποκωδικοποιητές αυθημερόν. Air-καλοριφέρ λειτουργούν άψογα. Μονό -2-3κλινα, οι θάλαμοι όλοι με μπαλκόνια χαμηλά, βλέπουν σε αγροτικό περίγυρο. Το Νοσοκομείο παρείχε καινούργια στρώματα, πραγματοποιήθηκε η 1η φάση απεντόμωσης-απολύμανσης. Επιθεωρεί και καταγράφει σε όλες τις επισκέψεις παντού, ο αρχιτέκτονας της Τεχνικής Υπηρεσίας Γ. Ανδρουλιδάκης.
Ησυχία, ήχοι και εικόνες της φύσης, φροντίδα, επίβλεψη περιβάλλουν τους διαμένοντες, χάριν των οποίων συχνά-πυκνά πραγματοποιούνται εκδρομές. Και των δύο φύλων, της τρίτης ηλικίας όλοι, μαζεύτηκαν χαρούμενοι να μας δουν, ευχαριστούν, θέλουν μια πρόσθετη ιατρική συμβουλή, τα γνωστά και συνηθισμένα, κανένα πρόβλημα δεν προκύπτει από τη διαβίωση.
Φίλε αναγνώστη, Ρεθεμνιώτισσα και Ρεθεμνιώτη κάθε ηλικίας, δραστηριότητας ή οικονομικής άνεσης, ακούω και διαβάζω όπως εσείς τούτους τους χαλεπούς, αναξιόπιστους, παραλυτικούς, της καταιγίδας καιρούς, στον τόπο μας να ενώνονται άτομα και ομάδες για χόμπι. Για καναρίνια και αδέσποτα, για δικαιώματα σκύλων -επικήρυξαν κάποιον δολοφόνο τους-. Φαίνονται πολλοί με άνεση χρόνου, χρήματος, διαθέσεων. Καλώς. Δεν ενίσταμαι, μακάρι όλοι να ζούμε ξέγνοιαστοι χοροπηδώντας και σφυρίζοντας στο δάσος, μολονότι ουδείς θέτει θέμα ενόχλησης ή απειλής από ζώα που περιφέρονται, εγκαταλείπονται μια βδομάδα να ουρλιάζουν διψασμένα στα μπαλκόνια, αποπατούν στην πόρτα μας. Μολονότι δεν φθάνει στον νου μου πόλη Ευρώπης σύγχρονη με αδέσποτα ή ιδιοκτήτες ασύδοτους να μην τηρούν στοιχειώδεις υποχρεώσεις προς ζώα ΑΙΧΜΑΛΩΤΑ τους ή προς συνανθρώπους. Αν οι άνθρωποι δεν προηγούνται, βρίσκονται τουλάχιστον σε μοίρα ισότιμη του σκύλου που νοιαζόμαστε πραγματικά, υποκριτικά ή προσχηματικά σαν τα μάτιά μας. Άνθρωποι που πέρασαν πολλά, πάσχουν, δεν ευημερούν έστω κι αν δεν υποφέρουν, χρειάζονται τον λόγο, την παρουσία μας, την ίδια προς ζώα στοργή, κι ένα παγωτό σίγουρα, ένα κουτί γλυκά. Δεν ντρέπομαι να ζητήσω κι ένα έπιπλο που στο νοικοκυριό μας περισσεύει, υποχρέωση της πολιτείας, σύμφωνοι, υποχρέωση της κοινωνίας τι αποτελεί, ας αναλογιστούμε πρωτίστως.
Γιατί όταν κληθούμε για «καλήν απολογίαν» στη συνείδησή μας και προς το θείον όποιου περιεχομένου και μορφής, πιστεύω, ο σκύλος μεν θα συμπεριλαμβάνεται, εάν όμως ισχύσει ιεράρχηση, ένα πελώριο δάχτυλο θα δείξει επιτιμητικά προς συνανθρώπους δίπλα μας. Διόλου προς εκφοβισμό προς Θεού, μια άποψη σε μέρες άστατες, μπλεγμένες, πυρπολημένες, κεραυνοβολημένες, εξωφρενικές και η γνώμη ας μού συγχωρεθεί λόγω πρόθεσης που κακό σκοπό δεν έχει και κανέναν δεν μέμφεται. Καν δεν υποδεικνύει…
Λοξοδρομήσαμε από τα ιατρεία των χωριών, θα διαβούμε το κατώφλι τους σύντομα. «Να κάνεις αυτό που δεν μπορείς» βροντοφώναξε ο Νίκος Καζαντζάκης προς όλους, προς παντού και για πάντα.