Στ’ Αγκουσελιανά έβρεχε μεσοκαλόκαιρο και η κυρία Μαρία Κουρμούλη από τη σκάλα του καφενέ της επί 60 χρόνια, μάς κάλεσε για τυροπιτάκια με ρακί μέχρι να ‘ρθεί ο πρόεδρος του Τοπικού Αλέκος Μαυρογιαννάκης. Για το ιατρείο είχε επιλεγεί αρχικά ένας χώρος απόμακρος καθώς το χωριό καταλαμβάνει μεγάλη έκταση, ενώ περιλαμβάνει και τα Παλαιόλουτρα. Με τον Αλέκο, νεότατος και ακάματος επακολούθησαν κι άλλες συναντήσεις, ώσπου να καταλήξουμε σ’ ένα απολύτως κατάλληλο δωμάτιο στον χώρο του σχολείου. Όλα προχώρησαν με ταχύτατους ρυθμούς, όπως εξαρχής οι κάτοικοι υποσχέθηκαν δεσμευτικά.
Η αρχική εικόνα στο Ροδάκινο ήταν μεταξύ απελπισίας και εξόργισης στον έσχατο βαθμό. Με δύο ιατρεία (Άνω – Κάτω) η εξέταση γινόταν δημόσια, στο καφενείο, άταχτοι ήταν και οι ρυθμοί επίσκεψης του γιατρού. Στο Άνω, το οίκημα – δωρεά αποτελούσε προσήνεμο κοτέτσι. Οι αρμόδιοι δεν ήλθαν στο ραντεβού που συμφωνήσαμε. Στο Κάτω δεν υπήρχε κλειδί. Οι περιγραφές αποκαρδιωτικές. Το τελευταίο χωριό δυτικά του Νομού, παραθαλάσσιο, με ξενοδοχεία και σούπερ μάρκετ, φιλοξενεί ανελλιπώς Αρχηγό κόμματος τα καλοκαίρια. Και ανοικτό να τύχει, στερείται κάθε δυνατότητας να περιποιηθεί ένα μικροτραύμα, ένα τσίμπημα, μια ζάλη. Οι διακοπές του Αρχηγού, ενδεχομένως με μια πολυμελή, διεθνών προσωπικοτήτων συνοδεία και παιδιά, δυνατόν να εξελιχθούν σε εφιάλτη για τους ίδιους και διασυρμό για τον Νομό. Στο καφενείο ο διαπληκτισμός ήταν άγριος καίτοι ευθύνες διαχέονταν παντού, από το Νοσοκομείο μέσω Κ.Υ. Σπηλίου στο Ροδάκινο. Ακουστήκαμε ίσως ως τον Πλακιά και φυσικά δεν καταλήξαμε πουθενά. Αποχαιρετιστήκαμε ψυχρά αν όχι εχθρικά. Αντηλλάγησαν σκληρές εκφράσεις και ανοίκειοι χαρακτηρισμοί, τα επεισόδια ωστόσο έγιναν αιτία να γεννηθούν πείσμονες εκατέρωθεν προσπάθειες μεθοδικές. Ακολούθησαν κι’ άλλες επισκέψεις. Η ανταπόκριση και η συνεργασία ήταν πλήρης. Σε λίγες εβδομάδες οι ίδιοι άνθρωποι αγκαλιαστήκαμε βουρκωμένοι. Ευοδώθηκε και ο πλέον δευτερεύων στόχος. Το Ροδάκινο γιόρτασε και τα δύο ανακαινισμένα, τακτοποιημένα και πλήρη ιατρεία, οι θυμοί αντικαταστάθηκαν από γέλια και ευχές, παρίσταντο επίσημοι από τη ΔΥΠΕ Ηρακλείου και διενεργήθηκαν μαζικές εξετάσεις. Εκ μέρους του Ρεθύμνου πήραν μέρος εθελοντικά, ο καρδιολόγος κος Μ. Άλη και ο κυτταρολόγος κος Γ. Μαρκάκης. Εκτενές ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε στον τοπικό τύπο. ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ σε κάθε χωριό, για την υγεία τουλάχιστον, μπορούμε, θέλουμε, αξίζουμε το θαύμα. Το ως χθες αδύνατον. Χωρίς αντιπαραθέσεις, ανταγωνισμούς, στείρες επιμονές, ακόμα και οι αρχικές αντιθέσεις και διχογνωμίες, εξαρτάται από εμάς να αντικατασταθούν από τη συνεργασία και την κοινή προαίρεση για το κοινό καλό.
Στα Σελλιά (δωρεά κι εδώ το οίκημα) χρειάζονται μόνον μερικές βελτιώσεις στο κτήριο, πρόβλημα υφίσταται με τη συχνότητα άφιξης του γιατρού. Το πρόβλημα διογκώνεται αλματωδώς στον Πλακιά καθώς ολοένα οι τουρίστες αυξάνουν και η τουριστική περίοδος επιμηκύνεται, καλύπτει αισίως οκτώ μήνες. Αλλά ιατρείο δεν υπάρχει. Επιβάλλεται μάλιστα να είναι μεγάλο ώστε να εξυπηρετεί Γιαννιού, Λευκόγεια, Ασώματο, Μύρθιο, Μαριού. Χωριά με τουρισμό, απόδημους, τα περισσότερα με μεγάλο μόνιμο πληθυσμό. Στον Πλακιά εξάλλου αναπτύχθηκαν θαλάσσια σπορ, εναλλακτικός τουρισμός, αλιευτικό καταφύγιο, στο Δαμνόνι μεγάλα ξενοδοχεία, νοικιάζουν άλογα, στον Παλίγκρεμο ανεβαίνουν ορειβάτες, σκάφη κάνουν δρομολόγια. Κόσμος και στη λίμνη Πρέβελη. Ο Πλακιάς με την ποικιλόμορφη και ογκώδη παρουσία του, τίθεται για τον Νόμο ως πρώτη προτεραιότητα.
Στο Χρωμοναστήρι το ιατρείο στεγάστηκε σ’ ένα υπέροχο κτήριο με στοιχεία τριών πολιτισμών και εποχών αν διέκρινα σωστά, σε κεντρικό σημείο. Επαρκής ο εξοπλισμός, ανακαλύφθηκε να περισσεύει και μια ιατρική κλίνη σε άριστη κατάσταση. Τη μεταφέραμε με το Νοσοκομειακό στο ιατρείο της Βιράν Επισκοπής που δεν είχε. Μάς κερνούν απέναντι στον καφενέ και μαζεύεται κόσμος, νεολαία και ηλικιωμένοι. Εκόντες – άκοντες μάς ξεναγούν στο Λαογραφικό Μουσείο του Μιχάλη Πριναράκη στην πλατεία, στο Στρατιωτικό (η τέως βίλα Κλόντιους) και στο φωτογραφικό του σπιτιού του, ο φίλος Χρήστος Ξυδάκης. Και από αυτή τη θέση τους ευχαριστούμε όλους.
Την προσωπική, ανθρώπινη χαρά και ικανοποίηση, μονομιάς έσβησε η οργή και η αγανάκτηση. Στο ιατρείο μάς ανακάλυψε το τηλεοπτικό συνεργείο που δικαίως απαιτούσε εξηγήσεις για άλλο θέμα στο Νοσοκομείο. Ελπίζω να ήταν η χειρότερη και πιο θυμωμένη συνέντευξη. Οι Χρωμονοστηριανοί που έκπληκτοι την παρακολούθησαν, προσπάθησαν να απαλύνουν την κακή ατμόσφαιρα. Τράταραν ομελέτα με λουκάνικα.
Στο Ρουσσοσπίτι ο μηχανικός του Νοσοκομείου Γ. Ανδρουλιδάκης κατέγραψε όσα απαιτούνται. Σε δύο ορόφους – δύο δωμάτια μα δίχως ιατρικό εξοπλισμό. Ο Σταύρος Μυλωνάς κερνά στην ταβέρνα του καταμεσήμερο και οι κάτοικοι μάς επεξηγούν προβλήματα και ανάγκες. Κι εδώ προστέθηκαν παραθεριστές, άρα ευθύνες μας παρότι Ρέθυμνο – Χρωμοναστήρι απέχουν λίγο. Το μπλοκ γεμίζει παρατηρήσεις, υπενθυμίσεις και προτεραιότητες.
Στην Πηγή την επόμενη Παρασκευή, αναζητούσαμε μάταια επί ματαίω τον οδηγό του Ι.Χ. για να… μπούμε στο ιατρείο! Έλειπε για να μεταδέσει δυο αίγες και τον γάιδαρο, ενώ στο Χουμέρι ως την πόρτα εμπόδιζε επιπλέον ένας σωρός χόρτα και σκουπίδια, τα εναπόθεσαν τυχόν από τον χειμώνα. Μέτρια κι εδώ η κατάσταση για χωριό κοντά στην πόλη, αρκετών κατοίκων και ραγδαίας ανάπτυξης. Οι τρόικες και τα μνημόνια κι όχι προς Θεού εξαιτίας, εξ’ αφορμής ίσως του Χουμερίου, ξανάρθαν στη σκέψη για όσους τα επικαλούνται σαν μοναδική πηγή για τα κακά, στραβά και ανάποδα που δεκαετίες ταλανίζουν, φιλοσοφίες, νοοτροπίες και συμπεριφορές που δεν εννοούν να αντιστραφούν και που εμάς τους ίδιους εκθέτουν, δυσκολεύουν, καθηλώνουν, ποδηγετούν.
* Ο Νικόλαος Ξυπολυτάς είναι διοικητής Γ.Ν.Ρ.
