Το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας του ΙΤΕ «ανοίγει παράθυρο» στο παρελθόν

Με βάση τη μακρά προηγούμενη εμπειρία του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύµατος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης στην ανάλυση του DNA και των γονιδιωµάτων και εκτιμώντας τις τεράστιες δυνατότητες που παρέχει η τεχνολογία αυτή για την προσέγγιση ερωτημάτων της σύγχρονης αρχαιολογικής έρευνας, δημιουργήθηκε µια νέα ερευνητική μονάδα και ένα ειδικά εξοπλισμένο -υψηλών προδιαγραφών- εργαστήριο για την ανάλυση DNA από αρχαιολογικά δείγματα.

 

Πρόκειται για το πρώτο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο Ανάλυσης Αρχαίου Γονιδιώματος (DNA) στη χώρα μας, είναι από τα κορυφαία παγκοσμίως και δημιουργήθηκε στο ΙΤΕ για την ανάλυση αρχαίων πληθυσμών, ζώων, φυτών, κλίματος, διατροφικών συνηθειών, ασθενειών, οικοσυστημάτων κ.λπ. Το Εργαστήριο θα αναλύει αρχαία δείγματα απ’ όλο τον κόσμο, ανοίγοντας ένα νέο επιστημονικό πεδίο στην αρχαιολογία, πέραν των μνημείων και των αρχαίων αντικειμένων.

 

Η σύσταση της μονάδας Αρχαίου DNA υποστηρίχτηκε από την Περιφέρεια Κρήτης, η οποία αναγνωρίζοντας τη σημαντικότατη προοπτική και τη σημασία του εργαστηρίου για την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας, για την υποστήριξη της αρχαιολογικής έρευνας και για την ανάπτυξη ερευνητικών συνεργασιών ανάμεσα στις ανθρωπιστικές και φυσικές επιστήμες, συνέδραμε γενναιόδωρα αυτή την προσπάθεια συγχρηματοδοτώντας το κόστος κατασκευής και εξοπλισμού του εργαστηρίου Αρχαίου DNA.

 

Με την ανάλυση του αρχαίου DNA, ανοίγει ένα «νέο παράθυρο» στο παρελθόν για τους ερευνητές αρχαιολόγους, ανθρωπολόγους και εξελικτικούς βιολόγους, καθώς είναι πλέον δυνατή η αναγνώριση της καταγωγής των ατόμων, η ανάδειξη των σωματικών τους χαρακτηριστικών και η αναπαράστασή τους, η συσχέτιση λειψάνων σε ταφικούς χώρους, η παρακολούθηση της μετακίνησης των πληθυσμών, η ταυτοποίηση των μολυσματικών ασθενειών και της διατροφής, η ανάλυση της προέλευσης των οικόσιτων ζώων και των καλλιεργούμενων φυτικών ποικιλιών κ.ά.

 

Το εργαστήριο Aρχαίου DNA του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ πρόκειται όχι µόνο να καλύψει σημαντικό μέρος των αναγκών της αρχαιολογικής έρευνας και να προωθήσει την διεπιστημονική συνεργασία, αλλά και θα ανταγωνιστεί τις αντίστοιχες υποδομές του εξωτερικού στις οποίες κατέληγε σημαντικό μέρος των δειγμάτων που ανασκάπτονται στην Ελλάδα. Η προσθήκη του εργαστηρίου αρχαίου DNA του ΙΜΒΒ συμπληρώνει τις άλλες ερευνητικές και τεχνολογικές υποδομές του Ιδρύματος για τη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος και καθιστά το ΙΤΕ ένα από τα μεγαλύτερα και αρτιότερα κέντρα του κόσμου στον τομέα αυτό.

 

Στις 3 Ιουλίου 2014, υπεγράφη προγραμματική σύμβαση μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης και του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) για τη σύσταση και λειτουργία του εργαστηρίου για την ανάλυση του «αρχαίου DNA», από τον περιφερειάρχη Σταύρου Αρναουτάκη και τον διευθυντή του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ, Νεκτάριο Ταβερναράκη.

Σκοπός της σύμβασης, όπως είχε επισημανθεί τότε, ήταν η σύσταση και λειτουργία του πρώτου εργαστηρίου της χώρας για την ανάλυση αρχαίου DNA με την αξιοποίηση της μακράς εμπειρίας του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ στην ανάλυση DNA (μοριακό χαρακτηρισμό κλινικών δειγμάτων, ανάγνωση γονιδιωμάτων, πιστοποίηση τροφίμων για γενετική τροποποίηση κ.ά.) και στην ανάπτυξη της κατάλληλης τεχνολογίας που θα απαντά στα ερωτήματα της εξελικτικής Βιολογίας και της σύγχρονης αρχαιολογικής έρευνας.

 

Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες -ερευνητές καθηγητές του ΙΤΕ και του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, είχαν τονίσει ότι: «Η συγκεκριμένη δραστηριότητα πρέπει να αναπτυχθεί άμεσα, όχι μόνο για να ανταποκριθεί στις σημαντικότατες ανάγκες των αρχαιολογικών ερευνών, αλλά και να προλάβει τις αντίστοιχες ανταγωνιστικές προσπάθειες, κυρίως από ιδρύματα του εξωτερικού που αποβλέπουν στην αξιοποίηση του αρχαιολογικού πλούτου της χώρας μας».

 

Τα επίσημα εγκαίνια του Εργαστηρίου Αρχαίου DNA του ΙΜΒΒ, θα γίνουν την Παρασκευή 20 Μαΐου και ώρα 17:30 μ.μ. παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Έρευνας και Καινοτομίας κ. Κώστα Φωτάκη και του περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη.

 

Θα προηγηθεί, το πρωί της ίδιας μέρας (ώρα έναρξης 09:30), Διεθνής Επιστημονική Ημερίδα με τίτλο «Ανάλυση αρχαίου DNA: Μια νέα ματιά στο παρελθόν», την οποία διοργανώνει το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).

 

Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο «Γεώργιος Λιάνης» του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και έχουν κληθεί να συμμετέχουν με ομιλίες τους, επιστήμονες διεθνούς κύρους, οι οποίοι διακρίνονται για το έργο τους στον τομέα της ανάλυσης Αρχαίου DNA.

 

 

 

09.30: Άφιξη – Εγγραφές

 

09.45: Δημήτρης Καφετζόπουλος, επιστημονικός υπεύθυνος Μονάδας Αρχαίου DNA: Καλωσόρισμα και συντονισμός 1ης Ενότητας.

 

-Matthew Collins, Professor at Biomolecular Archaeology, Department of Archaeology, University of York:«What can we learn from ancient proteins?»

 

-Katerina Harvati, Professor – Director Paleoanthropology, Department of Archaeology, Tubingen University:«Human Evolution: new approaches and perspectives».

 

-Thierry Grange, Research Director at CNRS, Co-Heading Epigenome and Paleogenome Group, Jacques Monod Institute, University Paris Diderot: «Harnessing next generation sequencing for archeological studies».

 

-Eva-Maria Geigl, Research Director at CNRS, Co-Heading Epigenome and Paleogenome Group, Jacques Monod Institute, University Paris Diderot:«Evolutionary, ecological and archeological studies using ancient DNA».

 

-Morten Erik Allentoft, Assistant Professor at GeoGenetics, Centre for GeoGenentics, University of Copenhagen:«Population genomics of Bronze Age Eurasia».

 

-Hendy Jessica, Postdoctoral Research Assistant, Department of Archaeology, University of York: «Ancient dental tartar: a microbial pompeii».

 

 

 

-Νικόλαος Πουλακάκης, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, συντονιστής.

 

-Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: «Population Genetics of Neolithic period in Greece and the Aegean».

 

-Περιστέρα Πάσχου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενετικής Πληθυσμών, Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης; «Studying the genetic history of the Greek populations».

 

-Κατερίνα Κόπακα, καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης: «A prehistoric pithos burial from the island of Gavdos: Narratives of death, archaeology and interdisciplinarity».

 

-Μανώλης Παπαγρηγοράκης, επίκουρος καθηγητής, Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών: «Αθήνα 430 π.Χ., η ανάλυση του DNA τι νέα στοιχεία θα δώσει για τη Μύρτιδα;»

 

-Θεόδωρος Γιαννόπουλος, μέλος Σ.Ε.Π., Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό, Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου: «Πληθυσμιακή γενετική και προϊστορική αρχαιολογία: θεωρητικές και ερμηνευτικές (α)συμβατότητες».

 

 

-Νεκτάριος Ταβερναράκης, διευθυντής ΙΜΒΒ: Χαιρετισμός, ευχαριστίες και συντονισμός.

 

-Βασίλειος Δούγαλης, αντιπρόεδρος ΔΣ ΙΤΕ: Χαιρετισμός.

 

-Κώστας Φωτάκης, αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας: Χαιρετισμός.

 

-Σταύρος Αρναουτάκης, περιφερειάρχης Κρήτης: Χαιρετισμός.

 

-Δημήτρης Καφετζόπουλος, επιστημονικός υπεύθυνος Μονάδας Αρχαίου DNA: Ευχαριστίες και κλείσιμο.

 

18.30: Εγκαίνια Μονάδας Αρχαίου DNA.