Η θεματική συζήτηση για «το μέλλον της Υγείας στην ΕΕ», μας δίνει την ευκαιρία ενός πολιτικού διαλόγου πάνω στην ευρωπαϊκή προοπτική. Το πραγματικό λοιπόν πολιτικό ερώτημα είναι «ποιο το μέλλον της Ευρωπαϊκή ένωσης, ποια Ευρώπη οραματιζόμαστε, με ποιες αξίες και προτεραιότητες». Μια Ευρώπη των κοινωνικών δικαιωμάτων, της αλληλεγγύης, της δίκαιης ανάπτυξης και της Δημοκρατίας ή μια Ευρώπη της λιτότητας, των ανισοτήτων, της περιστολής του κοινωνικού κράτους και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των κλειστών συνόρων, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό επικαθορίζει τις πολιτικές επιλογές σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, χρηματοπιστωτικό, εμπορικών σχέσεων, λειτουργίας των θεσμών, διαχείρισης προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών και φυσικά στο κρίσιμο πεδίο της Υγείας. Η πρώτη εκδοχή, της κοινωνικής, αλληλέγγυας και δημοκρατικής Ευρώπης, ευνοεί την κοινή προσέγγιση για τις σύγχρονες προκλήσεις στην πολιτική υγείας και φαρμάκου, ενισχύει την υγειονομική συνεργασία και την πρόληψη των διασυνοριακών απειλών για τη Δημόσια Υγεία, ενδυναμώνει την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στην προώθηση μεταρρυθμίσεων που έχουν στόχο την καθολική κάλυψη των αναγκών υγείας του πληθυσμού, την ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτική και ανθρωποκεντρική φροντίδα και τη βιωσιμότητα των δημόσιων συστημάτων υγείας.
Η δεύτερη εκδοχή, η γραμμή της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων, των ανταγωνισμών, της «τιμωρητικής» επιβολής αντικοινωνικών μέτρων, της τραπεζοκρατίας και της εθνικιστικής αναδίπλωσης, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο τέλος της Ενωμένης Ευρώπης.
Η συστηματική και πολυεπίπεδη συνεργασία των κ-μ στην Υγεία, με την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποτελεί εγγύηση ότι θα έχουν αντίκρισμα οι διακηρύξεις και οι δεσμεύσεις μας για κοινή πορεία προς την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και ευημερία των πολιτών μας.
Οι άξονες αυτής της συνεργασίας μας στον τομέα της Υγείας θεωρούμε πως έχουν ήδη διαφανεί:
1. φαρμακευτική πολιτική που θα διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση στις καινοτόμες και επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπείες μέσω «δίκαιων» και βιώσιμων τιμών στα ακριβά φάρμακα.
2. ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης μέσω της ανάπτυξης ευρωπαϊκών δικτύων, ιδιαίτερα στο πεδίο της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας( ΗΤΑ), της έρευνας, των εξειδικευμένων διαγνωστικών και θεραπευτικών τεχνικών, της «ιατρικής ακριβείας».
3. αντιμετώπιση κάθε διακινδύνευσης στον τομέα της Δημόσιας Υγείας εξ’αιτίας της διασυνοριακής επικοινωνίας και της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών, με έμφαση στις πολιτικές πρόληψης και αποτελεσματικής αποτροπής «ξεχασμένων» ή «αναδυόμενων» υγειονομικών απειλών.
Κατά την άποψη μας οι στόχοι «Υγεία σε όλες τις πολιτικές» και «υψηλό επίπεδο προστασίας της Υγείας» επιτυγχάνεται μόνο με την εμβάθυνση της συνεργασίας των κρατών μελών και την αρωγή μιας Γενικής Διεύθυνσης για την Υγεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που θα συντονίζει τις προσπάθειες και θα εξασφαλίζει τα αναγκαία «εργαλεία» εφαρμοσμένης πολιτικής.
Μόνο η ευρωπαϊκή προοπτική είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις πολυσύνθετες ανάγκες των εθνικών Συστημάτων Υγείας, να αναχαιτίσει τις «επιθετικές» λογικές της εμπορευματοποίησης της Υγείας και να επιτελέσει το πρόταγμα της Ισότητας, της Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της Δημοκρατίας.
* Ο Ανδρέας Ξανθός είναι Υπουργός Υγείας
(Το παραπάνω κείμενο είναι παρέμβαση του υπουργού στο Συμβούλιο Υπουργών στο Λουξεμβούργο)