Το ζητούμενο για τον διάδοχο του κ. Θεοχάρη είναι η διαχειριστική κουλτούρα που οφείλει να διακρίνει τη σκέψη του. Μια διέξοδος λοιπόν στα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο νέος γενικός γραμματέας, δίνεται από τη γνωστή πεπατημένη, που ενδεχομένως μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές εκρήξεις στο άμεσο μέλλον. Μια άλλη, αναφέρεται απλά στην εφαρμογή των αυτονόητων, που έως σήμερα όμως αποφεύγονται.
Αν θέλει ο νέος γενικός γραμματέας να σεβαστεί τους πολίτες αυτής της χώρας, τότε πρέπει να ξεφύγει από τα τετριμμένα και να στραφεί σε νέες λύσεις δίνοντας ένα άλλο στίγμα, αρκεί να ασκήσει πιέσεις στον προϊστάμενο υπουργό του για τολμηρές λύσεις. Ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά, σημειώνονται κάποιες από αυτές, εκτός της υφιστάμενης λογικής, που θα μπορούσαν κάλλιστα να αποτελέσουν μέρος της ατζέντας του:
1. Nα δοθεί ειδικότερα, άμεση προτεραιότητα στην πάταξη του λαθρεμπορίου-νοθείας καυσίμων, με την ταχεία εφαρμογή μέτρων που όφειλαν να υιοθετηθούν από το 2003 και εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Η χώρα θα εισπράττει τουλάχιστον 1-2 δισ. ευρώ σε φόρους κάθε έτος που τώρα χάνονται, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Διαφάνειας. Τα μέτρα είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα. (Βλ. αναλυτικότερα http://www.gsevee.gr/meletes/205-2012-10-04-10-42-22). Οι ένοχοι εξίσου γνωστοί και αριθμητικά πολύ λίγοι!
2. Να περιοριστεί το παρεμπόριο, το οποίο αφορά, κατά την Εθνική Συνομοσπονδία του Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), σε ένα τζίρο 20 δισ. περίπου ευρώ. Μόνο ο Φ.Π.Α. που χάνεται ανέρχεται σε περίπου 4 δισ. ευρώ περίπου. Και εδώ οι «παίχτες» είναι γνωστοί.
3. Να αλλάξει ο προσανατολισμός των ελέγχων των νομικών προσώπων. Έτσι, να πάψουν να ελέγχονται από τους εφοριακούς κουλουράδες, περιπτεράδες, ψιλικατζήδες και να δοθεί προτεραιότητα σε έλεγχους των γνωστών επαγγελμάτων που φοροδιαφεύγουν. Οι εκτιμήσεις του ΚΕΠΕ του ΙΟΒΕ κ.ά. για τη φοροδιαφυγή την ανεβάζουν στα 30 δισ. ευρώ το έτος. Και εδώ οι ένοχοι είναι γνωστοί.
4. Να στελεχωθούν με πολυάριθμο προσωπικό οι σχετικές υπηρεσίες που ασχολούνται με τις λίστες Λαγκάρντ, των ακινήτων στο εξωτερικό κ.λπ. Επιπλέον, να αντιγραφούν λύσεις άλλων χωρών (π.χ. Γαλλίας), που αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα και συγκέντρωσαν ταχύτατα σημαντικά χρηματικά ποσά, εισπράττοντας τους φόρους των εξαγωγέων του μαύρου χρήματος.
5. Να εισαχθεί ένα επιλεκτικό «πόθεν έσχες» για εισοδήματα που αναφέρονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών (π.χ. ατόμων, που συμμετέχουν στις προμήθειες υγείας κ.λπ.). Η οποιαδήποτε πολιτική «σκούπας», η οποία επιδιώκει να ανακαλύψει το μαύρο χρήμα σε ένα μεγάλο σύνολο ατόμων, μπορεί να οδηγήσει σε ατιμωρησία. Η επιλογή της επιλεκτικής δράσης, οδηγεί σε χειροπιαστά αποτελέσματα.
6. Να προσδιοριστούν αδιαπραγμάτευτα πρόστιμα, που αναφέρονται σε ειδεχθή εγκλήματα (π.χ. εμπόριο ναρκωτικών, λαθρεμπόριο καυσίμων κ.ά.), έτσι ώστε να περιοριστεί η συναλλαγή ανάμεσα σε ενόχους και τους φορείς που καλούνται να επιλέξουν το ύψος επιβολής ενός προστίμου. Ένας αλγόριθμος και πίνακες με καταγεγραμμένα πρόστιμα ανά περίπτωση, να αντικαταστήσει λοιπόν την διαπραγμάτευση του όποιου προστίμου, που κινείται ανάμεσα σε δυο όρια με μεγάλη απόσταση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας εικόνας δίνεται από την παράγραφο 1 του άρθρου 26, του Νόμου 4139/13 περί εξαρτησιογόνων ουσιών, που κάλλιστα θα μπορούσε να φέρει τον τίτλο «Το πανηγύρι της διαφθοράς». Το συγκεκριμένο άρθρο εισάγει υποκειμενικά κριτήρια στην κρίση του προϊσταμένου της Περιφερειακής Διεύθυνσης του ΣΔΟΕ, κατά την επιβολή ενός προστίμου σε έμπορο ναρκωτικών. Το πρόστιμο, που θα επιλέξει να επιβάλει ο εν λόγω Διευθυντής, κυμαίνεται από 100 χιλ. έως 1 εκ. ευρώ!
7. Να ασκηθεί πίεση για άμεση εκλογίκευση του συστήματος προμηθειών της χώρας, αρχής γενομένης από τις προμήθειες υγείας. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Ευρ. Επιτροπής, ο εκσυγχρονισμός της συστήματος θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων που αντιστοιχούν στο 25% των προμηθειών της χώρας. Αυτό μεταφράζεται σε μείωση των δημοσίων δαπανών της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ για τη χώρα μας.
Μια σειρά από πολιτικές αυτής της μορφής, με αιχμή του δόρατος τον περιορισμό της φοροδιαφυγής των μεγάλων εισοδημάτων, μπορεί να αλλάξει όλο το προφίλ των δημοσίων εσόδων, να εισάγει επιτέλους στοιχεία υπέρ ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος και να πάψει να καταδιώκει φαντάσματα, που τα ανακαλύπτει σε μισθωτούς, συνταξιούχους και μικρούς επιχειρηματίες.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι ο τρόπος σκέψης, η στρατηγική και το μονοπάτι που θα αποφασίσει να χαράξει ο νέος γενικός γραμματέας στο θέμα της βελτίωσης των δημοσίων εσόδων, πείθοντας την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών για αλλαγή πλεύσης!
* Ο Δημήτρης Μάρδας είναι καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
