Του ΜΑΝΟΛΗ ΚΑΛΛΕΡΓΗ*
Η Μαρία Τσιριμονάκη ήταν χωρίς αμφιβολία μια γυναίκα του Ρεθύμνου σημαντική και εμβληματική. Όσοι την γνώριζαν το γνωρίζουν: Ήταν πάντα περιβεβλημένη με τα ενδύματα της αξιοπρέπειας, της καρτερίας, της αφοσίωσης, του θάρρους και του πάθους για τη ζωή.
Καθημερινός ήταν ο αγώνας της για οικογένεια και επιβίωση, αλλά και ο άλλος, ο πνευματικός ο αγώνας για τα πατροπαράδοτα, καθώς και για ένα καλύτερο μέλλον. Μα και πόσο μεγάλη αγάπη για το Ρέθυμνο και για τις Ρεθεμνιώτισσες και τους Ρεθεμνιώτες, έναν προς έναν.
«Ήθελα αυτή τη μνήμη να την πω», πριν από χρόνια πολλά η Μαρία ήταν γειτόνισσά μου. Το μπαλκόνι των χρόνων μου των παιδικών βρισκόταν απέναντι ακριβώς από το μπαλκόνι της Μαρίας. Ανάμεσα στα δυο μπαλκόνια έχασκε και φάνταζε -γεμάτη μυστήριο για τα παιδικά μου μάτια- η οδός Αρκαδίου, η περίφημη παλιά οδός Τσάρου.
Το μπαλκόνι της Μαρίας, κάτι σαν όαση στη μέση της ερήμου. Γεμάτο λουλούδια και μυστήριο. Επικρατούσε πάντα απόλυτη τάξη και ησυχία. Οι φωνές και ο θόρυβος απλά δεν υπήρχαν σ’ αυτό το μπαλκόνι.
Στη μέση ένα τραπέζι με καρέκλες φερ-φορζέ και τριγύρω οι γλάστρες της Μαρίας. Λες και τις βλέπω ακόμη μέχρι σήμερα τις γλάστρες να κρέμονται από τα κάγκελα του μπαλκονιού, είναι γραμμένα ανεξίτηλα στη μνήμη μου τα χρώματα των λουλουδιών, σχεδόν ακόμη μυρίζω το άρωμά τους.
Συνήθως δεν έβλεπες κάποιον στο μπαλκόνι. Μόνο όταν καθόταν η Στέλλα -άλλοτε πάλι η Λένα- και μελετούσαν ατελείωτες ώρες με βιβλία μπροστά τους και χοντρά λεξικά.
Η καλημέρα της Μαρίας ήταν ένα μήνυμα χαρμόσυνο, ακόμη και σήμερα την ακούω ωσάν να την έχει ηχογραφημένη ο χρόνος. Τις Κυριακές τις χειμωνιάτικες η Μαρία διοργάνωνε παράσταση κουκλοθεάτρου. Μαζευόταν κάμποσα παιδιά και το όνειρο ζωντάνευε μέσα στην υγρή Ρεθεμνιώτικης νύχτα. Τα όνειρα θρέφουν το παιδί, και όσο μπορείς βάλε τα παιδιά να ονειρεύονται.
Το μπαλκόνι μου, απέναντι ακριβώς από το μπαλκόνι της Μαρίας. Ανάμεσα στα δυο μπαλκόνια η οδός Αρκαδίου, αχανής σαν ένα πλατύ ποτάμι, που από πάνω του έτρεχαν σύννεφα. Τώρα που πέρασαν τόσα χρόνια, τώρα που η Μαρία έφυγε, τώρα πια καταλαβαίνω πως αυτό που πραγματικά μας χώριζε δεν ήταν η οδός Αρκαδίου αλλά ο χρόνος που κυλούσε αμείλικτος ανάμεσα στα δυο μας μπαλκόνια. Ο χρόνος -και τώρα και πάντα- είναι εκείνος που χωρίζει τους ανθρώπους. Εκείνος είναι και θα είναι πάντα ο τελικός νικητής.
* Ο Μανόλης Καλλέργης είναι γιατρός