Κριτική
Πρώτη φορά, μετά από 50 περίπου χρόνια, έρχεται στο φως όλη εκείνη η τραγωδία του ναυαγίου, που συγκλόνισε τον κόσμο και το μετά ταύτα παρασκήνιο, με όλα τα παρεπόμενα.
Τρία ατού, υπήρξαν εκείνην την ξεχωριστή βραδιά, τα οποία προσέδωσαν στην εκδήλωση-παρουσίαση του σχετικού βιβλίου του κύριου Γιώργου Εμμ. Τρανταλίδη ένα αξεπέραστο υψηλό prestige. Πρώτον: ο καλαίσθητος, προνομιακός χώρος. Δεύτερο: το δραματικά αποκαλυπτικό θέμα με την πρωτόγνωρη δημοσιοποίηση αγνώστων στοιχείων. Τρίτο: η ομιλία της κ. Χρυσούλας Δημητρακάκη.
Πρόκειται για το νυν «Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών» του Ιδρύματος Βούρου – Ευταξία και άλλοτε παλάτι του Όθωνα, το πλέον μέσα στον πλούτο και τη χλιδή, με τα πολύτιμα κειμήλια – τεκμήρια της οθωνικής περιόδου. Ανεκτίμητο κόσμημα της Αθήνας αυτό το νεοκλασικό οικοδόμημα και αριστουργηματικό, ατόφιο κομμάτι περασμένου μεγαλείου. Στο φαντασμαγορικό αυτό αρχοντικό σύχναζε η πάλαι ποτέ αστικοποιημένη κοινωνία της Αθήνας για τους θεαματικούς χορούς της εποχής, τις κοσμικές δεξιώσεις και τα επίσημα gala.
Στην μεγαλοπρεπή είσοδο μας υποδέχονται δύο άντρες της ιδιωτικής ασφάλειας (security). Ο ένας εξ’ αυτών μας συνοδεύει εις τα ενδότερα του μεγάρου. Άξαφνα βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον θεσπέσιο και μαγευτικό. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα μετά από τη θορυβώδη, πληθωρική κυκλοφορία της Σταδίου αλλάζει απότομα. Που να φανταστεί ένας περαστικός της πλατείας Κλαύθμωνος, ότι πίσω από το αυτό το κλασικό οικοδόμημα, θάλλει ένας κήπος με πανύψηλα δέντρα και κοσμείται από μαρμάρινα γλυπτά, κατάλοιπα ενός ξεχασμένου παρελθόντος, τα οποία προσδίδουν μιαν ακαθόριστη, οπτική αίσθηση.
Μετά την προκαταρκτική εισαγωγή του προέδρου του ιδρύματος κ. Αντώνη Βογιατζή πήρε το λόγο ο κ. Γιώργος Τρανταλίδης. Ο έμπειρος, διακεκριμένος νομομαθής του Πειραιά μετά από μια εμβριθή εμπεριστατωμένη περιγραφή του ναυαγίου κατέληξε και οδυνηρά συμπεράσματα όπως π.χ. τη μετασκευή του πλοίου ως όφειλε να την έχει παρακολουθήσει η Διεύθυνση Ασφαλείας Ναυσιπλοΐας του ΥΕΝ. Ότι στο πλοίο υπήρχαν 30 ελλείψεις, παραλείψεις. Ότι οι κανόνες ασφαλείας και οι κανονισμοί εβιάσθησαν από το κερδοσκοπικό πάθος των εφοπλιστών. Με ελαφρότητα και περιφρόνηση προς τη ζωή λειτούργησε ολόκληρος μηχανισμός που προπαρασκεύασε το πολυάνθρωπο ναυάγιο. Ότι οι μηνύσεις της πολιτικής αγωγής αφορούσαν το άδικο της ανθρωποκτονίας από αμέλεια και ως εκ τούτου οι διώξεις που ασκήθηκαν, δικάστηκαν ως απλά πλημμελήματα (όχι ως κακουργήματα) οπότε οι υπεύθυνοι θα είχαν τιμωρηθεί με ισόβια κάθειρξη.
Οι περιγραφές και αφηγήσεις των επιζησάντων του ναυαγίου (σελίδες 9-35) συγκλονίζουν, καθώς και οι καταθέσεις πολλών εξ’ αυτών ως μαρτύρων στο ακροατήριο (σελ. 38-43). Στις (σελ. 46-48) με την δεόντως αυστηρήν αγόρευση του εισαγγελέως κ. Παπαδέλη τονίζεται το μέγεθος της ευθύνης των πλοιοκτητών, καθώς και στις εν συνεχεία αγορεύσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής (σελ 49-59). Οι υπόλοιπες σελίδες αναφέρονται στην απόφαση του τριμελούς πλημμελειοδικείου, στα ονόματα των πνιγέντων και των διασωθέντων, καθώς και των εκατέρωθεν δικηγόρων πολιτικής αγωγής και υπερασπίσεως.
Μεταξύ των ονομάτων των διασωθέντων αναφέρεται και ο κουμπάρος του γράφοντος Κώστας Μπιρικάκης ζωή να ‘χει και μεταξύ των πνιγέντων τα πολύ γνωστά, φιλικά ονόματα των άτυχων: Χρυσής Μανουσάκη, γνωστής μοδίστρας, και της κόρης της Φιλίτσας Λίτινα, του φίλου δημοσιογράφου Κώστα Μαυρουλάκη, του τελωνειακού Βασίλη Ηλιάκη, του λογιστή του πλοίου Κώστα Δημητρακάκη, του αρμενικής καταγωγής Γιώργου Μπαλιάν, του βιοπαλαιστή του Πλατανιά και οδηγού φορτηγού Χαραλ. Χατζηγεωργίου και άλλα ονόματα λιγότερο γνωστά.
Από τα ονόματα των δικηγόρων πολιτικής αγωγής ξεχωρίζουν των φίλων Ανδρέα Τσουδερού και του αείμνηστου Μανόλη Καλαϊφάκη.
Μετά την ομιλία του κ. Γ. Τρανταλίδη ακολούθησε η λογοτεχνική καλαίσθητη παρουσίαση του βιβλίου από την ταλαντούχο συμπολίτισσα κ. Χρυσούλα Δημητρακάκη. Η χαρισματική ομιλία της προικισμένης λογοτέχνιδας υπήρξε το «κλου» της βραδιάς. Με εύγλωττη ευφράδεια λόγου και υποδειγματική πεντακάθαρη προφορά η ομιλήτρια καθήλωσε το ακροατήριο.
Εξ’ άλλου αντιμετώπισε το θέμα με τη δέουσα ευαισθησία, απέφυγε να αναφέρει και να αντιπαραθέσει ονόματα, προσωπικές εκτιμήσεις, αδόκιμες απόψεις και να εντοπιστεί σε μεμονωμένες περιπτώσεις του ναυαγίου. Μεσ’ από ένα ρεσιτάλ εκφραστικού στοχαστικού λόγου, απέτισε τιμή με έναν διθυραμβικόν ύμνο, στις ψυχές των αδικοχαμένων ναυαγών, σαν επιμνημόσυνο «ρέκβιεμ» που σημαίνει «αιώνια ανάπαυση δώσε τους Κύριε!».
Εν συνεχεία η προσφιλής συμπολίτισσα και επίλεκτο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, η οποία χαίρει μεγάλης εκτιμήσεως στους λογοτεχνικούς κύκλους των Αθηνών, κ. Εύα Χαλκιαδάκη – Παπαδημητρίου απήγγειλε το υπέροχο, γεμάτο λυρισμό ποίημά της «Σαν μνημόσυνο» με το οποίο προσέδωσε, στην παρουσίαση του βιβλίου, έναν τόνο γεμάτο λυρισμό, καθώς εξέφραζε ποιητικώς τα προσωπικά συναισθήματά της. Η ευγενική Εύα είναι εγγονή του αλησμόνητου ιερέα Πέτρου Χαλκιαδάκη.
Ο συμπολίτης συγγραφέας και νομικός μας κ. Γιώργος Εμμαν. Τρανταλίδης πραγματεύεται θέμα καινοφανές σχετικά με το ναυάγιο. Η εμπεριστατωμένη εις το έπακρον έρευνα, η οποία μας δίνει μιαν ανάγλυφην, ολόπλευρη πληρότητα μελέτης του ναυαγίου και μας αποκαλύπτει πλείστα άγνωστα στοιχεία, καλύπτει δε ένα κενό στη σχετική βιβλιογραφία και επομένως περιποιεί τιμή στον συγγραφέα.
Εξ’ άλλου είναι σημαντικό ότι ο κ. Γ. Τρανταλίδης προσέφερε δωρεάν το βιβλίο σε όλους με υποδειγματική αφιλοκέρδεια.
Η φωτογραφική απεικόνιση της εκδήλωσης οφείλεται στο συμπολίτη Σταύρο Δασκαλάκη.
