Συγκινητική ήταν η ατμόσφαιρα στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης το βράδυ της Τρίτης, κατά τη διάρκεια της αναγόρευσης του Μιχάλη Πασχάλη σε Ομότιμο Καθηγητή του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης τίμησε με αυτό τον τρόπο των πρώην πρόεδρο του Τμήματος Φιλολογίας, με κομβικό ερευνητικό έργο και με χρόνια προσφοράς στην ακαδημαϊκή κοινότητα.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αὐλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος, ο πρύτανης του Πανεπιστήμιου Κρήτης Οδυσσέας Ζώρας, ο αντιπρύτανης του Πανεπιστήμιου Κρήτης Κωνσταντίνος Σπανουδάκης, ο αντιδήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Γεωργαλής και αρκετοί συνάδελφοι και φίλοι του Μιχάλη Πασχάλη.
Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό ο πρύτανης Οδυσσέας Ζώρας, η απονομή πραγματοποιήθηκε από την κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, καθηγήτρια Λουκία Αθανασάκη, ενώ χαιρετισμό απεύθυνε η πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας, καθηγήτρια Αγγέλα Καστρινάκη. Ο αναπληρωτής καθηγητής και αντιπρύτανης Κωνσταντίνος Σπανουδάκης, ο αναπληρωτής καθηγητής Στέλιος Παναγιωτάκης και ο καθηγητής Στέφανος Κακλαμάνης, παρουσίασαν συνοπτικά το έργο του τιμώμενου κάνοντας μια αριστοτεχνική διασύνδεση και επικεντρώνοντας ταυτόχρονα στα βασικά σημεία της μεγάλης ακαδημαϊκής προσφοράς του Μιχάλη Πασχάλη.
Μ. Πασχάλης: «Νιώθω συγκινημένος και έτοιμος να προσφέρω πολλά ακόμα στο κομμάτι της έρευνας»
Ο Μιχάλης Πασχάλης μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ανέφερε τα εξής: «Είναι συγκινητικό το γεγονός, καθώς μετά από τόσα χρόνια υπηρεσίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, αποχωρώ καθώς ο βιολογικός χρόνος και το όριο ηλικίας είναι αδυσώπητα. Όλα αυτά τα χρόνια νιώθω εξαιρετικά δεμένος με τα παιδιά και τη διδασκαλία, ενώ από άποψη ερευνητική πλέον εργάζομαι περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Εκεί εντοπίζεται πλέον η διαφορά στο γεγονός ότι δεν βρίσκομαι μέσα στην Πανεπιστημιακή και ιδιαίτερα στη φοιτητική κοινότητα, από άποψη δημιουργικότητας, παρόλα αυτά όχι μόνο δεν έχει μειωθεί η παραγωγικότητά μου, αλλά θα έλεγα ότι έχει αυξηθεί».
Κάνοντας μια μικρή ανασκόπηση στην καριέρα του ο κύριος Πασχάλης ανέφερε τα εξής: «Αυτό που σημάδεψε την καριέρα μου ήταν αρχικά, το βιβλίο που έβγαλα από την Οξφόρδη για τον Βιργίλιο το 1997, ήταν μια πολύ σημαντική επιτυχία και το δεύτερο είναι το άνοιγμα που έκανα από τις κλασικές σπουδές στις νεότερες ευρωπαϊκές και στις νεοελληνικές. Πλέον αισθάνομαι πολύ ώριμος και πολύ γεμάτος για το γεγονός ότι μπορώ και συνδυάζω μέσα στο μυαλό μου, τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα. Ουσιαστικά, τα διαβάσματα και η ενασχόληση μιας ζωής, ακόμη και αυτά που έκανα ερασιτεχνικά ως φοιτητής αποδίδουν σήμερα και μου δίνουν αυτό το πλεονέκτημα που έρχεται με την πάροδο των χρόνων. Παράλληλα θα πρέπει να κοιτάζουμε και στο μέλλον και θα ήθελα να στείλω ένα μήνυμα, θα ήθελα να μεταφέρω αυτό που έλεγα πάντα στους φοιτητικές μου, «ο κόσμος δεν γεννήθηκε τη χρονιά που γεννηθήκατε εσείς».
Επίσης χρειαζόμαστε τις ανθρωπιστικές σπουδές καθώς μας συνδέουν με το παρελθόν και μας κάνουν σοφότερους και σαν αποτέλεσμα ικανότερους να αντιμετωπίσουμε το μέλλον. Με ανησυχεί η απομάκρυνση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια από τις ανθρωπιστικές σπουδές και ειδικότερα από τις σπουδές του παρελθόντος αλλά θεωρώ ότι μελλοντικά θα πρέπει να υπάρξει μια αμεσότερη διασύνδεση μεταξύ ανθρωπιστικών σπουδών και τεχνολογίας. Η τεχνολογική εξέλιξη είναι ένα δώρο, καθώς έχει ελαχιστοποιήσει στο ελάχιστο τα χρονικά πλαίσια που απαιτεί μια έρευνα για ένα συγκεκριμένο σύγγραμμα. Εκεί ακριβώς λοιπόν θα πρέπει να επικεντρώσουν οι ακαδημαϊκοί, στην σχέση μεταξύ ανθρωπιστικών σπουδών και τεχνολογίας και την περαιτέρω ψηφιοποίηση αρκετών βιβλίων, για να ανοίξει ουσιαστικά ένα τελείως νέο κεφάλαιο στο κομμάτι της έρευνας αναφορικά με τις ανθρωπιστικές επιστήμες».
Βιογραφικό σημείωμα του τιμώμενου: «Ο Μιχαήλ Πασχάλης σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη Μπολόνια της Ιταλίας και στο Πανεπιστήμιο Οχάιο Στέιτ των Η.Π.Α. Δίδαξε στο Οχάιο Στέιτ, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπου υπηρέτησε ως αναπληρωτής καθηγητής και καθηγητής από το 1989 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015. Διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας του Π.Κ. (1990-1995, 2000-2004) και διευθυντής του Τομέα Κλασικών Σπουδών (2007 – 2015). Ίδρυσε τη σειρά Rethymnon Classical Studies με σκοπό τη δημοσίευση των πρακτικών διεθνών συνεδρίων για ποικίλα θέματα ελληνορωμαϊκού ενδιαφέροντος. Συνδιοργάνωσε τα διεθνή συνέδρια για το αρχαίο μυθιστόρημα με τίτλο Rethymnon International Conferences on the Ancient Novel (RICAN) και συνεπιμελήθηκε την έκδοση των πρακτικών τους, που δημοσιεύονται στη σειρά Ancient Narrative Supplementa του εκδοτικού οίκου Barkhuis στο Χρόνινγκεν της Ολλανδίας.
Οι διαλέξεις και οι ανακοινώσεις του σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια και διεθνή συνέδρια υπερβαίνουν τις 130. Συνέγραψε, επιμελήθηκε και συνεξέδωσε 13 βιβλία και 83 άρθρα για τη λογοτεχνία της κλασικής ελληνικής και ελληνιστικής εποχής, των κλασικών ρωμαϊκών χρόνων και της ύστερης αρχαιότητας, για την πρόσληψη της αρχαιότητας, για τη νεοελληνική και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Όσον αφορά στην κλασική λογοτεχνία, ασχολήθηκε με τα κυριότερα είδη της ποίησης (επική, λυρική, δραματική, βουκολική, διδακτική) και στην πεζογραφία κυρίως με την ιστοριογραφία και το μυθιστόρημα. Συνέγραψε μελέτες για όλους σχεδόν τους σημαντικούς εκπροσώπους των ως άνω ειδών, από τον Όμηρο έως τον Νόννο (5ος αιώνας μ. Χ.). Στη νεοελληνική λογοτεχνία τα ενδιαφέροντά του εκτείνονται από τον 16ο έως τον 20ό αιώνα, αφορούν σε όλες τις μείζονες μορφές των γραμμάτων και αναφέρονται, μεταξύ των άλλων, στην κρητική λογοτεχνία της ακμής και τον ρόλο των Ακαδημιών, στον Κοραή, τον Κάλβο, τον Σολωμό, τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη και τον Σεφέρη. Στην περιοχή της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, πέραν των συγκριτικών μελετών με την κλασική και τη νεοελληνική λογοτεχνία, ασχολήθηκε αυτοτελώς με τον Πετράρχη, τον Βοκκάκιο, τον Τορκουάτο Τάσσο και τον Φόσκολο (ιταλική λογοτεχνία)· τον Φλομπέρ, τον πατέρα Αλέξανδρο Δουμά και τον Μποντλέρ (γαλλική λογοτεχνία)· τον Γουόλτερ Σκοτ και τον Τόμας Χάρντι (αγγλική λογοτεχνία).
Το βιβλίο του με τίτλο «Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο: Ο Ανδρέας Κάλβος, η Ιταλία και η αρχαιότητα» (Ηράκλειο 2013, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών για το 2014 και το βραβείο δοκιμίου του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» για την ίδια χρονιά. Το 2015 δημοσίευσε μελέτες για τον Κοραή, τον Καβάφη, τον Κάλβο, τον Σεφέρη, τον Φιλόστρατο, την κρητική λογοτεχνία της ακμής, την ποιητική ταυτότητα των Ιόνιων νησιών και τον Ηρακλή του Ευριπίδη, και συνεπιμελήθηκε τον τόμο Holy Men and Charlatans in the Ancient Novel.
Το 2015 εκδόθηκε επίσης από την Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών το τελευταίο του βιβλίο, που τιτλοφορείται «Από τον Όμηρο στον Σαίξπηρ: Μελέτες για τα κρητικά μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη». Εστιάζεται στις διακειμενικές σχέσεις του Αλέξη Ζορμπά και του Καπετάν Μιχάλη με τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, τον Όμηρο και τον Πλάτωνα, με ορίζοντα αναφοράς την Κρήτη, όπου εξελίσσεται η δράση των δύο μυθιστορημάτων. Στο διακειμενικό πεδίο του Αλέξη Ζορμπά συναντώνται μορφές που ξεπήδησαν από την Οδύσσεια, τη Θεία Κωμωδία, την πλατωνική Πολιτεία και την σαιξπηρική Τρικυμία. Την πλοκή του Καπετάν Μιχάλη συνδιαμορφώνουν η επική Ιλιάδα και ο δραματικός Οθέλλος. Το βιβλίο επιχειρεί να δείξει ότι η μεταμόρφωση του Καζαντζάκη σε επιτυχημένο μυθιστοριογράφο οφείλεται κυρίως στη θητεία του, ως δημιουργού, μεταφραστή και αναγνώστη, στον επικό και τον δραματικό λόγο».
