Κι όλα τα παραμύθια, μέσα απ’ τα ψέματα και τις υπερβολές τους, κρύβουν σίγουρα μεγάλες αλήθειες και μας προκαλούν με τον τρόπο τους να τις ανακαλύψουμε και να προβληματιστούμε πάνω σ’ αυτές. Ρίχνουν όμως και μια στάλα γλύκας στο πικρό ποτήρι της ζωής…
Ένας λόγος παραπάνω τα λαϊκά παραμύθια του τόπου μας, που κατά ένα παράδοξο τρόπο είναι διαχρονικά, όπως οι κορυφαίες λογοτεχνικές μας παρακαταθήκες, καθώς και τα Δημοτικά μας Τραγούδια και μπορούν να μιλήσουν με τη γλώσσα κάθε εποχής.
Αν χαρακτηρίζει κάτι τον «Θεατρικό Περίπλου» και τον φίλο σκηνοθέτη και ηθοποιό Θωμά Καντιφέ, την ψυχή του σχήματος χωρίς να κουράζομαι να το επαναλαμβάνω, είναι η ευστοχία στις επιλογές των έργων που ανεβάζουν και ο συνειρμικός παραλληλισμός τους με τις εκάστοτε επιταγές των καιρών!
Η «Καλοκυρά» είναι ένα πανέμορφο τοπικό παραμύθι, που εκτός από την Κρήτη υπάρχουν παραλλαγές του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ανά το πανελλήνιο αλλά και σε κάποιες Χώρες της Ευρώπης.
Η αφήγηση του εν λόγω παραμυθιού μας μεταφέρει στην κρητική ύπαιθρο την εποχή της Αναγέννησης ή και σε παλιότερες εποχές. Το σκηνικό κλασικό και γνωστό: ο σκληρός, άρπαγας και εν πολλοίς γελοίος βασιλιάς απ’ τη μια, που καλοπερνά με τους αυλικούς και το λοιπό σκυλολόι του και ο φτωχός και πεινασμένος λαός απ’ την άλλη, που προσπαθεί να επιβιώσει…
Κι όταν η καλή Μοίρα, η Καλοκυρά εν προκειμένω, προσπαθεί με τις επεμβάσεις της να βελτιώσει τη ζωή του φτωχού και πεινασμένου λαού (είτε με το μαγικό καλάθι που γεννά τρόφιμα, είτε με το μαγικό καρύδι που γεννά ρούχα), τότε ο πανούργος βασιλιάς επεμβαίνει και αναιρεί τα δώρα της.
Η φιλοσοφία του βασιλιά δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία για το πού το πάει: ο λαός πρέπει να ‘ναι πεινασμένος και κουρελής! Δεν έχει δικαίωμα στο φαΐ και στα ρούχα! Αυτό είναι προδοσία! Τα όποια αγαθά είναι για τον ίδιο και για τους χαμερπείς θεράποντές τους, στρατηγούς, αυλικούς, δικαστές, μαγείρους και το κακό συναπάντημα… Αλλά εδώ θα ρώταγε με αφέλεια κάποιος: γιατί να μη θέλει ένας βασιλιάς την ευημερία του λαού του; Γιατί να τον θέλει πεινασμένο και κουρελή; Γιατί είναι προδοσία η όποια χειραφέτησή; Μα γιατί πολύ απλά ένας λαός που ασχολείται με τη φτώχεια του, δεν έχει καιρό να σκεφτεί την πραγματική αιτία αυτής της φτώχειας, που είναι ασφαλώς η ανεξέλεγκτη εξουσία του βασιλιά! Ένας ρακένδυτος και εξαθλιωμένος λαός πρακτικά δεν είναι επικίνδυνος…
Να όμως που η Καλοκυρά παρεμβαίνει και δίνει τη λύση στη φτώχεια. Κι όταν ο βασιλιάς αναιρεί τις χάρες της, η ίδια μοιάζει να μην έχει πει την τελευταία λέξη ακόμα! Κι αυτή η λέξη είναι τελικά η συνειδητοποίηση του λαού μέσα απ’ τα δώρα της και η αναζήτηση λύσεων. Συντηρητικών λύσεων σε πρώτη φάση, όπως είναι οι εκλογές και η διατύπωση των προβλημάτων στο βασιλιά! Όταν όμως ο λαός διαπιστώνει ότι ο εμπαιγμός συνεχίζεται, επιλέγει πλέον την εξτρεμιστική λύση της μαζικής εξέγερσης και της εκ βάθρων ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης. Τη δίωξη του πανούργου βασιλιά και των παρατρεχάμενών του!
Θυμίζουν τίποτα όλα τα παραπάνω;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο παραλληλισμός τους με την ενεστώτα κατάσταση που βιώνουμε στη Χώρα μας, έρχεται συνειρμικά στο νου. Στον άρπαγα βασιλιά αναγνωρίζουμε τις πλούσιες Χώρες του ευρωπαϊκού βορρά και δη τη Γερμανία με τις τράπεζές της. Στο φτωχό λαό αναγνωρίζουμε τον ευρωπαϊκό νότο, που με διάφορα προσχήματα του έχουν επιβληθεί προγράμματα λιτότητας. Στους παρατρεχάμενους του βασιλιά αναγνωρίζουμε τις κυβερνήσεις που αφαιρούν πλούτο απ’ το φτωχό λαό για να τον μεταφέρουν στις τράπεζες. Κύριος στόχος τους είναι και παραμένει να αφαιρέσουν απ’ τους λαούς τα δώρα της Καλοκυράς, ό,τι δηλαδή τους έδωσε η καλή τους Μοίρα! Σε ό,τι αφορά τη Χώρα μας αυτά τα δώρα μεταφράζονται σε κάποια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, που έχουν ανοίξει πολλές ορέξεις…
Αλλά το παραμύθι προτείνει και τη λύση, που δεν είναι άλλη από τη συνειδητοποίηση του λαού, ώστε να πάρει τα σκουπόξυλα, να διώξει τους άρπαγες και τους ντόπιους παρατρεχάμενούς τους και να χειριστεί με αγάπη κι αλληλεγγύη τα δώρα της καλής τύχης.
Πράγματι η αλληλεγγύη και το φιλότιμο του λαού μας, είναι αυτό που εκπλήσσει και μας δείχνει ως ένα βαθμό την ωριμότητα και τη συνειδητοποίησή του. Ο παππούς και η γιαγιά του παραμυθιού μοιράζονται ρούχα και τρόφιμα με όλους. Αυτό που ακριβώς κάνει κι ο λαός μας στην παρούσα κατάσταση της πενίας, κόβοντας την μπουκιά όχι στα δύο μα στα τέσσερα, για να φάνε όλοι…
Αυτή την εξέλιξη δεν μπόρεσαν να την προβλέψουν οι σατανικοί εγκέφαλοι που έσπρωξαν τη Χώρα μας στη λιτότητα. Νόμιζαν ότι μερικοί μήνες πίεσης θα ήταν αρκετοί για να αλληλοεξοντωθούμε μεταξύ μας, όπως μας έβαλαν να κάνουμε το 46-49 στον τελευταίο εμφύλιο! Πίστεψαν ότι θα έρχονταν σύντομα στ’ αποκαΐδια μας, για να μοιράζουν τα ιμάτια μιας διαλυμένης Χώρα…
Όμως καιρός να κάνουμε χρήση και του τελευταίου δώρου της Καλοκυράς, αυτού της σωφροσύνης. Να μελετήσουμε με προσοχή τον Όμηρο, τον μέγιστο ποιητή μας και να δούμε πώς ο πανούργος Οδυσσέας πήρε πίσω παλάτι και βιος απ’ τους μνηστήρες που το ‘χαν καπηλευτεί. Να θυμηθούμε ότι ο μεγαλύτερος αντίπαλός του ήταν ο μνηστήρας Αντίνοος, δηλαδή η αφροσύνη… Καλό θα ήταν, αφού πρώτα αποκοιμίσουμε τους άρπαγες, όπως ο ομηρικός Οδυσσέας που καμώθηκε το ζητιάνο, τότε να επέμβουμε δυναμικά, να πιάσουμε τα σάρωθρα και τα ράκη (σκούπες και σφουγγαρίστρες) και να καθαρίσουμε την από χρόνια συσσωρευμένη κόπρο του Αυγεία…
Ο Θωμάς με την Καλοκυρά, πέρα της παραπάνω κοινωνικής και πολιτικής πρότασης, κάνει και μια τέλεια εικαστική πρόταση, αντάξια της ιστορίας και της καλλιτεχνικής προσφοράς του σχήματος στον τόπο μας. Είχα την ευτυχία να παρακολουθήσω μια δοκιμή της εν λόγω παραστάσεως και να καταθέσω τα υπέροχα συναισθήματα που αποκόμισα.
Ως εκπαιδευτικός θεωρώ πρωταρχικά πανέμορφο στοιχείο της παράστασης το γεγονός ότι προϋποθέτει τη συμμετοχή των παιδιών στο δρώμενο. Ένα στοιχείο που αναιρεί το όριο μεταξύ κοινού και θεατών και μπάζει το θεατρικό παιχνίδι δυναμικά στην παράσταση. Ένα στοιχείο που και σε άλλες περιπτώσεις έχει προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας, μοιράζοντας την στα παιδιά-θεατές! Και σε κάθε περίπτωση μοιρασμένη χαρά είναι διπλή χαρά!
Οι συντελεστές της παράστασης είναι:
Παίζουν:
Γριούλα: Στέλλα Φραντζεσκάκη.
Γέροντας: Γιάννης Σταθάκης.
Βασιλιάς: Κώστας Μαμαλάκης.
Στρατηγός: Γρηγόρης Καρούζος.
Παραμυθάς: Θωμάς Καντιφές.
Καλοκυρά: Ακούγεται η Καντιφέ Μαρία.
Διασκευή Κειμένου – Σκηνοθεσία: Θωμάς Καντιφές.
Μουσική: Αντώνης Ζαχαράκης.
Στίχοι: Θωμάς Καντιφές – Στέλλα Φραντζεσκάκη.
Τραγούδι: Μαρία Καντιφέ, Στέλλα Φραντζεσκάκη, Λευτέρης Τζαγκαράκης, Θωμάς Καντιφές.
Σκηνικά: Μίλτος Εμμανουήλ.
Κοστούμια: Από το βεστιάριο του Θεατρικού Περίπλου.
Χειρισμός Ήχου και Φωτισμών: Εύη Καννά.
Κατασκευές: Άννα Τζανιδάκη και Ειρήνη Καυκαλάκη.
Ηχογράφηση studio: Αντώνης Ζαχαράκης.
Φωτογραφίες: Γιώργος Γαβαλάς.
Σκίτσο Αφίσας και Επιμέλεια Προγράμματος: Άννα Τζανιδάκη.
Δεν μπορώ ν’ αποφύγω τον πειρασμό ν’ αναφερθώ στη θεσπέσια μουσική πρόταση του Αντώνη Ζαχαράκη, που κινείται πάνω σε παραδοσιακά μουσικά μοτίβα. Ένα λαϊκό παραμύθι, δε θα μπορούσε να επενδυθεί μουσικά παρά μόνο με σκοπούς παραπλήσιους των Δημοτικών Τραγουδιών! Η θεσπέσια φωνή του Λευτέρη Τζαγκαράκη αλλά και των υπολοίπων παιδιών της ομάδας, είναι αυτό που απ’ την πρώτη στιγμή δίνει το συναισθηματικό στίγμα του παραμυθιού, καθώς μας μεταφέρει σε καιρούς αλλοτινούς και περασμένους, αλλά συγχρόνως νοσταλγικούς και πανέμορφους.
Ας μου επιτραπεί εδώ ν’ ανοίξω μια παρένθεση και να τονίσω τη μεγάλη προσφορά του Αντώνη Ζαχαράκη στον τόπο μας. Πέρα και έξω απ’ τις πάντα πανέμορφες και εικαστικά εύστοχες συνεργασίες του με το Θωμά, ο ίδιος κάνει μια κατάθεση ψυχής στην τέχνη της μουσικής που χρόνια υπηρετεί στον τόπο μας, όπως για παράδειγμα ο τελευταίος του ψηφιακός δίσκος με αναφορά τις τέσσερις εποχές! Μια μουσική πανδαισία ήχων και αποχρώσεων αντάξια ανάλογων κλασικών ενατενίσεων! Όλες τις δουλειές του Αντώνη μπορεί κανείς να τις προμηθευτεί κι απ’ το χώρο του Περίπλου και κλείνω την παρένθεση.
Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί στο γνωστό χώρο του Θεατρικού Περίπλου (Κουρμούλη 127, Ρέθυμνο) στις 19, 20, 21, 26, 27 και 28 Απριλίου πριν το Πάσχα και στις 8, 8, 10, 11, 12, 17, 18 και 19 Μαΐου, μετά το Πάσχα, στις 7:00 το βράδυ. (Το τηλέφωνο κρατήσεων είναι: 6945458516).
Είναι η εαρινή και πασχαλινή πρόταση του σχήματος, που συνάδει απόλυτα με την αναγέννηση της φύσης και την Ανάσταση του Χριστού!
Δική μας υποχρέωση το δυναμικό παρόν μαζί με τα παιδιά μας, ώστε να δώσουμε στο σχήμα την απαραίτητη συμπαράσταση που χρειάζεται στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε. Γιατί η παρουσία του Περίπλου είναι πολύτιμη στην πόλη μας και η δική μας δυναμική παρουσία και συμπαράσταση είναι αυτή που του δίνει την απαραίτητη ανάσα ζωής! Για να μπορεί να μας ψυχαγωγεί, με την κυριολεκτική σημασία του όρου, για πολλά χρόνια ακόμα!
Συγγραφέας-Δάσκαλος Ειδικής Αγωγής
