Η Αντιόχεια της Συρίας, υπήρξε ανέκαθεν μέγα κέντρο εκκλησιαστικού βίου σε όλη τη Μέση Ανατολή. Από τον Γ’ μέχρι τον Ε’ αιώνα αναπτύχθηκαν και διατυπώθηκαν εκεί πλείστα όσα θεολογικά θέματα και επίμαχα θρησκευτικά ζητήματα, τα οποία ταλάνισαν τους κύκλους της Εκκλησίας κατά την περίοδο της Α’ Οικουμενικής Συνόδου.
Κατά τη Β’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (Μικρά Ασία) οι Άγιοι Πατέρες της Αντιόχειας συνεργάστηκαν εν ομοψυχία με τους Άγιους Πατέρες της Καππαδοκίας συνεπλήρωσαν και προήγαγαν της εδραίωση της Ορθόδοξης Πίστης, αλλά και επικύρωσαν τις αποφάσεις της Συνόδου έναντι των αμφιλεγόμενων ερμηνειών της Αγίας Γραφής. Η Συρία είναι η πρώτη μετά την Ιουδαία χώρα, η οποία ασπάστηκε το Χριστιανισμό. Οι Μητροπόλεις της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Συρία υπάγονται εις το κλίμα του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Όπως και να ‘χει η Συρία έχει προαιώνιες, ακατάλυτους δεσμούς με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Σήμερα η Συρία βρίσκεται στο μάτι ενός ανεξέλεγκτου κυκλώνα. Ένας ανελέητος, ολέθριος πόλεμος έχει αφανίσει χιλιάδες ψυχές και έχει κατεδαφίσει φρικτά όλη τη χώρα. Οι διεθνείς οργανισμοί, ΟΗΕ και Συμβούλιο Ασφαλείας, σηκώνουν τα χέρια ψηλά και αδυνατούν να σταματήσουν το συνεχές αυτό αιματοκύλισμα.
Δύο σεβάσμιες μορφές ιεραρχών με ανεκτίμητη εκκλησιαστική και κοινωνική προσφορά κοσμούσαν δυο μητροπολιτικούς θρόνους του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Ο Σεβασμιότατος κ. Παύλος της Βέροιας (Χαλεπίου, ευρ. Aleppo, τουρκ. Χαλάβ) και ο Σεβασμιότατος της Συρορθόδοξης Εκκλησίας κ. Ιωάννης της Αλεξανδρέττας (τουρκ. Ισκεντερούν).
Προ τριετίας συνέβη ένα τραγικό γεγονός, που συνετάραξε την Χριστιανοσύνη. Στις 23 Απριλίου του 2013 οι δύο Μητροπολίτες απήχθησαν στα βορειοδυτικά σύνορα της Συρίας. Μόλις 36 χλμ. από το Χαλέπι. Παρά τις προσπάθειες των κυβερνήσεων Ελλάδας, Λιβάνου και Ρωσίας και μερικών άλλων να βρεθούν τα ίχνη τους, έκτοτε αγνοείται η τύχη τους. Με τη μυστηριώδη εξαφάνιση ασχολήθηκαν ατελέσφορα πολλοί έμπειροι δημοσιογράφοι, αλλά παρόλα αυτά μέχρι και σήμερα δεν έχουμε καμιά είδηση.
Εκκλησιαστικές πηγές της Ανατολής μας αναφέρουν ότι ο Μητροπολίτης Παύλος είναι αδελφός του Πατριάρχου Αντιοχείας και ότι πρόκειται για ιεράρχη αρίστης μορφώσεως, για μια χαρισματική και ακτινοβόλα προσωπικότητα της Ορθοδοξίας στη Μέση Ανατολή. Ενδεικτικές είναι οι φιλόφρονες δημοσιεύσεις και μάλιστα στο δυτικό τύπο, ότι στο αστείρευτο ενεργητικό του ενυπάρχει ένα έργο τεράστιο και όχι μόνο ποιμαντικό και βιβλιογραφικό, αλλά και πλούσιο κοινωνικό και εκπαιδευτικό. Αυτή η πολύπλευρη χριστιανική αποστολή του τεκμηριώνεται και από την προσήλωση και απόλυτη αφοσίωσή του στην ελληνική θρησκευτική παράδοση. Αγωνίζεται (αγωνίστηκε) τον αγώνα τον καλό για μια στροφή προς την ελληνική γλώσσα σε μια αραβόφωνη χώρα με την εκμάθηση όχι μόνο μιας εκκλησιαστικής παιδείας αλλά και θύραθεν, τόσο για τους Αραβόφωνους Χριστιανοθόρδοξους ιερωμένους, όσο και για τους αλλόθρησκους κοσμικούς. Η Μητρόπολη Χαλεπίου στάθηκε σθεναρά ένα πνευματικό ουσιώδες κεφάλαιο και ο κύριος μοχλός και φορέας του ελληνικού πολιτισμού στη Συρία.
Ας σημειωθεί, εν παρενθέσει, ότι ο Σέλευκος ο Νικάτωρ (υιός του Αντίοχου στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου, 353-281 π.Χ.) ανακαίνισε το Χαλέπι, επεξέτεινε την πόλη και την ονόμασε Βέροια σύμφωνα με την αντίστοιχη μακεδονική πόλη. Η Αλεξανδρέττα ιδρύθηκε από τον Μακεδόνα Αντίγονο, επίσης στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προς τιμήν του οποίου για τις συντριπτικές νίκες του κατά των Περσών, ονομάστηκε ούτως πως η πόλη.
Η Συρία αυτές τις ημέρες περνά μια δύσκολη φάση. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Επικρατεί μια κατάσταση φορτισμένη από τη μισαλλοδοξία, ένα αβυσσαλέο χάος, μια ατμόσφαιρα εκρηκτική. Οι ειδήσεις ολιγόλογες, οι αναφορές από τη Χριστιανική κοινότητα, η οποία διαβιεί υπό την απειλή ενός δικαιολογημένου φόβου, ελάχιστες. Ανασφάλεια και ανησυχία επικρέμεται και το ενδεχόμενο να βρεθεί ο Σύριος πιστός στον Χριστό κάτω από το φάσγανο των δήμιων. Και τούτο είναι εύλογο όταν τη μια μέρα με την άλλη Μοναχές απαγάγονται, χριστιανικοί πληθυσμοί εκπατρίζονται, είτε θανατώνονται στο όνομα του Ιερού Πολέμου (τζιχάντ). Οι αδίστακτοί εγκληματίες την ίδια στιγμή λεηλατούν Ιερούς Ναούς με χιλιετή παράδοση και προωθούν τα ανυπολόγιστης αξίας Ιερά Κειμήλια στις αγορές του εξωτερικού και κατόπιν πυρπολούν ότι απέμεινε.
Η κορυφή του Γολγοθά διακρίνεται στο βάθος να ‘ναι ακόμα πολύ μακριά. Και η διεθνής κοινότητα, εκείνη που διαφεντεύει την πολιτική και οικονομική ζωή της Οικουμένης τι κάνει; Ο Παλαμάς πολύ προφητικά δίνει μιαν αμείλικτη απάντηση στο ερώτημα:
«Η πολιτεία λωλάθηκε κι απόπαιδα τα κάνει
τον Νου, τον Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη
Κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι στη λάσπη
Σταύλος ο Ναός, μπουντρούμι και το σπίτι»
Χριστός Ανέστη!