Μνήμες ζωντανές από την 27χρονη πορεία του Δημήτρη Αρχοντάκη στο τιμόνι του δήμου Ρεθύμνης. Μνήμες από τον σημαντικό αυτοδιοικητικό παράγοντα και το έργο που πρόσφερε στην πόλη και την άλλαξε δίνοντας της πολιτιστική και αναπτυξιακή ώθηση, βάζοντας τις βάσεις για να καθιερωθεί στον τουριστικό χάρτη ως πόλη πρότυπο. Μνήμες από τον άνθρωπο Δημήτρη Αρχοντάκη, τον συνεργάτη, τον φίλο, τον καθημερινό πολίτη που αντιμετώπιζε όλους τους συμπολίτες του ίσους, άσχετα με την κομματική προέλευση τους ή την κοινωνική και μορφωτική τους τάξη.
Ο Δημήτρης Αρχοντάκης έφυγε από τη ζωή πριν από έναν μήνα, στις 3 Μαΐου, η μορφή του όμως πλανήθηκε ως να ήταν παρών, χθες το βράδυ, στον Δημοτικό Κήπο, όπου ο δήμος Ρεθύμνης πραγματοποίησε τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του ως απόδοση τιμής στο πολύχρονο και πολύτιμο έργο του.
Η μέρα είχε καθοριστεί ως επιθυμία του από τον ίδιο όταν πριν μερικούς μήνες του ανακοινώθηκε από τη νυν δημοτική αρχή ότι αποφάσισε να τον τιμήσει για το έργο και την προσφορά του. Και είχε επιλέξει αυτή την ημερομηνία, την 2α Ιουνίου, επειδή ήταν τα γενέθλια του και το γεγονός θα του έδινε ιδιαίτερη χαρά. Τα έφερε έτσι η μοίρα που ο Δημήτρης Αρχοντάκης δεν πρόλαβε να χαρεί αυτό το ελάχιστο δώρο ως ανταπόδοση της προσφοράς του. Η οικογένεια του όμως συμφώνησε να γίνει η εκδήλωση αυτή τη μέρα, όπως ήταν η δική του επιθυμία.
Διάχυτη η συγκίνηση όλων, σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης και κυρίως της οικογένειας του εκλιπόντος: της συζύγου του Άργης, του γιου του Ζαχαρία και της κόρης του Ίλιας. Εάν οι συνθήκες το επέτρεπαν, σύσσωμη η τοπική κοινωνία θα ήταν παρούσα στην εκδήλωση για να αποδώσει φόρο τιμής στον μακροβιότερο δήμαρχο όχι μόνο του Ρεθύμνου αλλά και της χώρας.
Απολογισμός του έργου του σίγουρα δεν μπορεί να εξαντληθεί σε δυο ή τρεις ώρες, ωστόσο οι ομιλητές της εκδήλωσης έδωσαν το στίγμα και το μέγεθος της προσφοράς και του έργου του, σκιαγράφησαν τον χαρακτήρα του ανθρώπου, ανέδειξαν την πολύπλευρη χαρισματική του φυσιογνωμία του.
Κεντρικοί ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργος Μαρινάκης και η τέως διευθύντρια της τεχνικής υπηρεσίας του δήμου, επί πολλά χρόνια συνεργάτιδα του εκλιπόντος, Γεωργία Κελέκη.
Στην εκδήλωση παρέστησαν και απηύθυναν χαιρετισμό ο μητροπολίτης Ρεθύμνου και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιος, η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή, ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Κρήτης Κώστας Σπανουδάκης, ο πρόεδρος Ε.Β.Ε. Ν. Ρεθύμνου Γιώργος Γιακουμάκης, ο πρόεδρος Συλλόγου Ξενοδόχων Ν. Ρεθύμνου Μανόλης Τσακαλάκης, ο πρόεδρος Συλλόγου Κατοίκων Παλιάς Πόλης Θωμάς Κρεβετζάκης, η διευθύντρια Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης Μαρία Μαραγκού. Στην εκδήλωση παρέστη και ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ρεθύμνου, Ανδρέας Ξανθός.
Χαιρετισμό μέσω video απέστειλε ο υφυπουργός Υποδομών-Μεταφορών Γιάννης Κεφαλογιάννης καθώς λόγω υπουργικών του υποχρεώσεων δεν ήταν δυνατό να βρίσκεται στο Ρέθυμνο, καθώς και ο ιδρυτής και πρόεδρος Grecotel κ. Νίκος Δασκαλαντωνάκης που οι συνθήκες της πανδημίας δεν του επέτρεψαν να είναι παρών.
Παρόντες ήταν επίσης οι επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων και οι δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι φορέων και υπηρεσιών, πρώην συνεργάτες του εκλιπόντος δημάρχου αλλά και στενοί του φίλοι.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την επίδοση τιμητικής πλακέτας και απόφασης δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνου από τον δήμαρχο Ρεθύμνης Γιώργο Μαρινάκη στον γιο του εκλιπόντα, Ζαχαρία Αρχοντάκη, ο οποίος συγκινημένος ευχαρίστησε εκ μέρους της οικογένειας όλους τους ομιλητές και τους παρευρισκόμενους αλλά και όλους που παρακολούθησαν διαδικτυακά την εκδήλωση προς τιμή του πατέρα του, μια εκδήλωση που όπως είπε: «Διοργανώθηκε από τον δήμο μας σήμερα, τη γενέθλια μέρα του, με τρόπο που βαθιά μας συγκινεί, που θα συγκινούσε και τον ίδιο, εάν ήταν εδώ μαζί μας, όπως με ικανοποίηση και χαρά προσδοκούσε. Και όμως ευτύχησε να βιώσει τη συγκίνηση αυτή, τη στιγμή που ενημερώθηκε για την οριστικοποίηση της σημερινής εκδήλωσης, για την οποία από καιρό γίνονταν προσπάθειες να μπορέσει να πραγματοποιηθεί, αλλά η πανδημία διαρκώς τη μετέθετε, έχοντας και ο ίδιος την κρυφή ελπίδα ότι μετά το πέρας της, θα γινόταν πλέον ανοικτά η εκδήλωση, με την παρουσία των φίλων δημοτών του, όπως τους είχε πάντα κοντά του. Πρόλαβε όμως τουλάχιστον να μάθει τα πάντα γι’ αυτήν, τη συμβολική ημερομηνία της, την ώρα της, τη δομή της, τον βασικό σκελετό του προγράμματός της, τα τιμητικά προς αυτόν, τα γνώριζε όλα από τον Μάνο, που του τα ανέλυσε από κοντά, μόλις το τελευταίο εικοσιτετράωρο πριν το ατύχημά του.
Φανταστείτε, η τελευταία είδηση που έφτασε σε αυτόν από τον δήμο μας, ήταν το χαρμόσυνο νέο που αφορούσε τον ίδιο. Ήταν ευτυχής γι’ αυτό. Τούτη η εκδήλωση είναι λοιπόν η δική μας παρηγοριά.
Κύριε δήμαρχε, κύριε πρόεδρε του δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνης, κυρίες και κύριοι μέλη του δημοτικού συμβουλίου, θερμά σας ευχαριστούμε. Η απόφασή σας να τιμήσει ο ίδιος ο δήμος εν ζωή τον Δημήτρη Αρχοντάκη αποτέλεσε την ύψιστη τιμή για εκείνον σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, αυτό μπορώ να σας το μεταφέρω με σιγουριά, να το γνωρίζετε.
Κύριε δήμαρχε, επιτρέψτε μου να απευθυνθώ σε εσάς ιδιαιτέρως, να σας μεταφέρω την ευγνωμοσύνη που αισθανόμαστε για τον σεβασμό και την τιμή που εκφράσατε προς αυτόν από την ώρα της δυσάρεστης αναγγελίας μέχρι και σήμερα, εδώ, με την ενδελεχή αναφορά στο όραμά του και στο έργο του, την πορεία του ως Δημάρχου, Δασκάλου και Ανθρώπου.
Η απόφαση αυτή του δημοτικού συμβουλίου που πήραμε στα χέρια μας, αποτελεί σήμερα για εμάς, την οικογένειά του, την ύψιστη αναγνώριση για τις υπηρεσίες του από τη θέση του δημάρχου, για την αγάπη του προς την πόλη, προς το Ρέθυμνο. Αυτός είναι και ο λόγος που η οικογένεια παρευρίσκεται σήμερα εδώ σύσσωμη, πολυπληθής, δακρυσμένη αλλά υπερήφανη», ανέφερε και πρόσθεσε:
«Πριν από έναν μήνα, όπως προανέφερα, πληροφορηθήκαμε από τον πατέρα μου ότι οριστικοποιήθηκε η ημερομηνία της σημερινής εκδήλωσης. Η χαρά αυτής της είδησης έσβησε απότομα λίγες ώρες αργότερα με το ατύχημα που εν τέλει του στοίχισε τη ζωή.
Παρόλα αυτά σήμερα βρισκόμαστε εδώ, για να τον τιμήσουμε για τη μακρόχρονη προσφορά του στην πόλη που αγάπησε και συνέδεσε με την πορεία της ζωής του.
Σε ένα από τα πολλά όμορφα κείμενα που γράφτηκαν τις επόμενες μέρες από τον θάνατό του, έγραψε κάποιος ότι ο πατέρας μου είναι από τις περιπτώσεις όπου ο ευεργέτης αγάπησε περισσότερο τους ευεργετηθέντες απ’ ότι εκείνοι αυτόν. Δεν ήταν όμως έτσι ακριβώς. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου μέχρι και τα τελευταία δύσκολα χρόνια των δικαστικών του αγώνων, όπου προσπαθούσε να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας, ένα από τα πράγματα που τον κράτησαν δυνατό ήταν οι καθημερινές εκδηλώσεις αγάπης του απλού κόσμου και της πίστης τους στην αθωότητά του. Και αυτά τα τελευταία χρόνια τα μετρώ περισσότερο, διότι τότε ήταν ένας απλός πολίτης χωρίς αξίωμα και εξουσία. Η αγάπη που έδωσε απλόχερα στην πόλη του Ρεθύμνου του επεστράφη από την συντριπτική πλειοψηφία των Ρεθεμνιωτών.
Τίποτα δεν του χαρίστηκε του μπαμπά. Ούτε καν η βιολογική ζωή του. Πάλεψε από πολύ νέος μέχρι τέλους ακόμα και γι αυτό. Και εμείς, η οικογένειά του, ως φυσικοί συνοδοιπόροι του ζήσαμε από κοντά όλο τον αγώνα του, τις λύπες, τις αγωνίες αλλά και τις χαρές που αυτός ο αγώνας είχε ως αποτέλεσμα.
Η αγωνία και το άγχος για τον μπαμπά δεν τελείωναν ποτέ, αλλά είχε αυτό το σπάνιο χάρισμα να καταφέρνει πάντα να μας καθησυχάζει. Όχι με σοφιστείες, αλλά με επιχειρήματα, όπως έκανε και στον δημόσιο βίο του.
Ζούσαμε με έναν άνθρωπο που δούλευε 16 με 18 ώρες την ημέρα και την μία ώρα που ξάπλωνε το μεσημέρι για να ξεκουραστεί διόρθωνε γραπτά αρχαίων ελληνικών από το φροντιστήριο. Παρόλα αυτά κατάφερνε να μην είναι απών από την οικογένειά του. Έχω εκατοντάδες όμορφες αναμνήσεις από τα παιδικά και νεανικά μου χρόνια με τον πατέρα μου.
Ήταν πάντα δίπλα μας, πατέρας, σύζυγος, αδερφός, παππούς να βοηθήσει, να συμβουλέψει χωρίς να δείχνει ίχνος αυθεντίας, να αστειευτεί με το ιδιαίτερο χιούμορ του. Ακόμα και στις κακές στιγμές μας ήταν δίπλα μας, υποστηρικτικός, χωρίς να μας επικρίνει.
Μα πάνω απ όλα ήταν πάντα ένα παράδειγμα προς μίμηση με τις πράξεις του. Μας έμαθε να είμαστε ταπεινοί, να υπολογίζουμε το χρήμα ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπό, να αγαπάμε τη φύση και το κυριότερο ακόμα να αγαπάμε τον άνθρωπο και να μην είμαστε μνησίκακοι. Δύσκολα χαρακτηριστικά που ίσως δε σου εξασφαλίζουν το ευ ζην. με την έννοια που έχει λάβει στους άγριους καιρούς που ζούμε, αλλά είναι τα εφόδια για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και να γαληνεύει η ψυχή μας. «Γεννήθηκα όχι για να μισώ, αλλά για να αγαπώ» ο στίχος αυτός του Σοφοκλή δεν ήταν τυχαία από τους αγαπημένους του. Αυτή την κληρονομιά μας άφησε».
Γ. Μαρινάκης: «Ο Δημήτρης Αρχοντάκης ήταν μια σχολή σκέψης, μεθοδικότητας, επιδεξιότητας»
«Aπόψε λείπει από τη συντροφιά μας ο πρωταγωνιστής. Είχαμε σχεδιάσει μαζί την αποψινή τελετή και είχαμε μοιραστεί την ικανοποίηση της προοπτικής να σμίξει ξανά με φίλους και συνεργάτες, με Ρεθυμνιώτες που συμμερίστηκαν το όραμα του και το υποστήριξαν, στην καρδιά της πόλης που αγάπησε και αγωνίστηκε για την πρόοδο της.
Περισσότερο κι από την αξία της αναγνώρισης και της απόδοσης τιμής στο συνολικό του έργο από τον δήμο, τον συγκινούσε η δυνατότητα της συλλογικής περιήγησης στην πολύχρονη διαδρομή του στην τοπική αυτοδιοίκηση που, χρονικά, κατέλαβε τα πιο δημιουργικά του χρόνια.
Την οδύνη της απουσίας του, απαλύνει η συνειδητοποίηση της απώλειας μόνον της φυσικής του παρουσίας. Γιατί η ύπαρξη του, παραμένει ζωντανή στο συλλογικό υποσυνείδητο. Το αποτύπωμα του Δημήτρη Αρχοντάκη στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Ρεθύμνου είναι ισχυρό, ορατό και ανεξίτηλο. Αντανακλάται στα γραπτά του κείμενα, στα έργα που σχεδίασε με στρατηγική, ενδελεχή μελέτη, γνώση, πάθος, αγάπη για τον τόπο, μεθοδικότητα, τόλμη και διεκδικητική δύναμη» επεσήμανε ο δήμαρχος Γιώργος Μαρινάκης, στην έναρξη της ομιλίας του την οποία εστίασε στον αυτοδιοικητικό, στον δήμαρχο Δημήτρη Αρχοντάκη, και τι σημαίνει να είναι κάποιος δήμαρχος προκειμένου να είναι ωφέλιμος στον δήμο του και στην τοπική κοινωνία, αυτό δηλαδή το οποίο πραγματικά ήταν ο εκδημών.
«Για τον Δημήτρη Αρχοντάκη, ο ρόλος του δημάρχου, δεν εξαντλούνταν στις αρμοδιότητες που ορίζονταν στα εγχειρίδια της πολιτικής επιστήμης, του συντάγματος και του κώδικα λειτουργίας δήμων και κοινοτήτων. Ήταν ευθύνη ζωής, ήταν τρόπος ζωής. Μια ευθύνη που δεν επέτρεπε εφησυχασμό, συμβιβασμό ή παραίτηση. Ένας τρόπος ζωής που κυριεύει όλη την ύπαρξη, την καθορίζει, θέτει αυστηρές προτεραιότητες, επιβάλλει προσήλωση, εμπνέει αγώνες, απαιτεί θυσίες, επιστρατεύει δυνάμεις και διατηρεί σε μόνιμη εγρήγορση τη σκέψη που μετουσιώνεται σε άμεση και γόνιμη δράση.
Ο δήμαρχος είναι μονίμως ανήσυχος. Αγωνιά, παρακολουθεί τις εξελίξεις, ενημερώνεται, δημιουργεί δυναμικά δίκτυα συνεργασιών, τα συντηρεί με την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητά του, τα εμπλουτίζει με νέα, παραγωγικά μέλη, δίνει καθημερινά την προσωπική του μάχη με το χρόνο, που είναι εξ ορισμού ανίκητος.
Ο Δημήτρης Αρχοντάκης, δεν έπαψε ποτέ ν’ ανησυχεί ούτε είχε ανάγκη τον τίτλο του δημάρχου για να συνεχίσει να νοιάζεται, βαθιά και αληθινά, για το Ρέθυμνο. Ήταν πάντοτε παρών στις μικρές και μεγάλες στιγμές του Ρεθύμνου αφού με το έργο του εν πολλοίς τις προκάλεσε.
Και μετά την ανάληψη από εμένα και τους συνεργάτες μου της ευθύνης του δήμου, συνέχισε να παρακολουθεί την επικαιρότητα, είχε τεκμηριωμένη άποψη για κάθε σημαντικό θέμα αφού εκ πεποιθήσεως πάντα ανέτρεχε στις πρωτογενείς πηγές για να αντλήσει γνώση. Η ματιά του ήταν διεισδυτική, η θέαση του πανοραμική. Με πρώτιστο ενδιαφέρον τον δήμο, παρακολουθούσε παράλληλα και τις διεθνείς εξελίξεις, και διατηρούσε μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του ζωηρό ενδιαφέρον για τα γεωστρατηγικά θέματα της ευρύτερης περιοχής.
Ήταν αδιανόητο για κείνον ότι μπορεί κανείς να σχεδιάζει το μέλλον χωρίς να προεκτιμά τους κινδύνους και να υπολογίζει τις ενδεχόμενες εξελίξεις και τις προοπτικές του. Τα λέμε αυτά ακριβώς για να τονίσουμε τις ικανότητές του που δεν εξαντλούνταν μόνον στην ορθή αποτύπωση και αξιολόγηση των κρίσιμων θεμάτων, αλλά και τον οδηγούσαν σε πρωτοβουλίες και δράσεις, που ουσιαστικά διαμόρφωναν την επιτυχή κατάληξή της.
Το έχω ξαναπεί πως ήταν μόνος του μια σχολή. Μια σχολή σκέψης, μεθοδικότητας, επιδεξιότητας. Και το Ρέθυμνο ήταν τυχερό που, σε δύσκολες εποχές, ο Δημήτρης Αρχοντάκης, το κατηύθυνε σαν καράβι, στο λιμάνι της ανάπτυξης και της ευημερίας. Πίστευε στο Ρέθυμνο και τις προοπτικές του, όχι ως τοπικιστής δήμαρχος αλλά ως ορθολογιστής τεχνοκράτης, που ανακαλύπτει τις κρυμμένες δυνατότητες του τόπου μας και τις μετουσιώνει σε δυναμική εξέλιξη», τόνισε ο κ. Μαρινάκης, προσθέτοντας πως όπως όλοι έκανε κι εκείνος λάθη, κανείς όμως ποτέ δεν αμφισβήτησε τις επιτελικές και ηγετικές του δυνατότητες ούτε την αποτελεσματικότητά του.
Συνεχίζοντας ο κ. Μαρινάκης αναφέρθηκε σε σημαντικά οραματικά του έργα, όπως το πανεπιστήμιο, η διάδοση και προστασία του Ιστορικού Κέντρου και η αντιπλημμυρική θωράκιση της πόλης, ενώ έκανε μνεία σε σημαντικό αρχειακό υλικό, στα βιβλία που έγραψε αλλά και στην αρθρογραφία του στον τοπικό τύπο μέχρι και λίγο πριν φύγει από τη ζωή, προκειμένου να αναδείξει τον οραματιστή Δημήτρη Αρχοντάκη που νοιαζόταν για τη μελλοντική προοπτική του Ρεθύμνου, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι:
«Όλα τα έργα που υλοποίησε αλλά κι εκείνα που οραματίστηκε αλλά δεν ευδοκίμησε η εκτέλεσή τους, διαπνέονται από τη φιλοσοφία της ανταπόκρισής τους στις επιταγές του μέλλοντος. Αγωνίζονταν να εγκιβωτίσει το παρόν, στο μέλλον. Να διασφαλίσει την ετοιμότητα του Ρεθύμνου στις προκλήσεις που διέβλεπε ότι θα τεθούν, στις ανάγκες που προέβλεπε ότι θα δημιουργηθούν, στο αύριο που αγωνίζονταν να ανιχνεύσει και να εντοπίσει τις άγνωστες πτυχές του.
Η αγωνία του για το μέλλον του Ρεθύμνου αλλά και η συγκρότηση της σκέψης του είναι έκδηλες στο «Ενημερωτικό υπόμνημα για τις επενδυτικές δυνατότητες στην πόλη του Ρεθύμνου» που κατέθεσε το 2002 σε εν δυνάμει επενδυτές, στο πλαίσιο ημερίδας που διοργάνωσε ο δήμος με προσκεκλημένους επιχειρηματίες απ’ όλη τη χώρα, όπου συμπύκνωσε σε 10 σελίδες, με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, έγκυρα στατιστικά στοιχεία, τις αναπτυξιακές δυνατότητες του Ρεθύμνου και κατέθετε τις πρωτοποριακές προτάσεις του προκειμένου να προσελκύσει το επιθυμητό επενδυτικό ενδιαφέρον.
Δεν του αρκούσε η χωροταξική θέση του Ρεθύμνου στο κέντρο της Κρήτης. Ήθελε να το μεταμορφώσει σε κέντρο της Μεσογείου. Επέμενε στην ισόρροπη ανάπτυξη. Μιλούσε συχνά για εξισορρόπηση των αναπτυξιακών τομέων ώστε η εξέλιξη του ενός να μην εξωθεί σε ατροφία και υποβάθμιση τον άλλο, όπως για παράδειγμα συνέβη με την τουριστική ανάπτυξη που αποθάρρυνε την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα».
Ο δήμαρχος Ρεθύμνης παρέπεμψε στο βιβλίο του Δημήτρη Αρχοντάκη του 2005 «Το Ρέθυμνο του Μέλλοντος», ένα βιβλίο επίκαιρο και διαχρονικό, υπογραμμίζοντας: «Στο βιβλίο του «Το Ρέθυμνο του Μέλλοντος», που εξέδωσε το 2005, ανήσυχος για τη διαφαινόμενη οικονομική κρίση, και τη διαπιστωμένη πτωτική τάση των ποσοτικών δεικτών τουρισμού, αναγνωρίζει κανείς τη διορατικότητά του».
Και συνέχισε λέγοντας: «Αναγνωρίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του τουρισμού στη σταθερή και αειφόρο οικονομική και γενικότερη ανάπτυξη του Ρεθύμνου είχε θέσει τις προϋποθέσεις της εξέλιξής του που είναι η αξιοποίηση και η ανάδειξη: Των περιβαλλοντικών και τουριστικών κεφαλαίων αφού «Η Κρήτη είναι το μπαλκόνι της Ευρώπης προς την Αφρική και τη Μέση Ανατολή» έλεγε, των ιστορικών και πολιτισμικών κεφαλαίων: Την Παλιά Πόλη, το Ενετικό Λιμάνι, τη Φορτέτσα, τα απειράριθμα βυζαντινά, μεταβυζαντινά και βενετσιάνικα μνημεία, τη λαογραφία του Ρεθύμνου, τη ζωντανή της παράδοση με τη μουσική, το χορό και τα τραγούδια της, των ξενοδοχειακών υποδομών, της ευρύτερης διεθνούς αναγνώριση Ρεθύμνου και των ανθρώπων του. Η ανάπτυξη, σύμφωνα με τον Δημήτρη Αρχοντάκη είχε συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές που αποτυπώνονταν σε μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά έργα και στην πολεοδομική ανασυγκρότηση του Ρεθύμνου».
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου υπογράμμισε το ενδιαφέρον του Δημήτρη Αρχοντάκη για το μέλλον και την ανάπτυξη του Ρεθύμνου μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του, επισημαίνοντας ότι έκανε δημόσιες παρεμβάσεις για ζητήματα του δήμου και ήταν πρόθυμος να βοηθήσει όπου μπορούσε. «Δεν είναι τυχαίο ότι οι δημόσιες παρεμβάσεις του στα τελευταία χρόνια αφορούσαν θέματα που ο δήμος είχε ανακινήσει και προσέτρεξε πρόθυμος με τη γραφίδα του να υποστηρίξει, με τη γνωστή του διαλεκτική μεθοδικότητα. Γιατί μπορεί το σώμα να ασθενούσε αλλά η πνευματική του διαύγεια ήταν αξιοζήλευτη μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του», είπε και αναφέρθηκε σε δυο χαρακτηριστικές παρεμβάσεις του: Η πρώτη όταν εγέρθηκε το ζήτημα της αξιοποίησης του κτιρίου των Φυλακών, ο Προμαχώνας του Φρουρίου ή Ριβελίνο, στο οποίο από το 1969, που στεγάζονταν εκεί λειτούργησε με δικές του ενέργειες το αρχαιολογικό μουσείο, που παρά τις επίμονες προσπάθειες και διεκδικήσεις του δήμου για να του παραχωρηθεί η χρήση προκειμένου να δημιουργηθεί ένα συνεδριακό – πολιτιστικό κέντρο, κάτι τέτοιο δεν έγινε εφικτό. Τότε ο Δ. Αρχοντάκης, όπως ανέφερε ο δήμαρχος, συνέταξε τεκμηριωμένη, όπως πάντα, παρέμβαση επί του αιτήματος και τη δημοσίευσε στον τοπικό τύπο. «Ελπίζω να εξελιχθεί το θέμα σύμφωνα με το σχεδιασμό μας, και τότε δικαιωματικά θα πρέπει αυτό το νέο συνεδριακό – πολιτιστικό κέντρο που θα δημιουργηθεί στο κτίσμα του Προμαχώνα της Φορτέτζας, να έχει τιμής ένεκεν το όνομα του Δημήτρη Αρχοντάκη» δεσμεύτηκε ο κ. Μαρινάκης.
Η δεύτερη παρέμβαση του Δ. Αρχοντάκη στην οποία αναφέρθηκε ο δήμαρχος ήταν λίγες μέρες πριν φύγει από την ζωή «όταν τεκμηρίωσε την άποψή του για την εξ αρχής κατασκευή νέου αμφιθέατρου στο πανεπιστήμιό μας, αντί την αποπεράτωση της εγκαταλελειμμένης επί τόσα χρόνια παλαιάς κατασκευής», όπως τόνισε, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στη σημαντική συμβολή του εκλιπόντα δημάρχου στην ίδρυση του πανεπιστημίου Κρήτης, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Αναμφισβήτητα η συμβολή του σε αυτή τη σπουδαία κατάκτηση του Ρεθύμνου ήταν καταλυτική. Κατάφερε μαζί με άλλους φωτισμένους συντοπίτες μας, να εμπνεύσουν όλους τους Ρεθεμνιώτες να στηρίξουν την ίδρυση του πανεπιστημίου με διεκδικήσεις και γενναιόδωρες δωρεές σε γη και χρήμα, να κάνουν το πανεπιστήμιο προσωπική τους υπόθεση και έτσι το αρχικά ανέφικτο εγχείρημά τους να ιδρυθεί το πανεπιστήμιο Κρήτης με έδρα το Ρέθυμνο, να στεφθεί με επιτυχία παρά την αποψίλωση σχολών που υπέστη και τη σφοδρή αντίσταση του Ηρακλείου. Κάποτε θα πρέπει να ειπωθεί η ιστορία του πανεπιστημίου μας και οι διαρκείς αγώνες που χρειάστηκαν αλλά και χρειάζονται για την ενδυνάμωση και περαιτέρω ανάπτυξή του. Θα είναι άλλο ένα τιμητικό μνημόσυνο και για τον τιμώμενο αλλά και άλλους πολλούς που δεν ξέρομε καν τη συμβολή τους. Πάντως, και συγκρατήστε τη χρονολογία, ο Γεώργιος Δρανδάκης από το 1976 είχε γράψει ότι θα ήταν πολύ άδικο να μην τιμηθούν ο Δημήτρης Αρχοντάκης και ο Γ. Κουρμούλης για την τεράστια συμβολή τους στην ίδρυση και την εξέλιξη του πανεπιστημίου».
Ο κ. Μαρινάκης χαρακτήρισε τον Δημήτρη Αρχοντάκη φωτισμένο δάσκαλο, όχι μόνον στους μαθητές του φροντιστηρίου του αλλά και σε συναδέλφους του της αυτοδιοίκησης αφού, όπως τόνισε, πρόθυμα μοιραζόταν το απόσταγμα της γνώσης και των εμπειριών του. Πάντοτε είχε κάτι καινούριο να πει, καλοζυγισμένο, φιλτραρισμένο από τη λογική και την οξυδέρκεια του, ενδεδυμένο με την ευγένεια που τον χαρακτήριζε.
«Ο Δημήτρης Αρχοντάκης διέθετε όλες τις απαιτούμενες ικανότητες, τη γνώση, την εμπειρία, την ευφυΐα, την έμφυτη ευγένεια, την ισχυρή και συνάμα ελκυστική προσωπικότητα, την ικανότητα να εμπνέει το σεβασμό και την εμπιστοσύνη, την πειθώ, την αποφασιστικότητα και τη μεταδοτικότητα για να κάνει μια επιτυχημένη ακαδημαϊκή ή και πολιτική καριέρα. Δεν επέλεξε καμία από τις δυο. Συνειδητά αφιερώθηκε στον δήμο μας», είπε, προσθέτοντας ότι πίσω από την αφοσίωση και το έργο του κάθε δημάρχου υπάρχει μια οικογένεια που τον στερείται αλλά τον στηρίζει και στην προκειμένη περίπτωση, όπως τόνισε: «Τα παιδιά του μεγάλωσαν πλάι σ’ έναν πατέρα που θαύμαζαν όλοι, ικανό, εργατικό και δημιουργικό αλλά που δεν μπορούσαν να χαρούν όσο θα ήθελαν αφού τον μοιράζονταν με ολάκερη την πόλη. Ευτυχώς, υπήρχε δίπλα του μια αφοσιωμένη σύζυγος και καλή και άξια μητέρα, η σύντροφος της ζωής του Άργη Ανδρουλιδάκη – Αρχοντάκη που υπερκάλυπτε το κενό της επιβεβλημένης απουσίας του, προσφέροντας αφειδώλευτα την ασφάλεια, την αγάπη, τη στήριξη και την διαρκή παρουσία που χρειάζονταν για να γίνουν οι σημερινοί επιτυχημένοι σε όλους τους τομείς, πολίτες και άνθρωποι».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο δήμαρχος Ρεθύμνου ανέφερε: «Μακάρι ο τιμώμενος να ήταν απόψε κοντά μας. Μας λείπει ο λόγος του. Θα ήταν πολύ σημαντικό να τον ακούγαμε να λέει με τη δική του σοφία, την κατασταλαγμένη εμπειρία και τη βαθιά γνώση, την άποψή του για το πώς θα κάνουμε σταθερό βηματισμό στο μέλλον, το μετέωρο βήμα μας μέσα σε τούτη την πρωτοφανή κρίση. Πώς θα παραμείνουμε συγκροτημένοι, αποφασισμένοι, ενωμένοι και με τις κεραίες μας διαρκώς αναπεπταμένες για να γίνουμε ασφαλείς γέφυρες κι αξιόπιστοι εγγυητές του μέλλοντος των παιδιών μας. Η μόνη σκέψη που μας χαροποιεί είναι ότι πρόλαβε να νοιώσει την ικανοποίηση της αναγνώρισης και αποδοχής του έργου του από το σύνολο του δημοτικού συμβουλίου και της πρόθεσης όλων των μελών του ανεξαρτήτως πολιτικών αφετηριών να του αποδώσουμε την οφειλόμενη τιμή όσο ήταν εν ζωή. Αν βρίσκονταν σήμερα εδώ θα δέχονταν ως αντίδωρο για την προσφορά του στο Ρέθυμνο, την αυθεντική αγάπη, τον θαυμασμό και την εκτίμηση που άξιζε, από όλους μας.
Η ζωή όμως πάντοτε μας ξεπερνά. Αυτό που όμως που δύσκολα θα ξεπεραστεί, είναι η παρακαταθήκη του στο Ρέθυμνο. Θα την τιμούμε εσαεί, όπως κάνουμε κι απόψε εδώ, όλοι μαζί όπως αρμόζει σ’ ένα σπουδαίο άνθρωπο».
Γ. Κελέκη: Πολιτισμός – τουρισμός – πανεπιστήμιο Κρήτης, οι αναπτυξιακοί άξονες του Δ. Αρχοντάκη
Για την προσφορά του Δημήτρη Αρχοντάκη στην πόλη και την τοπική κοινωνία μίλησε η επί 16 έτη συνεργάτιδα του στον δήμο, Γεωργία Κελέκη που, όπως ανέφερε, η πολυετής αυτή συνεργασία της έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον χαρακτήρα, τις ικανότητες και το έργο του. Η ομιλία της ήταν ένα ταξίδι στον χρόνο καθώς αναφέρθηκε στα περισσότερα έργα που έγιναν στο Ρέθυμνο κατά την πολύ μακρά περίοδο της δημαρχίας Αρχοντάκη.
«Στα τέλη της δεκαετίας του 60 όταν ανέλαβε τη δημαρχία ο Δημήτρης Αρχοντάκης, το Ρέθυμνο αποτελούσε ένα αποτελματωμένο και άγνωστο στίγμα στον πανελλήνιο χάρτη και όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο ίδιος «εκείνη την εποχή η πόλη βρισκόταν στο σημείο μηδέν».
Μετά από μια έντονα καθοδική πορεία στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, το Ρέθυμνο απέκτησε νέες βάσεις και προοπτικές, πάνω στο όραμα αυτού του χαρισματικού ανθρώπου, μέσω της ισχυρής του θέλησης, της διευρυμένης γνώσης, της πειθούς, της έμφυτης ευγένειάς του, αλλά και της βαθιάς πίστης στις δυνάμεις των συνεργατών του», ανέφερε η κ. Κελέκη, επισημαίνοντας ότι ο δήμος Ρεθύμνης με βάση το όραμα του Δημ. Αρχοντάκη κατά την περίοδο 1968-2006 και μέσω μεθοδικής οργάνωσης και επίπονης δουλειάς, προσανατολίζει τους στόχους του πάνω σε 3 βασικούς αναπτυξιακούς άξονες: Πολιτισμό – τουρισμό – πανεπιστήμιο Κρήτης.
Αναφερόμενη στα μεγαλύτερα από τα έργα και δράσεις που έγιναν υπό την δημαρχία του Δημήτρη Αρχοντάκη, η κ. Κελέκη ξεκίνησε με το έργο του για τη διάσωση και προστασία της Παλιάς Πόλης, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι:
«Η πρώτη επίσημη διατύπωση εκ μέρους της πόλης του Ρεθύμνου του αιτήματος για τη διάσωση και ανάδειξη της παλιάς πόλης έγινε σε μία σύσκεψη μετά από πρόσκληση του δημάρχου στις 15/2/68 στο παλιό δημαρχείο με τους φορείς της πόλης και θέμα τον αναπροσανατολισμό της οικονομίας της και τη στροφή προς τον τουρισμό. Με δύο διαλέξεις του ο Χρήστος Μακρής τον Δεκέμβριο του 1968 και τον Μάιο του 1969 ανέλυσε με εξαιρετική εμβρίθεια, ρεαλισμό και επιστημοσύνη την τουριστική και τη γενικότερη αξία της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου. Στη συνέχεια η μνημειώδης έρευνα – μελέτη του καθηγητή Νικολάου Μουτσόπουλου και του αρχιτέκτονα Γ. Ζέρβα, τους οποίους μετακάλεσε ο Δημήτρης Αρχοντάκης, αλλά και άλλες έρευνες ειδικών ανέδειξαν τα ιστορικά και αισθητικά δεδομένα της περιοχής. Ο Δήμαρχος, με τη σειρά του, ανέδειξε τις αδυναμίες και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Παλιά Πόλη και οι κάτοικοί της και έθεσε ως άμεσο στόχο την επίλυσή τους.
Το πρώτο θέμα που έβαλε ως στόχο ήταν η προστασία της. Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετώπισε στον στόχο του αυτό ήταν ότι όχι μόνο δεν υπήρχε κοινωνική συναίνεση, αλλά υπήρχε δυναμική αντίδραση εκ μέρους του ισχυρού «Συλλόγου ιδιοκτητών Παλιάς Πόλης» που ζητούσε πεισματικά και οργανωμένα να αποχαρακτηριστεί από ιστορικό μνημείο, για να μπορούν όπως έλεγαν να συνενώσουν τις ιδιοκτησίες τους και να χτίζουν πολυκατοικίες. Η αντίδραση δε αυτή κορυφώθηκε μετά την έκδοση του διατάγματος που προκάλεσε ο δήμος για την απαγόρευση δόμησης στην Παλιά Πόλη για δύο έτη μέχρι να ολοκληρωνόταν η μελέτη προστασίας. Όμως παρ’ όλες αυτές τις δυσκολίες ο δήμος προώθησε τις διαδικασίες για την τροποποίηση του σχεδίου πόλης και την έγκριση όρων δόμησης και επιτρεπόμενων χρήσεων, ώστε να μην εφαρμόζεται σε αυτήν πλέον το ρυμοτομικό σχέδιο του 1947. Επρόκειτο για ένα σχέδιο που ρυμοτομούσε τις προσόψεις κτιρίων, καταργούσε υφιστάμενα δρομάκια, διάνοιγε δρόμους εντός οικοδομικών τετραγώνων ρυμοτομώντας διατηρητέα κτίσματα και γενικά αλλοίωνε τον πολεοδομικό ιστό του ιστορικού κέντρου. Ανέθεσε τις απαραίτητες μελέτες και προχώρησε στην εκτέλεση των σχετικών έργων για την αντικατάσταση των υφισταμένων, πεπαλαιωμένων, μπαζωμένων, φθαρμένων υπόγειων δικτύων ύδρευσης και παντορροϊκών αγωγών αποχέτευσης, μετά από την απομάκρυνση του υδαρούς και βορβορώδους υπεδάφους των 98 δρόμων της Παλιάς Πόλης, την αντικατάστασή του με στεγνό υλικό λατομείου, ώστε να εξυγιανθεί και να σταματήσει η διήθηση υγρασίας στους τοίχους των κτιρίων», ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί η κ. Κελέκη στην επίσκεψη του προέδρου της Ε.Ε. Ζακ Σαντέρ στο Ρέθυμνο το 1998 που όταν βρέθηκε στην Παλιά Πόλη για να επιθεωρήσει τα υπό εκτέλεση έργα, είπε ικανοποιημένος: «Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι αυτή η πόλη είναι πολύ ζωντανή και ιδιαίτερα ευάρεστη. Η δημοτική αρχή πέτυχε να δώσει μέλλον στο παρελθόν της».
Η ομιλήτρια, σχετικά με τον αγώνα του Δημήτρη Αρχοντάκη για τη δημιουργία του πανεπιστημίου αλλά και για τον ορισμό του Ρεθύμνου ως έδρα του, συνοπτικά ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Το όραμα του πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον δήμαρχο το 1971 σε μία αναλυτική μελέτη του με τίτλο «Έκθεσις επί των δεδομένων και των προοπτικών της πόλεως Ρεθύμνης», όπου ανέλυε ότι επειδή πλέον ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας της ρεθεμνιώτικης οικονομίας δεν παρείχαν καμία δυνατότητα ανάκαμψης, η λύση θα έπρεπε να αναζητηθεί στον τριτογενή τομέα και συγκεκριμένα τον τουρισμό, το πανεπιστήμιο και την Παλιά Πόλη.
Ο αγώνας της διεκδίκησης της έδρας δεν ήταν καθόλου εύκολος για το τότε «παντέρμο Ρέθεμνος» με ανταγωνιστές το πανίσχυρο Ηράκλειο και τα Χανιά. Ωστόσο, ο δήμαρχος με τον λόγο του και τα επιχειρήματά του κατάφερε να διεγείρει ενθουσιασμό, πνεύμα δημιουργίας, αλλά και μια ανεπανάληπτη ομοψυχία σε μία διευρυμένη βάση. Εμφύσησε ενθουσιασμό στους απλούς πολίτες και στους τοπικούς αξιωματούχους, αλλά και στους πανεπιστημιακούς και πολιτικούς κύκλους της Αθήνας, οι οποίοι με τη σειρά τους συνέβαλαν θετικά από το δικό τους μετερίζι στις αποφάσεις που πάρθηκαν στη συνέχεια – σε εθνικό πλέον επίπεδο – για το μέλλον της πόλης. Κυρίως έπεισε ισχυρά μέλη της τότε κυβέρνησης.
Ο δήμος πρόσφερε το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης της πανεπιστημιούπολης αγοράζοντάς το με εισφορές όλων των συμπολιτών και γενναία συμπλήρωση από τον Βαρδή Βαρδινογιάννη. Ήταν περίπου 1.100 στρέμματα για τα οποία ο δήμαρχος υπέγραψε 108 συμβόλαια για πολλά από τα οποία ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα για να βρει τους ιδιοκτήτες τους και να τους πείσει να προσφέρουν ή να πουλήσουν στον δήμο την ιδιοκτησία τους. Η προσφορά αυτή της έκτασης στο πανεπιστήμιο ήταν που, εν τέλει, βάρυνε την πλάστιγγα υπέρ του Ρεθύμνου. Παρόλα αυτά μέχρι το τέλος υπήρχαν έντονες διαφωνίες στο να γίνει καθόλου καθορισμός της έδρας του πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και πάλι ο δήμαρχος μετά τη θετική απόφαση του υπουργικού συμβουλίου κυνήγησε το θέμα και κατάφερε να γίνει πραγματικότητα».
Τα έργα ανάδειξης και αξιοποίησης του Ενετικού φρουρίου της Φορτέτζας, είναι μια πτυχή της προσφοράς του Δ. Αρχοντάκη, στον τομέα του πολιτισμού, στην οποία αναφέρθηκε η κ. Κελέκη, σημειώνοντας:
«Το 1969 ο δήμαρχος απέτρεψε την κατασκευή ξενοδοχειακού συγκροτήματος 1000 κλινών, Γερμανών επενδυτών, και διεκδίκησε για τον δήμο την παραχώρηση της συνολικής επιφάνειας του φρουρίου έχοντας ως προηγούμενο την παραχώρηση από τον Ελευθέριο Βενιζέλο του φρουρίου των Χανίων στον δήμο Χανίων.
Πράγματι το ΤΑΠ (Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων) και το δημόσιο παραχώρησαν δωρεάν τις ιδιοκτησίες τους ενώ του ΕΟΤ, που δεν του επέτρεπε η σχετική νομοθεσία να τη δώσει χωρίς αντάλλαγμα, ο δήμος την εξαγόρασε με 20 άτοκες ετήσιες δόσεις.
Μετά από όλα αυτά η διαδικασία παραχώρησης του φρουρίου στον δήμο, συνολικής επιφάνειας 56 στρ, ολοκληρώθηκε με πράξη υπουργικού συμβουλίου.
Το 1991 μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως δημάρχου συνέταξε ένα πλαίσιο αρχών και έργων για την ανάδειξη του φρουρίου, το οποίο έθεσε υπόψη του υπουργείου Πολιτισμού. Στο έγγραφο που κατέθεσε εξέφρασε τόσο τους προβληματισμούς, όσο και τις συνεπακόλουθες προτάσεις σχετικά με την προστασία, ανάδειξη και ένταξη του φρουρίου στον αστικό ιστό της πόλης.
Ο δήμος προχώρησε στην υλοποίηση των προτεινόμενων έργων, μετά την έγκριση των τοπικών υπηρεσιών και του υπουργείου και σε συνεργασία με την αρχαιολογία, ιδρύοντας παράλληλα το Γραφείο Παλιάς Πόλης, το οποίο και ανέλαβε την εκπόνηση και επίβλεψη της πλειονότητας των σχετικών μελετών», ενώ απαρίθμησε τα σημαντικότερα έργα όσον αφορά την ανάδειξη του ενετικού φρουρίου.
Η σημαντική προσφορά του Δ. Αρχοντάκη στη γέννηση και ανάπτυξη του ρεθεμνιώτικου τουρισμού, είναι ένας ακόμη τομέας στον οποίο αναφέρθηκε η κ. Κελέκη επισημαίνοντας ότι 50 χρόνια πριν ο τότε δήμαρχος έκρινε ότι έπρεπε να επιχειρηθεί μία αποφασιστική στροφή στην οικονομία της πόλης και συγκεκριμένα από την πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή, προς τον τριτογενή τομέα, τις υπηρεσίες, και συγκεκριμένα προς τον τουρισμό. Σε αυτή την κατεύθυνση προκάλεσε αλλεπάλληλες συσκέψεις των εκπροσώπων των συλλογικών φορέων της πόλης για να συζητηθεί το θέμα του αναπροσανατολισμού της τοπικής οικονομίας καταβάλλοντας σοβαρές προσπάθειες για την επίτευξη του σκοπού αυτού, θέτοντας στόχους που σταδιακά υλοποιούσε, στηρίζοντας έτσι πρακτικά και ψυχολογικά τη στροφή του Ρεθύμνου προς τον τουρισμό, ενώ για την προώθηση της τουριστικής ανάπτυξης του Ρεθύμνου ο δήμαρχος έκανε προσπάθειες με πολλά δημοσιεύματα, εισηγήσεις σε συνέδρια και συσκέψεις και έγγραφα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες ώστε σιγά-σιγά να δημιουργηθεί η γενικότερη αίσθηση ότι το Ρέθυμνο και θέλει και μπορεί να αναπτύξει τουρισμό, είπε.
«Το βέβαιο είναι ότι μέσα σε πολύ λίγα χρόνια οι Ρεθεμνιώτες προσχώρησαν στη συντριπτική πλειοψηφία στο τουριστικό όνειρο. Το δύσκολο ήταν να γίνει η αρχή για την ιδιωτική πρωτοβουλία. Με πρωτοβουλία του δημάρχου πείσθηκε ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ να επισκεφθεί το Ρέθυμνο και κατά την επίσκεψη αυτή προωθήθηκαν άμεσα τρεις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, El Greco , Ρίθυμνα και Μπράσκος, που βοήθησαν το Ρέθυμνο να κάνει μία δυναμική είσοδο στη διεθνή τουριστική αγορά. Την ίδια περίοδο ο ΕΟΤ ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα για την δημιουργία τουριστικών δωματίων σε όλους τους νομούς της χώρας με την επισκευή και τον εξοπλισμό υπαρχόντων δωματίων σε ιδιωτικά σπίτια. Παράλληλα έτρεχε το θέμα της ίδρυσης του πανεπιστημίου οπότε η δημιουργία τουριστικών δωματίων θα έδινε τη δυνατότητα συμπληρωματικής χρήσης, καθώς το χειμώνα θα μπορούσαν να κατοικούν οι φοιτητές και το καλοκαίρι, αντίστοιχα, οι τουρίστες. Αυτό ήταν και το βασικό οικονομικό σχέδιο για την ανάκαμψη και τον εκσυγχρονισμό του Ρεθύμνου», σημείωσε η κ. Κελέκη.
Η ομιλήτρια υπενθύμισε επίσης μια σειρά έργων υποδομών που έγιναν ύστερα από τις προσπάθειες του Δ. Αρχοντάκη, σε τομείς του πολιτισμού, της παιδείας, του τουρισμού, του περιβάλλοντος, της διευκόλυνσης της καθημερινότητας των πολιτών.
«Μέσα στα 27 χρόνια της θητείας του Δημήτρη Αρχοντάκη το Ρέθυμνο κάλυψε ένα τουλάχιστον αιώνα καθυστέρησης και καθοδικής πορείας. Τέθηκε σε ανοδική τροχιά ανάπτυξης σε οικονομικό, πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο και πλέον βαδίζει δυναμικά προς το μέλλον.
Η δυναμική που ανέπτυξε το Ρέθυμνο έδωσε την ευκαιρία σε χιλιάδες εργατικές οικογένειες να αποκτήσουν περιουσία, να σπουδάσουν παιδιά και να αναβαθμίσουν τη ζωή τους ανερχόμενες στην μεσοαστική τάξη και εδραιώνοντας έτσι μία σύγχρονη διαστρωμάτωση του κοινωνικού συνόλου», τόνισε η κ. Κελέκη που καταληκτικά στην ομιλία της, αναφερόμενη στον άνθρωπο Αρχοντάκη, είπε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων:
«Κάποιος με ρώτησε: Πως θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις με δυο λέξεις τον Δημήτρη Αρχοντάκη; Η απάντηση ήταν αυθόρμητη και άμεση: «Πολύπλευρα χαρισματικός». Στην καθημερινότητά του ήταν ένας απλός, ευγενικός, πρόσχαρος άνθρωπος. Είχε όμως το χάρισμα και την ικανότητα να προσαρμόζει τη στάση του, τον τρόπο διατύπωσης του λόγου του και γενικότερα τη συμπεριφορά του, ανάλογα με τον συνομιλητή του ή το περιβάλλον που βρισκόταν και τις συνθήκες που επικρατούσαν, πάντοτε με ευγένεια, διαλλακτικότητα και ηρεμία. Ακόμα και σε έκρυθμες καταστάσεις, εξαιτίας της συμπεριφοράς τρίτων, φερόταν με αξιοθαύμαστη ηρεμία» και πρόσθεσε: «Βοηθούσε με κάθε τρόπο όποιον ζητούσε τη βοήθεια του ή όποιον εκείνος καταλάβαινε ότι έχει ανάγκη. Συνεργαζόταν φιλικά με όλους τους υπαλλήλους του δήμου, τους ήξερε όλους με τα μικρά τους ονόματα, και στα δύσκολα, περιπτώσεις λαθών αβλεψίας κ.α., όλοι ήξεραν ότι δεν θα στεκόταν απέναντι τους αλλά δίπλα τους για να δώσει συμβουλές και στήριγμα αν αυτό απαιτείτο. Για όλα τα παραπάνω αλλά κυρίως για τη βαθιά ανθρωπιά του κατάφερνε να κερδίζει την εκτίμηση, υπαλλήλων, δημοτών, πολιτικών όλων των παρατάξεων και γενικά όλων όσοι τον γνώριζαν και επικοινωνούσαν μαζί του.
Λυπάμαι πολύ που δεν είναι σήμερα κοντά μας να χαρεί για την επίσημη αναγνώριση του έργου του».
Οι τοπικοί φορείς εξήραν τον δήμαρχο, τον δάσκαλο, τον άνθρωπο Δ. Αρχοντάκη
- Ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης, στον χαιρετισμό που απέστειλε στην εκδήλωση, μέσω βίντεο, αναφέρθηκε στον στενό οικογενειακό δεσμό της οικογένειας του με τον Δημήτρη Αρχοντάκη, έκανε λόγο για οραματικό και αισιόδοξο άνθρωπο, μίλησε για τον δάσκαλο Αρχοντάκη, επεσήμανε το σημαντικό του έργο και προσπάθησε να διερμηνεύσει τη βούληση του, τι θα ήθελε σήμερα για το Ρέθυμνο αν ζούσε. Μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Ο Δημήτρης Αρχοντάκης υπήρξε σε όλη του τη ζωή ένας οραματικός, αισιόδοξος και ταυτόχρονα πρακτικός αυτοδιοικητικός και δάσκαλος. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο θα προβώ σε τρεις ουσιαστικές επισημάνσεις:
Πρώτον, ο Δημήτρης Αρχοντάκης, από την πρώτη μέχρι την ύστατή του στιγμή δεν απώλεσε την ιδιότητα του δασκάλου αλλά και την ευθύνη που τη συντροφεύει. Είναι ένα αναπόσπαστο μέρος της ζωής του, συνυφασμένο με ολόκληρη την διαδρομή του. Είναι γνωστό σε όλους το πόσο καθοριστικός καθοδηγητής και σύντροφος στο ταξίδι της γνώσης υπήρξε για τους μαθητές του, για τους νέους του Ρεθέμνου, ο χαρισματικός αυτός εκπαιδευτικός. Ήταν πάντα εκεί για να συμβουλεύει και για να προσέχει τους μαθητές του. Ήθελε να μάθει για την πορεία τους στη ζωή και έβρισκε πάντα τρόπο να κερδίζει το ενδιαφέρον τους, αναδεικνύοντας τον καλύτερο εαυτό τους. Έβλεπε το αντικείμενο μελέτης του με ανθρώπινο και συγχωρετικό μάτι.
Δεύτερον, σε πολιτικό επίπεδο, ακολούθησε πιστά την αριστοτελική προσέγγιση με βάση την οποία ο άριστος πολίτης της ιδανικής πολιτείας είναι ο ενεργός πολίτης. Είναι αυτός που συμμετέχει ύστερα από επιλογή του στις αποφάσεις της πόλης του. Υπό αυτό το πρίσμα λειτούργησε σε όλη του την πορεία και κατάφερε όχι μόνο να συμμετέχει αλλά και να χαράξει την πορεία του τόπου μας, σχεδιάζοντας και κυρίως υλοποιώντας μια αναπτυξιακή οραματική πρόταση για το Ρέθυμνο.
Τρίτον, σε ανθρώπινο επίπεδο εργάστηκε, έκανε οικογένεια, πολιτεύτηκε με αταλάντευτο ήθος και αξιοπρέπεια, μακριά από κάθε μικρότητα ή διαξιφισμούς που πολλές φορές η πολιτική επιβάλει και μάλιστα όταν ολοκλήρωσε την πορεία του συνέχισε με την ίδια προσήλωση, θέρμη και σεβασμό να παρεμβαίνει οπότε έκρινε αναγκαίο. Δεν κράτησε πικρίες και δεν καταφέρθηκε ποτέ εναντίον όσων προσπάθησαν να αλλοιώσουν μια πορεία που όχι μόνο δεν αλλοιώνεται, αλλά ακόμα και σήμερα λειτουργεί ως πυξίδα για να πάμε το Ρέθυμνο ένα βήμα μακρύτερα.
Με βάση αυτές τις επισημάνσεις, είμαι πεπεισμένος για το τι θα ήθελε να ακούσει σήμερα ο Δημήτρης Αρχοντάκης. Θα ήθελε να αξιοποιήσουμε κάθε ευκαιρία και κάθε ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το Ρέθυμνο. Θα ήθελε να λειτουργήσουμε συντεταγμένα ακριβώς όπως μας δίδαξε και να αγωνιστούμε για να αποκτήσει το Ρέθυμνο και η Κρήτη ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Θα ήθελε να αγωνιστούμε για να αποκτήσει το Ρέθυμνο ένα νέο νοσοκομείο, ένα σύγχρονο μουσείο και υποδομές που θα αλλάξουν την εικόνα του, με το πανεπιστήμιο στο επίκεντρο αυτών των προσπαθειών. Θεωρώ, λοιπόν, ότι, αν κάτι θα ήθελε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, θα ήταν η εκδήλωση αυτή, να λειτουργήσει ως αφετηρία. Να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για να θωρακίσουμε όσα πετύχαμε και να σχεδιάσουμε το Ρέθυμνο του 2030».
- Η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαρία Λιονή, έκανε λόγο για ένα δήμαρχο «που υπηρέτησε με όραμα και αφοσίωση τη πόλη των γραμμάτων και των τεχνών και άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του με έργα και δράσεις που άλλαξαν την εικόνα του Ρεθύμνου, έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού και τη διασύνδεση του με τον πολιτισμό και έβαλαν τα θεμέλια για την ίδρυση του πανεπιστημίου Κρήτης.
Η κ. Λιονή αναφέρθηκε στην άριστη συνεργασία που είχε με τον Δημήτρη Αρχοντάκη στον δήμο, ως δημοτική σύμβουλος εκείνη αλλά δεν παρέλειψε να τονίσει τα χαρακτηριστικά του δασκάλου Αρχοντάκη, λέγοντας: «Πέρα από δήμαρχος και έμπειρο στέλεχος της αυτοδιοίκησης με βαθιά γνώση των τοπικών ζητημάτων, με σεβασμό στον άνθρωπο και μακρά προσφορά στην τοπική κοινωνία, ο Δημήτρης Αρχοντάκης υπήρξε και ένας «μεγάλος» δάσκαλος για αρκετές γενιές συμπολιτών μας, που μέσα από τη χαρισματική διδασκαλία του αγάπησα και έμαθαν την ελληνική γλώσσα και απέκτησαν τα εφόδια για την εισαγωγή τους στην ανώτατη εκπαίδευση. Κι όσα χρόνια κι αν πέρασαν τον μνημονεύουν πάντα ως δάσκαλο τους με συναισθήματα αγάπης, σεβασμού και ευγνωμοσύνης. Ως κοινωνία του Ρεθύμνου θα τον θυμόμαστε πάντα ως μια ξεχωριστή και πολυσχιδή προσωπικότητα, έναν πολιτικό άνδρα με ήθος και όραμα και ως έναν Ρεθεμνιώτη που με όλες του τις δυνάμεις εργάστηκε για την τοπική ανάπτυξη και την πρόοδο για μια πόλη σύγχρονη, με εξωστρέφεια και ποιότητα ζωής για τους πολίτες κα τους επισκέπτες της».
- Στον χαιρετισμό του ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Κρήτης, Κώστας Σπανουδάκης, αναφέρθηκε στη προσφορά του Δημήτρη Αρχοντάκη στην ίδρυση του πανεπιστημίου, επισημαίνοντας πως σφράγισε την ταυτότητα του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του νησιού. Όπως υπογράμμισε: «Ο Δημήτρης Αρχοντάκης με τις αποφασιστικές και οραματικές του πράξεις σφράγισε για πάντα με τρόπο ανεξίτηλο τη φυσιογνωμία και την ταυτότητα του ιδρύματος. Διότι υπήρξε η κινητήριος δύναμη που δημιούργησε τις προϋποθέσεις, με την προσφορά γης, με τον αγώνα που έδωσε και με τη συγκινητική στήριξη της ρεθεμνιώτικης κοινωνίας απ’ άκρο σε άκρο, ώστε μέρος του πανεπιστημίου Κρήτης να εγκατασταθεί στη φιλόμουση πόλη, την πόλη των γραμμάτων και των τεχνών. Κι ο σπόρος που έριξε έπιασε τόπο και απέδωσε καρπούς εξαιρετικούς και για το ίδρυμα και για τον τόπο. Διαμορφώνοντας λοιπόν τη φυσιογνωμία του πανεπιστημίου ο Αρχοντάκης προσέφερε στον τόπο τη μέγιστη ευεργεσία, συμβάλλοντας καθοριστικά στην πρόοδο και την ανάπτυξη του, αντιστρέφοντας την κατιούσα πορεία που η πόλη ακολουθούσε μέχρι τότε. Ο δεσμός του Αρχοντάκη με το πανεπιστήμιο ήταν δεσμός ζωής, ένα προσωπικό στοίχημα, με δημοσιά παρέμβαση ακόμα και μέχρι τις τελευταίες μέρες. Αναγνωρίζοντας την προσφορά του, αλλά τελικά και την προφορά της ρεθεμνιώτικης κοινωνίας, το πανεπιστήμιο Κρήτης τον τίμησε με σεμνή τελετή τον Ιανουάριο του 2018 , όταν ο ίδιος δώρισε το πολύτιμο προσωπικό του αρχείο στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος».
- Ο πρόεδρος του Συλλόγου Κατοίκων Παλιάς Πόλης και αντιδήμαρχος Ρεθύμνης, Θωμάς Κρεβετζάκης, στη σύντομη ομιλία του υπογράμμισε:
«Ο Δημήτρης Αρχοντάκης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολύπλευρη ανάπτυξη του Ρεθύμνου. Το πρώιμο όραμα του για την εξέλιξη της πόλης βασίστηκε στους άξονες πολιτισμός – τουρισμός – πανεπιστήμιο Κρήτης και με τη συστηματική δουλειά του κατάφερε «να δώσει μέλλον στο παρελθόν της», να αναπτυχθεί οικονομικά και να μπουν οι βάσεις για τη βιώσιμή και αειφόρα ανάπτυξη της. Πρόδρομος στην εποχή του για την τοπική αυτοδιοίκηση, αντιλήφθηκε την αξία της διάσωσης και ανάδειξης της παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου και την αξιοποίηση της Φορτέτσας .
Με έναυσμα τις διαλέξεις του φιλόλογου Χρήστο Μακρή, από τη θέση του άμισθου επιμελητή αρχαιοτήτων το 1968, οι οποίες προσέφεραν τη θεωρητική τεκμηρίωση για την προστασία του ιστορικού κέντρου και στη συνέχεια με τις εξαιρετικές μελέτες των Μουτσόπουλου και Ζέρβα. Η παλιά πόλη αποτέλεσε το υπόβαθρο, τη βάση σύμφωνα με το όραμα του, για να αναπτυχθούν και οι δυο άλλοι, ως ορίστηκαν, νέοι πυλώνες της τοπικής οικονομίας και ανάπτυξης, το πανεπιστήμιο και ο τουρισμός.
Οι παρεμβάσεις και τα έργα στην παλιά πόλη το πρώτο που κατάφεραν ήταν η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των μονίμων κατοίκων και η οριστική αντιμετώπιση των βασικών και οξύτατων προβλημάτων τους, της ύδρευσης, της αποχέτευσης και της αντιπλημμυρικής προστασίας. Παράλληλα με τις λοιπές υποδομές ανάπλασης της, υπογειοποίηση δικτύων κοινής ωφελείας, πλακοστρώσεις, πεζοδρομήσεις, παγίωσε στην κοινή συνείδηση τις αναπτυξιακές δυνατότητες του ιστορικού μας κέντρου.
Ο Δημήτρης Αρχοντάκης ως δήμαρχος ταύτισε το όνομά του με τη διάσωση του πολεοδομικού ιστού και των μνημείων του ιστορικού κέντρου. Σε δύσκολες εποχές και σε αντίξοο περιβάλλον, κατάφερε με μεθοδικότητα και επιδέξιους χειρισμούς, αλλά και με πλήθος έργων που πραγματοποίησε μαζί με τους συνεργάτες του, να αλλάξει την όψη της παραμελημένης παλιάς πόλης, μετατρέποντάς την στο σημαντικότερο τουριστικό αξιοθέατο του Ρεθύμνου. Οι επιλογές του τον δικαίωσαν και το όραμά του για την ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς παραμένει πάντα ζωντανό.
Ο Σύλλογος Κατοίκων παλιάς Πόλης Ρεθύμνου τιμώντας τη μνήμη του και αναγνωρίζοντάς τη συνεισφορά του στη διάσωση και ανάδειξη της, πρόκειται να οργανώσει ειδική θεματική ημερίδα παρουσίασης των μελετών και των ενεργειών που εφαρμόστηκαν και παράλληλα κατάθεσης προτάσεων για τη συνέχιση του αναπτυξιακού οράματος, προσαρμοσμένες στα σύγχρονα δεδομένα».
- Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης, Γιώργος Γιακουμάκης, που όπως είπε με τον Δημήτρη Αρχοντάκη είχε συνεργαστεί για πολλά χρόνια, είτε ως δημοτικός σύμβουλος, εκλεγμένος με τον συνδυασμό του, είτε ως αντιδήμαρχος, σημείωσε μεταξύ άλλων:
«Η συστηματική και πολυδιάστατη δραστηριότητα του Δημήτρη Αρχοντάκη για τη μετατροπή του Ρεθύμνου σε μια σύγχρονη πόλη αποτέλεσε σημαντική παράμετρο για την προσέλκυση τουρισμού, επενδύσεων και την τόνωση της απασχόλησης.
Προσπάθησε με κάθε τρόπο να αναδείξει ότι το Ρέθυμνο έχει τη δική του ιστορία, έχει τον δικό του πολιτισμό, τη δική του κουλτούρα, τη δική του οντότητα και δικαιούται να εμφανίζεται ως τουριστικός προορισμός για να μπορέσει να δημιουργηθεί ένα τουριστικό οικοσύστημα στην πόλη με τη δημιουργία μικρών και μεγαλύτερων επιχειρήσεων, με άξονα αυτό που λέμε δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Αξιοποίησε τις δυνατότητες και τα εργαλεία της εποχής για την τοπική ανάπτυξη, την προώθηση της επιχειρηματικότητας και την τόνωση της απασχόλησης, φιλοδοξώντας να συμβάλει από τη μεριά του στον ρεθεμνιώτικο στόχο της ανάκαμψης της τοπικής οικονομίας και της αντιμετώπισης της ανεργίας.
Είναι αναμφισβήτητη η συμβολή του στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας του τόπου μας, με πρωτοβουλίες, όπως η διάσωση, ανάδειξη και ανάπλαση του ιστορικού μνημείου της Παλιάς Πόλης, ισχυρού πόλου έλξης του ρεθεμνιώτικου τουρισμού, η τουριστική ανάπτυξη και προβολή, η δημιουργία και λειτουργία των θεωρητικών σχολών του πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο, ο σχεδιασμός και υλοποίηση σημαντικότατων έργων υποδομής της πόλης, όπως η ανάδειξη της πόλης σε τουριστικό προορισμό, η υδροδότησή της από τις πηγές της Αργυρούπολης, τα αντιπλημμυρικά έργα. Αναμφισβήτητα, θα παραμείνει στην ιστορία του Ρεθύμνου ως ο πρωτοπόρος, ο μεγάλος οραματιστής, ο άνθρωπος, ο οποίος μετέτρεψε το «παντέρμο Ρέθεμνος» σε σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη».
- Ο ιδρυτής και πρόεδρος Grecotel, Νίκος Δασκαλαντωνάκης, στον χαιρετισμό που έστειλε, ανέφερε:
«Ο Δημήτρης Αρχοντάκης, ο αριστοκρατικός κι ευγενής οικοδεσπότης της μικρής πόλης με τα μεγάλα όνειρα, ευτύχισε να τα κάνει πραγματικότητα. Το βενετσιάνικο Ρέθυμνο διασώθηκε, η Φορτέτσα στέκει αγέρωχη, οι φοίνικες της προκυμαίας ανεμίζουν τις κορυφές τους, ο τουρισμός έγινε η ατμομηχανή της παντέρμης πολιτείας.
Συγκινητικά τα έργα του και καθορισμός πορείας για όλους εμάς που τα ζούσαμε κοντά του-οι ντόπιοι, οι απόδημοι κι οι ξένοι: το Ρέθυμνο έδρα του πανεπιστημίου Κρήτης, η ανάπλαση της Παλιάς Πόλης, τα πρώτα μεγάλα ξενοδοχεία El Greco, Rithymna Beach, Creta Palace, η αναγέννηση της αστικής τάξης και η νέα οικονομία του Ρεθύμνου. Μια πόλη-πρότυπο».
- Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων Ρεθύμνου Μανόλης Τσακαλάκης, τόνισε στον χαιρετισμό του τις πρωτοποριακές πρωτοβουλίες και προσπάθειες του Δ. Αρχοντάκη, βασισμένες στο τρίπτυχο παιδεία – τουρισμός – πολιτισμός, βάζοντας γερά θεμέλια και ανεξίτηλη σφραγίδα στην εικόνα και την εξέλιξη της πόλης, λέγοντας: «Άνθρωπος ουσιαστικός και φιλοπρόοδος, εργάστηκε με συνέπεια σε εποχές δύσκολες και απρόβλεπτες, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ανάπτυξη του τουρισμού και στην γενικότερη πνευματική κα οικονομική εξέλιξη του τόπου μας. Παρακινητής και αρωγός των πρωτεργατών του τουρισμού, υπερασπιστής και απόστολος της ανάγκης ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος ως βασικής διεξόδου από τη φτώχεια και την κακομοιριά, συνοδοιπόρος από τα σπάργανα της τουριστικής οικογενείας της πόλης μας, συμπαραστάτης στον σύλλογο μας από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης του, έθεσε εαυτόν στην υπηρεσία του συνόλου. Το Ρέθυμνο του τουρισμού θα τον θυμάται στο διηνεκές με σεβασμό, συγκίνηση και αγάπη».
