Το Ρέθυμνο αποχαιρετά μια εμβληματική μορφή της τοπικής αυτοδιοίκησης

Κηδεύεται σήμερα ο πρώην δήμαρχος, Δημήτρης Αρχοντάκης, που έχασε τη μάχη για τη ζωή, στη ΜΕΘ Χανίων, όπου νοσηλευόταν.

Ο παλαίμαχος της τοπικής αυτοδιοίκησης με το σημαντικότατο έργο, τραυματίστηκε βαρύτατα, το Μεγάλο Σάββατο, πέφτοντας από τη σκάλα του πατρικού του σπιτιού στο Μοναστηράκι.

Με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις οδηγήθηκε στο νοσοκομείο Χανίων, όπου παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των γιατρών υπέκυψε τη Δευτέρα του Πάσχα.

Σήμερα Τετάρτη 5 Μαΐου και ώρα 13:00 η σορός του αείμνηστου δημάρχου θα μεταφερθεί στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Ρεθύμνου. Ακολούθως στις 4 το απόγευμα θα ψαλεί η εξόδιος ακολουθία. Η οικογένεια του εκλιπόντος έχει ζητήσει αντί στεφάνων να κατατεθούν δωρεές για τη μονάδα τεχνικού νεφρού του νοσοκομείου Ρεθύμνου.

Ο θάνατός του πρώην δημάρχου έχει προκαλέσει βαθιά συγκίνηση στην τοπική κοινωνία, ενώ δεκάδες είναι τα συλλυπητήρια μηνύματα από αρχές, φορείς, συλλόγους.

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης που έχει πλέον διαβεί τις πύλες της Αθανασίας, ανήκε στη σπάνια κατηγορία ανθρώπων που τα έργα και οι ημέρες τους χαράσσονται ανεξίτηλα στις μνήμες της κοινωνίας που τον έζησαν.

Κι είναι να μακαρίζεις αυτούς τους νεκρούς που άφησαν τόσο ισχυρό αποτύπωμα στον τόπο τους, προκαλώντας και έντονα συναισθήματα.

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης ανήκε στην προνομιούχο τάξη ανθρώπων που η αναχώρησή τους εκτός από τις ιδανικές πένες που θα έχουν να γράψουν ατέρμονες αναφορές, αποδεσμεύει και την προκατάληψη, ακόμα, για να μπορέσει η ψυχή να εκφραστεί έστω και μ’ ένα βουβό δάκρυ.

Κάποιοι θα τον θυμούνται στο μετερίζι που είχε στήσει τα τελευταία χρόνια δίνοντας μάχες με τον θάνατο και βγαίνοντας πάντα νικητής.

Κάποιοι θα τον θυμούνται σε θέση από τις τόσες πολλές που κλείνουν αναμνήσεις για τον Δημήτρη Αρχοντάκη.

Από μια θέση μόνο θα αρνούνται όλοι να τον δουν σήμερα που τον αποχαιρετούν. Μια θέση εκεί στην κοιλάδα των δακρύων που τον οδήγησε αρκετές φορές η μικροψυχία και η ανίατη μισαλλοδοξία των ελαχίστων, που δυστυχώς όμως προλαβαίνουν να ρίξουν κεραυνούς συμφοράς ανοίγοντας πληγές που δύσκολα κλείνουν.

Έχω τη φωνή του στ’ αυτιά μου, τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές. Μια φωνή γεμάτη παράπονο, για τις στιγμές που κινδύνευσαν να αμαυρώσουν τιτάνια έργα πνοής και που έσπειραν άνθρωποι ανίκανοι να δεχτούν ό, τι ξεπερνά τα δικά τους μέτρα σε γνώση, σοφία, ικανότητα, έμπνευση, μεγαλείο.

Είναι όμως τόσο αληθινές οι εκδηλώσεις πένθους και οδύνης για την απώλειά του, που κι ο ίδιος όπου βρίσκεται θα αισθάνεται την απόλυτη δικαίωση και θα λησμονεί τα πικρά ποτήρια που δίνει μαζί με το νέκταρ της επιτυχίας ο δημόσιος βίος.

Αυτά που έχει να καταθέσει όποιος έζησε από κοντά τα έργα και τις ημέρες του αείμνηστου δημάρχου θα μπορούσαν να καλύψουν τόμους ολόκληρους.

Ο δεινός φιλόλογος που αγάπησαν οι μαθητές του

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου 1939 στην Ορνέ Αγίου Βασιλείου, αλλά είχε καταγωγή και από το Μοναστηράκι. Πατέρας του ο ήρωας του Πούντα Νορντ, Ζαχαρίας Αρχοντάκης και μητέρα του η εκλεκτή δέσποινα Αλεξάνδρα.

Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ορνέ, αλλά και στο Μοναστηράκι, όπου και βίωσε τη φιλοσοφία των απλών ανθρώπων που του ενέπνευσε τα τόσα χαριτωμένα αφηγήματα που μας έδωσε τα τελευταία χρόνια από τις στήλες του τοπικού τύπου.

Μετά το γυμνάσιο κι αφού είχε περάσει και επηρεαστεί αρκετά από την προσκοπική ζωή ακολούθησε σπουδές κλασικής φιλολογίας στη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών.

Η επιστήμη αυτή βρήκε πρόσφορο έδαφος στη χαρισματική φύση του νεαρού φοιτητή για να αναδειχθεί. Και δεν άργησε να του επιστρέψει την αφοσίωσή του στη σπουδή της με την απόλυτη καταξίωσή του στον χώρο της εκπαίδευσης.

Ήταν δεινός φιλόλογος ο Δημήτρης Αρχοντάκης. Αγαπούσε την επιστήμη του και αυτό φαινόταν σε κάθε του εκδήλωση.

Είναι τυχαίο ότι ως δήμαρχος προσφώνησε τον πατριάρχη Βαρθολομαίο κατά την επίσκεψή του στο Ρέθυμνο, πλουτίζοντας την εμπνευσμένη ομιλία του με έξοχους βυζαντινούς ιδιωματισμούς;

Η δίψα του για γνώση τον έφερε στο Ινστιτούτο Γκαίτε και στο πανεπιστήμιο του FREIBURG της Γερμανίας, όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές

Ο πειθαρχημένος χαρακτήρας του, χάρις στην άριστη ανατροφή που έλαβε από την οικογένειά του συνέβαλε στην δημιουργική προσαρμογή του στο στράτευμα, όπου υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός.

Είχε όμως κι ένα κρυφό πάθος για τη δημοσιογραφία. Κι αυτό εκδηλώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 60, όπου βρέθηκε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΗ». Εκτός των άλλων μιλούσε άπταιστα αγγλικά και γερμανικά.

Η νοσταλγία για τον τόπο του τον έφερε πίσω με απόφαση να ασχοληθεί με την επιστήμη του. Άνοιξε ιδιωτικό φροντιστήριο ανωτάτων σπουδών, μια ακόμα ιδιότητα που τον καταξίωσε. Ακόμα και οι μαθητές του που δεν πέτυχαν μια θέση στο πανεπιστήμιο έμαθαν να μιλούν ελληνικά. Κι αυτό του το αναγνωρίζουν οι πάντες.

Η διατήρηση του ιστορικού κέντρου-η ανάπτυξη του τουρισμού-η ίδρυση του πανεπιστημίου

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης τοποθετήθηκε πρώτη φορά δήμαρχος Ρεθύμνου το 1968. Η θητεία του αυτή διήρκησε μέχρι το 1974. Το 1978 εξελέγη δήμαρχος με ποσοστό 51,9% και παρέμεινε στο αξίωμα έως το 1982. Από το 1990 έως το 2002 οι Ρεθεμνιώτες τον τιμούσαν με την ψήφο τους και εκλεγόταν συνεχώς δήμαρχος, καταφέρνοντας να κάνει ρεκόρ δημαρχιακής θητείας 27 ετών, έως το 2006 οπότε δεν ξανακατέβηκε υποψήφιος.

Η πρώτη μας συνάντηση ήταν το 1972 όταν βρέθηκα στο Ρέθυμνο και ζητούσα δουλειά. Το αναφέρω για να δείξω πόσο κοντά ήξερε να είναι στους ανθρώπους ώστε να θεωρείται πολύ φυσικό ν’ απευθυνθείς σ’ αυτόν, ακόμα κι όταν αναζητάς μια θέση…

Ήταν εντυπωσιακός και στην εμφάνισή του ο Δημήτρης Αρχοντάκης. Σε κέρδιζε με την πρώτη ματιά. Και μπορεί να έφυγα άπρακτη από το γραφείο του αλλά ομολογώ πως με είχε εντυπωσιάσει.

Η θητεία του αυτό το διάστημα στον δήμο έγινε αφορμή για να τον πικράνουν αργότερα για κάποιες του επιλογές. Κανένας ίσως δεν κατάλαβε, όταν έπρεπε, πως ο Δημήτρης Αρχοντάκης είχε βάλει στόχο να κάνει το Ρέθυμνο μια ευρωπαϊκή πόλη. Και δεν υπολόγιζε το προσωπικό του κόστος, προκειμένου να το επιτύχει. Είναι οι πράξεις του που το αποδεικνύουν.

Όταν είχαν συλληφθεί έξι νέοι του Ρεθύμνου για αντιδικτατορική δράση, δεν δίστασε να παραστεί ως μάρτυρας υπεράσπισης και να συμβάλει στην αθώωσή τους με τα επιχειρήματά του. Μια μέρα, χρόνια αργότερα, που θέλησα να του δώσω ένα αντίγραφο της δικογραφίας, που είχα στο αρχείο μου, έδειξε σαν να μην το θυμάται καν …

Κι ήρθε η εποχή που μια ομάδα προοδευτικών συμπολιτών αποφάσισε να ρισκάρει περιουσίες για να φέρει το Ρέθυμνο σε τροχιά τουριστικής ανάπτυξης. Όταν όμως είδε ο αρμόδιος υπουργός τα ονόματα των αιτούντων δανειοδότηση έφριξε! Κάθε όνομα κι ένας φάκελος πολυσέλιδος με δράσεις άκρως απειλητικές για το καθεστώς. Τότε πάλι ο Αρχοντάκης ανέλαβε πρωτοβουλία. Άντεξε τις φωνές του υπουργού που ωρυόταν μαθαίνοντας το σκοπό της επίσκεψης του δημάρχου και κατάφερε με το γνωστό του ύφος να τον πείσει. Κι επέστρεψε νικητής και τροπαιούχος με τις εγκρίσεις των δανείων για τουριστικές υποδομές.

Αυτό μου διηγήθηκε ο Μάρκος Πολιουδάκης όταν μιλούσαμε κάποτε για τη δημαρχία Αρχοντάκη. Κι ο Μάρκος δεν υπερέβαλε ποτέ. Άλλωστε υπάρχουν κι άλλες μαρτυρίες που βεβαιώνουν του λόγου το αληθές.

Είχε ένα τρόπο να πείθει ο Δημήτρης Αρχοντάκης. Και άδικο να είχε και να σε είχε πικράνει, συζητώντας μαζί του έφευγες με …τύψεις πως τον είχες παρεξηγήσει.

Μήπως η επιχειρηματολογία του δεν έπεισε Φλεβάρη του 72 τον στρατιωτικό διοικητή, που βλέποντας κοσμοσυρροή ετοιμαζόταν να διατάξει ματαίωση του καρναβαλιού και σύλληψη του συμβουλίου της Περιηγητικής Λέσχης φοβούμενος ότι η πανηγυρική ατμόσφαιρα θα μπορούσε να «κυοφορεί» … «εξέγερση»; Με τον τρόπο του ο Αρχοντάκης έπεισε τον διοικητή να επιτρέψει την παρέλαση.

Έβλεπε ψηλά για την πόλη ο Αρχοντάκης. Και το πανεπιστήμιο ήταν μέσα στους στόχους του. Είχε καταφέρει να έρθει σε συνεννόηση ακόμα και με δογματικά πολέμιούς του για την επιτυχία του στόχου αυτού με κοινό αγώνα.

Η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του έκανε άλλωστε όλους εκείνους τους μικρούς εισοδηματίες να παραχωρήσουν γη για την εκπλήρωση του μεγάλου αυτού ονείρου. Η συμβολή του με λίγα λόγια στην ίδρυση του πανεπιστημίου Κρήτης ήταν καθοριστική.

Μια ακόμα αφορμή για να του κηρύξουν αμείλικτο πόλεμο τα τοπικά συμφέροντα ήταν η παλιά πόλη. Ο μόνος που συμφωνούσε με τις απόψεις του ήταν ο αείμνηστος Χρίστος Μακρής.

Ο Αρχοντάκης δέχτηκε με πείσμα και αυτές τις επιθέσεις αλλά κατάφερε να εξασφαλίσει θεσμικά την διατήρηση του ιστορικού κέντρου της πόλης. Αλλά πώς να ελπίσει πως θα κάνει το Ρέθυμνο τον προσφιλέστερο τουριστικό προορισμό ,όταν όλη η παλιά πόλη μύριζε υγρασία και μούχλα εξαιτίας του απηρχαιωμένου αποχετευτικού δικτύου; Αφήνουμε τον εφιάλτη που ζούσε μόλις έπιανε βροχή για να μην αντιμετωπίσει πάλι τις φοβερές πλημμύρες, που ταλαιπωρούσαν την πόλη και κατέστρεφαν το βιος των μικρών επιχειρηματιών της Αρκαδίου κυρίως.

Κι εδώ κατάφερε το πείσμα του να υπερνικήσει τα εμπόδια και με συμμάχους τις καλές σχέσεις που είχε καλλιεργήσει με επιτετραμμένους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να μπορέσει επιτέλους να κάνει τον περίπατό του στην πόλη, ακόμα και με καταρρακτώδη βροχή φορώντας τα «σκαρπίνια» του, όπως συνήθιζε να λέει και όχι τις γαλότσες. Αντιπλημμυρικό έργο, βιολογικός καθαρισμός και τόσα άλλα έργα υποδομής συνέβαλαν στο να φθάσει η πόλη σε τροχιά ανάπτυξης.

Ακόμα και για να ξεδιψάσει η πόλη χρειάστηκε να έρθει σε σκληρές αντιπαραθέσεις.

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης πρέπει να είναι όχι απλά ο μακροβιότερος δήμαρχος, αφού επί 27 χρόνια κράτησε το πηδάλιο του δήμου στις πιο κρίσιμες καμπές που πέρασε ο τόπος, αλλά και ο περισσότερο διωκόμενος με ή χωρίς αφορμή.

Είναι να θλίβεσαι όταν σκέφτεσαι τις περιπέτειες αυτού του ανθρώπου στην προσπάθειά του να δει την πόλη του όπως ονειρευόταν. Εκείνες τις ώρες του μαρτυρίου οι περισσότεροι φρόντιζαν να παρακολουθούν τις εξελίξεις εκ του ασφαλούς.

Ελάχιστες φωνές υψώθηκαν με τη δική του όταν έπρεπε. Όταν όλα πια τέλειωναν αισίως τότε το «Ωσαννά» έσκιζε τον αιθέρα μέχρι να στηθεί ο επόμενος σταυρός.

Έχουμε όμως πολύ καιρό μπροστά μας για να αισθανθούμε και άλλες τύψεις, όταν αποφασίσουν οι λόγιοι του τόπου μας να ξαναγράψουν την τοπική ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων.

Ο Δημήτρης Αρχοντάκης μεταξύ των άλλων ανέβασε ψηλά τον πήχη της πολιτιστικής μας ζωής έχοντας βέβαια και το προνόμιο να διαθέτει τους κατάλληλους συνεργάτες

Ο ίδιος φρόντισε να περιέλθει στον δήμο η οργάνωση του αναγεννησιακού φεστιβάλ και το καρναβάλι. Την υπογραφή του φέρει και η ίδρυση θεσμικού φορέα Πειραματικής Συμφωνικής Ορχήστρας Ρεθύμνου, έργο ζωής του Μπάμπη Πραματευτάκη που επί αντιδημαρχίας Βαγγέλη Στεφανάκη κατάφερε να εδραιωθεί .

Οι περιπέτειες υγείας που με τόσο θάρρος αντιμετώπιζε από χρόνια τώρα ο Δημήτρης Αρχοντάκης ήταν συνέπεια των δοκιμασιών που αντιμετώπιζε μέχρι να φέρει εις πέρας το έργο για την πόλη που είχε ονειρευτεί.

Κι όμως συνήθιζε να κάνει τον περίπατό του και να καμαρώνει την πόλη που ονειρευόταν. Κι ήταν ευτυχής που δεν χρειάστηκε ποτέ ξανά να πιάσει κι αυτός το φτυάρι για να βγάζει τις λάσπες από τις πλημμύρες στα μαγαζιά της Αρκαδίου για να βοηθήσει έστω και με τον τρόπο αυτό τους καταστηματάρχες.

Η πορεία του χρονολογικά στο δήμο συνοψίζεται ως εξής

• Διετέλεσε δήμαρχος Ρεθύμνου τις εξής θητείες:

1968-1974

1979-1982

1991-1994

1995-1998

1999-2002

2003-2006

• Πρόεδρος Τ.Ε.Δ.Κ. (Τοπικής Ένωσης Δήμων Κοινοτήτων) νομού Ρεθύμνης:1979-1982/1999-2002 /2002-2006
• Πρόεδρος Δ.Ε.Υ.Α.Ρ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ρεθύμνης): 1979-1982/1995-1998/1999-2002 /2002-2006
• Πρόεδρος Δ.Α.Ν.Ε.Ρ (Δημοτική Αναπτυξιακή Επιχείρηση Ρεθύμνης): Από την ίδρυση της το 1995 μέχρι 2006
• Πρόεδρος της Υπηρεσίας Ιστορικού Κέντρου Ρεθύμνης: Από την ίδρυση της το 1995 μέχρι 2006
• Μέλος του περιφερειακού συμβουλίου Κρήτης: 1979-1982 και 1999-2006
• Ήταν Μέλος της Ομάδας των 6 Ευρωπαίων δημάρχων (μαζί με τους δημάρχους Ρώμης, Ρότερνταμ, Στουτγάρδης, Leon Iσπανίας, Hartberg Αυστρίας) που εισηγήθηκαν το 1988 στην Επιτροπή Περιφερειακής Πολιτικής του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου μέτρα για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις της Ευρώπης και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του «Δικτύου Ελληνικών Πόλεων Κηρυγμένων ως Ιστορικών Διατηρητέων Μνημείων».

Μια όμορφη οικογένεια

Από τις ευλογημένες στιγμές του βίου του ήταν ο γάμος του με την Άργη Ανδρουλιδάκη. Μια γυναίκα που άξιζε την τόση του αφοσίωση γιατί στάθηκε πάντα στο πλάι του άξια σύντροφος και αέναη μούσα του.

Έχοντας μεγαλώσει σε μια από τις παραδοσιακές οικογένειες του τόπου μας κατάφερε να αποτελεί πρότυπο πρώτης κυρίας της πόλης σε ήθος, ευγένεια και σεμνότητα.

Από την υπέροχη οικογένειά που δημιούργησαν αξιώθηκαν να ζήσουν τις επιτυχίες του γιου τους Ζαχαρία και της κόρης τους Ίλιας στην ιατρική.

Στα χρόνια που το επέτρεπε η υγεία του, φρόντιζε να ζει κάθε ελεύθερη ώρα του στη φύση που λάτρευε με ορειβασία, κυνήγι και ψάρεμα.

Όταν αποδεσμεύτηκε από τα καθήκοντά του στον δήμο και όσο του το επέτρεπαν τα προβλήματα υγείας που τον ταλαιπωρούσαν, ασχολείτο μόνο με το κυνήγι και το ψάρεμα, αλλά και το γράψιμο που ήταν μια λυτρωτική διέξοδος γι αυτόν.

Εύα Λαδιά