Κανένας στο Ρέθυμνο εκείνο το πρωινό του Σεπτέμβρη 1996 δεν ήθελε να δεχθεί πως ήταν αλήθεια το θλιβερό άκουσμα. Ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης είχε φύγει από τη ζωή σε ηλικία μόλις 54 χρόνων.
Μα πως ήταν δυνατόν; Μόλις το περασμένο Σάββατο τον είχαν δει όλοι να κυκλοφορεί πεζός στους δρόμους της παλιάς πόλης, απλός στο κλασικό του άσπρο πουκάμισο και με το αιώνιο χαμόγελο στα χείλη.
Αμέτρητες φορές είχε σταματήσει για να χαιρετίσει τους φίλους του κι άλλες τόσες άνοιξε τη ζεστή αγκαλιά του να εκφράσει την αγάπη του σε πρόσωπα δεμένα με τα παιδικά του χρόνια.
Είχε περάσει αξέχαστα χρόνια στην πόλη του ο Θεόδωρος. Συχνά μιλούσε και για τις ωραίες στιγμές που χάρηκε με φίλους στη Δημοτική Φιλαρμονική. Έμενε πάντα ο ίδιος όπως τον είχαν ζήσει οι συμμαθητές και παιδικοί του φίλοι.
Έδειχνε γεμάτος ζωή. Και τώρα το Ρέθυμνο μάθαινε πως είχε φύγει απρόσμενα για τη γειτονιά των αγγέλων.
Και η συμμετοχή στο πένθος ήταν πάνδημη «Έκλαψαν και οι πέτρες» στην πόλη αυτή τη μεγάλη απώλεια.
Μεγάλο πλήγμα φυσικά ήταν και για την οικογένεια. Ιδιαίτερα για τοn Σήφη που είχε μεγάλη αδυναμία στον μικρό αδελφό.
Έλεγαν πολλοί πως και μια μικρή αδιαθεσία του Θοδωρή έκανε το Σήφη να ξενυχτά στο προσκεφάλι του.
Είναι γεγονός πως από τις πιο αξιοσέβαστες ήταν και παραμένει η οικογένεια Βαρδινογιάννη και πριν να αποκτήσει αυτή τη θέση στην ελληνική οικονομία. Γιατί ο πατέρας τους Ιωάννης Βαρδινογιάννης με εκείνη την άγια ψυχή τη γυναίκα του Χρυσή είχαν δώσει στα παιδιά τους όλα τα στοιχεία της πρεπιάς για να υπηρετήσουν τον τόπο τους. Αυτό το έπραξαν με το παραπάνω.
Και βέβαια όταν το επέτρεψε η οικονομική τους άνοδο -σύμφωνα με εκτιμήσεις η συνολική περιουσία της οικογένειας προσεγγίζει τα 11 δισεκατομμύρια ευρώ και συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 50 πλουσιότερες οικογένειες της Ευρώπης με τις τόσες γενναίες προσφορές είχαν καταξιωθεί στη συνείδηση των Ρεθεμνιωτών ως μεγάλοι ευεργέτες.
Μόλις πρόσφατα ακούσαμε τη νέα παρέμβαση της κας Μαριάννας Βαρδή Βαρδινογιάννη, για τους αναξιοπαθούντες από τις θεομηνίες.
Μέλη της οικογένειας Βαρδινογιάννη έχουν διακριθεί στη ναυτιλία, τις επιχειρήσεις, την πολιτική και τις Ένοπλες Δυνάμεις. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, έχοντας ως βάση τα αυτόνομα Σφακιά, οι πρόγονοι της οικογένειας πρωταγωνίστησαν σε διάφορα επαναστατικά κινήματα, ενώ μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα διακρίθηκαν κυρίως ως αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού. Από τη δεκαετία του 1960, όταν ο Νίκος Βαρδινογιάννης δημιούργησε το σταθμό εφοδιασμού πλοίων στους Καλούς Λιμένες στην Κρήτη και το διυλιστήριο της Motor Oil, βρίσκονται σε δεσπόζουσα θέση και στις επιχειρήσεις της Ελλάδας.
Ήταν μοναδικός
Εκτός από τον Παύλο, τον σπουδαίο πολιτικό, κάθε μέλος της οικογένειας Βαρδινογιάννη έγραψε τη δική του ιστορία και πιστώνεται τη δική του προσφορά στον τόπο.
Μα ο Θεόδωρος ήταν κάτι μοναδικό. Ο αιώνιος έφηβος με κείνο το χαμόγελο που σε κέρδιζε με την πρώτη ματιά.
Σ’ αυτό τον σπάνιο Ρεθεμνιώτη, που πέθανε τόσο νωρίς, το σημερινό μας αφιέρωμα με αφορμή μια θαυμάσια παρουσίαση που έγινε πριν από χρόνια σε τιμητική βραδιά για τον ίδιο και τον αδελφό του Παύλο. Και βρήκαμε τυχαία στο αρχείο μας χωρίς δυστυχώς καμιά υπογραφή. Ας μας συγχωρεθεί γι’ αυτό που δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία να την αναδείξουμε κι ούτε τη δυνατότητα να τα βρούμε τώρα πια.
Γόνος ιστορικής οικογένειας
Ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης ήταν το έβδομο, χρονικά, από τα οκτώ παιδιά του Γιάννη και της Χρυσής, που ήταν κατά σειρά Παύλος, Σήφης, Νίκος, Αμαλία, Βαρδής, Γιώργης, Θεόδωρος, Ελένη.
Για την ιστορική του οικογένεια είχε πάντα καμάρι και περηφάνια και δίκαια, αφού διακρίθηκαν τα μέλη της σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες.
Ο Γιάννης Βαρδινάκης είχε πρωτοστατήσει στην εξέγερση των Σφακιανών κατά των Τούρκων (1877-1878). Έμεινε γνωστός ως Βαρδινογιάννης δίνοντας έτσι καινούργιο επώνυμο στην οικογένεια.
Γενάρχης της οικογένειας θεωρείται ο Βαρδής Παπαδάκης ή Πασαραμαντής που απαγχονίστηκε το 1833 από τους Αιγύπτιους του Μεχμέτ Αλή Πασά, πατέρα του Ιμπραήμ, επειδή ηγήθηκε επαναστατικού κινήματος. Το 1877-78, ο Γιάννης Βαρδινάκης ή Βαρδινογιάννης ηγήθηκε Κρητικής εξέγερσης εναντίον των Οθωμανών.
Η μετεγκατάσταση της οικογένειας στην Επισκοπή Ρεθύμνου από τα Σφακιά, στάθηκε αφορμή να δείξουν οι Βαρδινογιάννηδες την ικανότητα να διακρίνονται και σε άλλους αγώνες. Αυτούς που είναι κόντρα στη μιζέρια και στην υποτίμηση των δυνάμεων που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος. Δεν είναι τυχαίο ότι με τη νοοτροπία αυτή από την απόλυτη φτώχια αναδείχτηκαν σε μια από τις σημαντικότερες οικονομικές δυνάμεις.
Ο Θεόδωρος έζησε με άλλους Ρεθεμνιώτες τις δυσκολίες που πέρασε η γενιά του. Γεννήθηκε το 1942 και από νωρίς η φύση έδειξε πόσο πλουσιοπάροχα τον είχε προικίσει.
Ήταν από τους άνδρες που δεν περνούσε απαρατήρητος. Ψηλός, ευθυτενής με αθλητικό κορμί κι ένα πρόσωπο που ακτινοβολούσε καλοσύνη. Εκείνος όμως όπως και οι άλλοι νέοι της εποχής του άλλωστε, προσπαθούσε να κρατά τις ηθικές αξίες που είχε διδαχθεί.
Όσο ο πατέρας δίδασκε τα παιδιά του αξιοπρέπεια και τους ενέπνεε πάθος για πρόοδο και προκοπή, άλλο τόσο η μάνα τους η αξέχαστη αρχόντισσα Χρυσή στάλαζε στην ψυχή τους από τα παιδικά τους χρόνια την αγάπη στον άνθρωπο.
Ο Θεόδωρος πρέπει να πήρε πολλά από τη μάνα αυτή και το έδειχνε στην καθημερινότητά του. Αν ρωτήσετε Ρεθεμνιώτες της μεταπολεμικής γενιάς θα διαπιστώσετε ότι ακόμα δακρύζουν μιλώντας για τον Θεόδωρο. Λάτρευε τη μουσική και μόλις του δόθηκε η ευκαιρία θήτευσε για ένα φεγγάρι στη Δημοτική Φιλαρμονική με τον Νίκο Σηφουνάκη, όταν αρχιμουσικός ήταν ο Μπάμπης Πραματευτάκης.
Ήρθαν μετά τα γεγονότα που έδωσαν την ευκαιρία στην οικογένεια να πραγματοποιήσει μια αλματώδη κοινωνική άνοδο μέσα από τα δυο δυναμικά αδέλφια τον πρωτότοκο Νίκο και τον Παύλο.
Σταθερός στα ιδανικά του
Ο Θεόδωρος ξεκινώντας να ξεδιπλώνει τις σημαντικές πτυχές του χαρακτήρα του φαινόταν πως σε δυο ιδανικά παρέμενε σταθερός και δεν διαπραγματευόταν την υποτίμησή τους. Η πατρίδα του και ο άνθρωπος ήταν οι ακρογωνιαίοι λίθοι πάνω στα οποία στήριζε τη φιλοσοφία του και προσδιόριζε τη στάση ζωής του.
Η διακεκριμένη του μόρφωση και η ξεχωριστή του παιδεία που χωρίς έπαρση και σπουδαιοφάνεια αποκτούσε με τον καιρό, τον βοήθησαν να συνειδητοποιήσει και να υποστηρίξει το ρόλο της επιστήμης.
Μια αντιπροσωπευτική του προσφορά ήταν και η χορήγηση του πρώτου εξοπλισμού που αποκτά το Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης που μετονομάστηκε μετά από τη γενναία αυτή χορηγία σε Βαρδινογιάννειο Εργαστήριο Μεταμοσχεύσεων και Μικροχειρουργικής Οφθαλμού.
Μια σημαντική μονάδα που ανακούφισε εκατοντάδες ανθρώπους που πέρασαν το μεγάλο κίνδυνο να στερηθούν το μεγάλο αγαθό της όρασης.
Σπάνιο ταλέντο στην επικοινωνία
Ο Θεόδωρος είχε τη σπάνια αρετή να επικοινωνεί με τους ανθρώπους κάθε επιπέδου και να διαπραγματεύεται ευκαιρίες για την πρόοδο της χώρας του με μεγάλη επιτυχία.
Όπως μαρτυρούν αξιόπιστες πηγές ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης γνώριζε, όσο ελάχιστοι, τη σημασία και τη δύναμη της ενέργειας στη διαμόρφωση του σύγχρονου γεωπολιτικού περιβάλλοντος. Γνώριζε και προεκτιμούσε τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις λεπτές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου της Μέσης Ανατολής και της Δύσης.
Όπως τονίστηκε σε μια τιμητική του από έγκριτους ομιλητές «συμφωνίες και συμμαχίες που διαμόρφωσε ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης σε ανύποπτο χρόνο, διασφαλίζουν και θωρακίζουν σήμερα τη χώρα μας απέναντι σε πολύμορφες κρίσεις και της επιτρέπουν διακεκριμένο ρόλο στις σύγχρονες εξελίξεις και ανακατατάξεις στην Ευρώπη και το γενικότερο περιβάλλον».
Ο Βαρδής καμάρωνε για τον αδελφό του και στήριζε τις επιλογές του γιατί εύρισκε σ’ αυτόν μια συνέχεια στα μεγάλα του σχέδια για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Έτσι ο Θεόδωρος είχε επάξια την ιδιότητα του αντιπροέδρου των επιχειρήσεων του Ομίλου, τον έλεγχο των δραστηριοτήτων διύλισης και εμπορίας πετρελαιοειδών του και την ιδιοκτησία του «Star Channel».
Μεγάλη προσφορά στην επιστήμη, στην τέχνη και στον αθλητισμό. Και η προσφορά του στη χώρα του ανεκτίμητη.
Πολλά επιστημονικά προγράμματα σε τομείς από την Αρχαιολογία έως την μουσική προχώρησαν με την αρωγή του Θοδωρή όπως τον αποκαλούσαν, με πραγματική αγάπη, οι φίλοι του και πολλοί νέοι άνθρωποι βρήκαν χάρη στον ίδιο διέξοδο στις επιστημονικές τους κλήσεις και στις ικανότητές τους. Ήθελε να καμαρώνει το Ρέθυμνο ψηλά. Πίστευε και στα αθλητικά ιδεώδη και ενθάρρυνε τους νέους που ήθελαν να κάνουν πρωταθλητισμό.
Ανεκτίμητη και η προσφορά του στο ποδόσφαιρο όπως μπορούν να βεβαιώσουν βετεράνοι αθλητικογράφοι μας. Πρόσφερε πολλά στο τοπικό ποδόσφαιρο και ποτέ δεν αρνήθηκε τη συμβολή του για τη δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων. Και δεν περιόριζε το ενδιαφέρον του μόνο στο Ρέθυμνο. Στο διαδίκτυο δεσπόζει μια αναφορά της εφημερίδας «Κέρδος» για τη μεγάλη συμβολή του Θεόδωρου στην άνοδο του ΟΦΗ που είχε γίνει κομμάτι της ζωής του. Ξεκίνησε να ασχολείται με την Ηρακλειώτικη ομάδα αρχές της δεκαετίας του 80 και κατάφερε να την οδηγήσει στη μεγαλύτερη κατηγορία του ελληνικού πρωταθλήματος.
Οι έχοντες καλή μνήμη αναφέρουν ότι άφησε και προίκα στον ΟΦΗ ένα από τα πιο σύγχρονα αθλητικά κέντρα της Ευρώπης το «Βαρδινογιάννειο» που βρίσκεται στην περιοχή Σκαφιδαρά του Δήμου Γαζίου και καταλαμβάνει έκταση 50.000 τ.μ.
Οι εργασίες ανέγερσής του ξεκίνησαν το 1988 με χρήματα της οικογένειας Βαρδινογιάννη.
Αν για την ομάδα του γειτονικού νομού είχε κάνει τόσα πολλά είναι ευνόητο πόσα περισσότερα έκανε για τον τότε Ρεθυμνιακό. Αυτά είναι γνωστά και περιττεύει να τα αναφέρουμε διεξοδικά όταν άλλοι ειδικότεροι έχουν τόσα να θυμηθούν. Άλλο τώρα ότι η πόλη δεν ανταπέδωσε την τόση προσφορά όσο τουλάχιστον ανταποκρίθηκε το Ηράκλειο.
Ο ιδρυτής των «Ρεθεμνιώτικων Νέων» Γιάννης Χαλκιαδάκης, δεν έπαυσε ποτέ να αναφέρεται στην προσφορά του Θεόδωρου και στην μεγάλη του αγάπη στον τόπο του εκθειάζοντας και τον χαρισματικό του χαρακτήρα.
Μια προσωπικότητα διεθνούς κύρους
Σε γενικές γραμμές ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης είχε επάξια χαρακτηριστεί, από, διεθνούς κύρους, προσωπικότητες, μια ακόμα αυθεντία της οικονομικής στρατηγικής κι εκείνος τους δικαίωσε με την γιγαντιαία δραστηριότητά του με διαστάσεις εθνικής ωφελιμότητας. Αρκούσε μια κίνησή του για ν’ αλλάξουν ρότα οι διεθνείς αγορές.
Εκεί όμως που ο αξέχαστος Θοδωρής άφησε εποχή ήταν στην κοινωνική του προσφορά. Κανένας δεν βρήκε την πόρτα του κλειστή. Ιδιαίτερα οι Ρεθεμνιώτες ήξεραν πως έχουν κοντά τους έναν πραγματικό άνθρωπο που δεν εξαργύρωσε ποτέ την προσφορά του εκμεταλλευόμενος καταστάσεις.
Σεβόταν τον ταλαίπωρο που έφθανε στην πόρτα του και πρόσεχε να μη θίξει υπόληψη και αξιοπρέπεια εκείνου που ζητούσε βοήθεια.
Γνωρίζω περίπτωση εργαζομένου που έχοντας βαριά άρρωστο το παιδί του ζήτησε από το Θεόδωρο ένα ποσόν με τη μορφή δανείου. Σε μερικές ώρες ο ενδιαφερόμενος είχε στα χέρια του την επιταγή χωρίς καμιά συνάντηση χωρίς κανένας να τον φέρει σε δύσκολη θέση. Κάποιος υπάλληλος του λογιστηρίου διεκπεραίωσε το θέμα. Όταν ο πατέρας που είχε ευεργετηθεί έσπευσε να ρυθμίσει το χρέος του το πρώτο που ρωτήθηκε ήταν για την υγεία του παιδιού. Ο άνθρωπος ενδιέφερε το Θοδωρή και τίποτα περισσότερο. Όπως και ο αδελφός του Παύλος έζησε και την αχαριστία. Τον πλήγωσαν συμπεριφορές αλλοπρόσαλλης μισαλλοδοξίας ανθρώπων που άγονται και φέρονται χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς ντροπή. Στις περιπτώσεις αυτές ο Θεόδωρος απέφευγε κάθε σχόλιο. Έκλεινε απλά την πόρτα της καρδιάς του. Κι αυτό ήταν το χειρότερο για τους επιλήσμονες.
Ένα αξέχαστο Σαββατοκύριακο
Κεραυνός εν αιθρία ο ξαφνικός θάνατος. Ένα Σάββατο μεσημέρι, φθινόπωρο του 96, ο Πλάτανος είχε ξεσηκωθεί. Ο Θοδωρής, λεβέντης όπως πάντα, με ένα απλό άσπρο πουκάμισο κι ένα τζιν παντελόνι, έκανε, μόνος, τη βόλτα του. Χέρια απλώνονταν για αγκαλιές αγάπης. Απλοί άνθρωποι έδειχναν την αγάπη τους στο χαρισματικό συμπατριώτη τους που τιμούσε τον τόπο του.
Μερικές μέρες αργότερα, στις 21 Σεπτεμβρίου 1996 ο σπουδαίος αυτός Ρεθεμνιώτης, ο πραγματικός μερακλής, ο άνθρωπος της καλής παρέας, ο υπέρμαχος της ανθρωπιάς πέρασε την αιωνιότητα. Κεραυνός εν αιθρία ήταν το άγγελμα του θανάτου του.
Έφυγε στα 54 χρόνια του από οξύ καρδιακό επεισόδιο. Όπως ανέφερε το ιατρικό ανακοινωθέν η προσπάθεια ανάνηψης δεν έφερε αποτέλεσμα, καθώς υπολογίζεται ότι έμεινε σε κώμα για 45 λεπτά πριν αντιληφθούν οικείοι του το πρόβλημά του.
Άξιζε κάθε τιμής και αναφοράς ο Θεόδωρος Βαρδινογιάννης. Έδωσε αγάπη και πρόσφερε ανακούφιση σε εκατοντάδες αναξιοπαθούντες. Θα πρέπει να έχει για πάντα δεσπόζουσα θέση στη μνήμη κάθε Ρεθεμνιώτη, κάθε ανθρώπου που τιμά την αξιοπρέπεια και πρεσβεύει την κοινωνική προσφορά. Εμείς που τον ζήσαμε και γνωρίσαμε από κοντά την καλοσύνη του, φωτιζόμαστε πάντα από το χαμόγελό του που δεν βασίλεψε ποτέ στη μνήμη μας και εξακολουθεί να μας ζεσταίνει έστω κι αν πέρασαν τόσα χρόνια από το θάνατό του.
