Τεράστια είναι η επιβάρυνση στο φυσικό περιβάλλον από τη ρίψη του τηγανόλαδου στους νεροχύτες. Το χρησιμοποιημένο λάδι από τον νεροχύτη μας φτάνει άλλοτε στον βιολογικό δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του εκτοξεύοντας στα ύψη κα το κόστος του και άλλοτε στη θάλασσα προκαλώντας μεγάλη μόλυνση στον υδροφόρο ορίζοντα.
Η ανακύκλωση των επαναχρησιμοποιημένων ελαίων αποτελεί την καλύτερη πρακτική για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Παράλληλα η επαναχρησιμοποίηση του μπορεί να αξιοποιηθεί ενεργειακά για την παραγωγή βιοντίζελ (ελαφρύ καύσιμο), το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο θέρμανσης αντί του πετρελαίου.
Στο Ρέθυμνο ήδη με τη συνεργασία του Πολυτεχνείου Κρήτης η δράση αυτή της ανακύκλωσης του τηγανόλαδου έχει προωθηθεί στα σχολεία τα οποία τα τελευταία δυο χρόνια συμμετέχουν ενεργά το πρόγραμμα συγκεντρώνοντας χρησιμοποιημένα έλαια τα οποία στη συνέχεια προωθούνται σε εταιρία για την ενεργειακή αξιοποίηση τους. Ταυτόχρονα σε οκτώ σημεία της πόλης έχουν τοποθετηθεί ειδικοί κάδοι για τη συλλογή τους στους οποίους μπορούν να ανακυκλώνουν δημότες και επιχειρηματίες, οι οποίοι διαθέτουν μεγάλες ποσότητες τηγανόλαδου. Η ανακύκλωση του τηγανόλαδου και η παραγωγή βιοντίζελ από αυτό μπορεί να αντικαταστήσει τη χρήση πετρελαίου.
Ο στόχος για τον δήμο Ρεθύμνου είναι η δημιουργία μιας μικρής μονάδας παραγωγής βιοντίζελ, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιείται στη συνέχεια σε κοινωνικές δομές.
Αυτό επιδιώκει με τη συμμετοχή του στο ευρωπαϊκό έργο «Compose» με την καθοδήγηση του Πολυτεχνείου Κρήτης, το οποίο έχει ως στόχο την προώθηση εφαρμογών μικρής κλίμακας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις αγροτικές και νησιωτικές περιοχές της Μεσογείου. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν συνολικά 10 χώρες της Μεσογείου (Σλοβενία, Ιταλία, Κύπρος, Πορτογαλία, Κροατία, Αλβανία, Ισπανία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Γαλλία).
Στη δράση η οποία συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο του προγράμματος INTERREG MED συμμετέχουν ινστιτούτα, ερευνητικά κέντρα, δημόσιες αρχές και οργανισμοί.
Το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης είναι ο συντονιστής των δράσεων του COMPOSE στην Ελλάδα και αρμόδιος φορέας για τη διαμόρφωση κοινής μεθοδολογίας και μοντέλου αναπτυξιακού σχεδιασμού καθώς και για την τεχνική καθοδήγηση όλων των πιλοτικών δράσεων στις 11 χώρες.
Ταυτόχρονα σε ότι αφορά τον δήμο Ανωγείων θα γίνει μια μελέτη-έρευνα από καθηγητές και φοιτητές του Πολυτεχνείου Κρήτης και θα προωθηθούν δράσεις που αφορούν την ενεργειακή αξιοποίηση του δυναμικού βιομάζας ξυλείας με στόχο την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων βιομάζας της ευρύτερης περιοχής, την παροχή κατάλληλων τεχνικών συμβουλών για την αναβάθμιση των συστημάτων θέρμανσης και τη διερεύνηση για τη δημιουργία μονάδας παραγωγής μικροτεμαχιδίων ξύλου.
Μέσα από το ευρωπαϊκό αυτό πρόγραμμα ο στόχος είναι οι πιλοτικές δράσεις να αποτελέσουν παράδειγμα καλής πρακτικής για αναπαραγωγή τους σε άλλες ελληνικές και μεσογειακές πόλεις.
Ο καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος από το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων, της Σχολής Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης και συντονιστής δράσεων στην Ελλάδα στη διάρκεια συνέντευξης τύπου μιλώντας για τις πρακτικές που έχουν προγραμματιστεί στους δήμους Ρεθύμνου Ανωγείων σε συνεργασία με την περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου ανέφερε: «Στο πρόγραμμα ανακύκλωσης τηγανόλαδων έχουμε δει κάποια πράγματα που πρέπει να βελτιωθούν για παράδειγμα στα σχολεία και τους δημόσιους χώρους, αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε μια καλή πρακτική και για την Ελλάδα, ώστε να έχουμε την αλυσίδα των ελαίων, από τη στιγμή που μαζεύεται μέχρι και τη στιγμή που παράγεται. Γι’ αυτό προσπαθούμε με τη δική μας εμπειρία και την εμπειρία του δημάρχου σε νομικά θέματα, ώστε να αλλάξουμε αν μπορούμε το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε σε μικρή κλίμακα για κοινωνικούς σκοπούς παραγωγή βιοντίζελ χρησιμοποιώντας τα δικά μας ελαιόλαδα. Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται σήμερα οικολογικά και οικονομικά. Μια δεύτερη δράση σημαντική για εμάς είναι έχοντας την εμπειρία, να κάνουμε ένα ποιοτικό έλεγχο στην αξιοποίηση και τη χρήση παραδοσιακών τζακιών στα Ανώγεια. Θέλουμε να αξιολογήσουμε ποια είναι η ποιότητα του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος από τη χρήση των τζακιών αυτών και να προτείνουμε και λύσεις. Η εμπειρία μας λέει ότι τη στιγμή λειτουργίας των τζακιών όλα είναι πολύ καλά και όταν σταματήσει η λειτουργία του αυτό που μένει στους κλειστούς χώρους είναι σωματίδια, βλαβερές ουσίες από το οποίες έχουμε επιπτώσεις, που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν. Έχουμε δει επίσης επιπτώσεις στην ανεξέλεγκτη καύση αυτών των τζακιών όταν έχουμε ταυτόχρονη καύση. Τα Ανώγεια είναι μια μικρή περιοχή, αλλά αν είχαμε αυτό το φαινόμενο σε μια μεγάλη πόλη θα είχαμε μεγάλο πρόβλημα. Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι θα θέλαμε να προτείνουμε λύσεις με την εμπειρία που έχουμε και μπορούμε να μεταφέρουμε σχετικά με το πώς θα γίνει η κοστολογική αξιοποίηση των υπολειμμάτων σε μικρή κλίμακα, ώστε να δημιουργηθούν ορισμένες περισσότερες δουλειές».
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης υποστήριξε: «Με αυτό το πρόγραμμα επιδιώκουμε μέσα από 15 πιλοτικά προγράμματα, όπου ο κόσμος θα καταρτιστεί από τους συμμετέχοντες, να απαντήσουμε στο μεγάλο πρόβλημα των καιρών μας, που είναι η κλιματική αλλαγή. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, εκτός του ότι όλοι εμείς θα αποκτήσουμε μέσα από τη διακριτική συνεργασία καλές πρακτικές για τα θέματα του περιβάλλοντος, ο δήμος Ρεθύμνης εντοπίζει τη δική του συμμετοχή στο πιλοτικό πρόγραμμα της ανακύκλωσης των μαγειρικών ελαίων για την παραγωγή βιομάζας. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την «πράσινη συνεργασία» από προηγούμενο ευρωπαϊκό πρόγραμμα και θα εξελιχθεί τώρα σε συνεργασία με την Περιφέρεια, τον δήμο Ανωγείων και τους υπόλοιπους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα αυτό. Θα επιδιώξουμε, εκτός από την ευαισθητοποίηση του κοινού, να επεκτείνουμε το δίκτυο ελαιοσυλλογής. Ήδη έχουμε δράσεις που κάθε χρόνο βραβεύουμε τα σχολεία που συλλέγουν τη μεγαλύτερη ποσότητα με ένα συμβολικό δώρο, κυρίως όμως επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε μια μικρή μονάδα παραγωγής βιοντίζελ εδώ στο Ρέθυμνο. Με τη δυνατότητα τοπικής παραγωγής βιοντίζελ εκτός από το ότι πηγαίνει σε κοινωνικές δομές, έχουμε και την άμεση γνώση πώς εξελίσσεται η διαδικασία αυτή και εμποδίζουμε την οποιαδήποτε παρενέργεια του συστήματος, δηλαδή να επαναχρησιμοποιηθεί γιατί πάντα υπάρχει και ο κίνδυνος της κερδοσκοπίας, τον οποίο αποτρέπει το σύστημα που θέλουμε εμείς να έχουμε στον τόπο μας. Οι πολίτες πρέπει να καταλάβουν τη σημασία των ΑΠΕ και η πολιτεία να προστατεύσει τους πολίτες από αδηφάγες πολιτικές μεγάλων συμφερόντων.
Αυτό για να γίνει χρειάζεται μια νομοθετική μεταβολή γιατί δυστυχώς υπάρχουν διατάξεις μονοπωλιακού ενδιαφέροντος που εμποδίζουν τη δράση αυτή να ολοκληρωθεί. Νομίζω ότι κανείς δεν παραμένει αδιάφορος στα θέματα περιβάλλοντος, η μεγάλη αστοχία στο Αμύνταιο ελπίζω να απάντησε σε όσους μιλούσαν στο δημοτικό συμβούλιο για λιγνίτη με μια πολύ καλή απάντηση, για να καταλάβουμε ότι οι ΑΠΕ είναι το μέλλον αλλά όχι οι ΑΠΕ «τέρατα». Αυτό το πρόγραμμα ευνοεί τις μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ στους δήμους και τις αγροτικές περιφέρειες. Έτσι λοιπόν με γνώση, σύνεση αλλά και χωρίς λαϊκισμό και εθελοτυφλία θα απαντήσουμε στα μεγάλα ζητήματα των καιρών μας».
Στο Ρέθυμνο η πρώτη διακρατική συνάντηση
Στο πλαίσιο του προγράμματος που μόλις ξεκίνησε χθες και σήμερα πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο η 2η συνάντηση των συνεργατών της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας «COMPOSE – Rural Communities engaged with positive energy», οι οποίοι στη διάρκεια συνέντευξης τύπου χθες ανέλυσαν τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει το νέο πρόγραμμα.
Ειδικότερα η κ. Lučka Kajfež Bogataj-καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Λιουμπλιάνας σε σχετικές δηλώσεις της ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η κλιματική αλλαγή είναι μπροστά μας γι’ αυτό πρέπει να επιταχύνουμε τη μετάβαση από την ενέργεια του άνθρακα σε μεγάλης κλίμακας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το πρόγραμμα «compose» θέλει να υποστηρίξει αυτήν την πολιτική. Δεν είναι η κλιματική αλλαγή το μόνο πρόβλημα από τα συμβατικά καύσιμα. Υπάρχουν επίσης επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, γεγονός που με τις ανανεώσιμες αποτρέπεται ως έναν βαθμό, ενώ ταυτόχρονα οι ΑΠΕ δίνουν την ευκαιρία για νέες θέσεις εργασίας, κάτι που δεν κάνουν οι συμβατικές πηγές ενέργειας. Μετά τη συμφωνία των Παρισίων όλες οι χώρες οι ευρωπαϊκές πρέπει να συμμορφωθούν προς αυτήν την κατεύθυνση και στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειαζόμαστε καινούριες τεχνολογίες, γιατί οι ανανεώσιμες εκτός από το ότι θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, θα είναι και περισσότερο πράσινες από τις άλλες πηγές. Οι τοπικές κοινωνίες θα παίξουν πολύ μεγάλο ρόλο στην αλλαγή και οι δήμοι που θα έχουν ενεργό ρόλο. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν μια αδελφή, που λέγεται εξοικονόμηση ενέργειες και χρειαζόμαστε να εξοικονομήσουμε ενέργεια και δεδομένης της μεγάλης εξοικονόμησης που μπορούμε να πετύχουμε στα νησιά, δεν θα χρειαζόμαστε αναγκαστικά πολύ μεγάλη ισχύ και πολλές καινούριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Ο Sergio Andreis από την Ιταλία ανέφερε μεταξύ άλλων: «Έχουμε ευρωπαϊκό συμβούλιο υπουργών στις 22-23 Ιουλίου που θα έχει κρίσιμες αλλαγές σχετικά με το κατά πόσο οι ευρωπαϊκές χώρες θα συμφωνήσουν με τη συμφωνία του Παρισιού. Η συζήτηση θα αφορά στη βελτίωση της ζωής στις τοπικές κοινωνίες από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ενεργειακή αποδοτικότητά τους. Επειδή το σχέδιο είναι να πετύχουμε 30% εξοικονόμηση μέχρι το 2030 αυτό θα έχει μεγάλη επίπτωση στην οικονομία και στις θέσεις εργασίας που πιστεύουμε ότι θα αυξηθούν. Εμείς σαν ομάδα εργασίας θα θέλαμε να ακολουθήσουμε την απόφαση του ευρωπαϊκού συμβουλίου που προβλέπει 40% εξοικονόμηση που είναι ένας στόχος πιο σημαντικός για την κλιματική αλλαγή απ’ ότι το αρχικό σχέδιο του 30%».
Η εκπρόσωπος αγροτικού επιμελητηρίου Σλοβενίας Veronika Valentar τόνισε: «Έχουμε πολύ μεγάλη δραστηριότητα στα περιβαλλοντικά προγράμματα και σκεφτόμαστε την κλιματική αλλαγή και πως θα βοηθήσει στην όσο το δυνατόν μικρότερες επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. (Επίσης, είναι συντονιστές της συγκεκριμένης δραστηριότητας και ίσως είναι και οι αιτίες που βρισκόμαστε σήμερα εδώ).
Σα δραστηριότητα ελπίζουμε να στηριχθεί η συγκεκριμένη ενέργεια, ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε σε αγροτικές ή σε ημιαστικές περιοχές το καλύτερο αποτέλεσμα, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των πολιτών και το περιβάλλον».
Ο Γεώργιος Μπενέτος, πρόεδρος του Δικτύου Νησιωτικών Επιμελητηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Insuleur) είπε: «Στις δράσεις μας είναι πολύ ψηλά η κλιματική αλλαγή και το θέμα των ΑΠΕ. Προσπαθούμε να περάσουμε πολιτικές και να στρώσουμε το έδαφος προκειμένου να μπορέσει η ΕΕ να σχεδιάσει πολιτικές για να πετύχουμε τους στόχους που χρειάζονται. Υπάρχουν αγκυλώσεις σε κάποιες χώρες που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου τα δίκτυα να αντέχουν την παραγωγή αυτής της ενέργειας, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, γι’ αυτό είμαστε εδώ, είδα και από άλλες χώρες να υπάρχουν τα αντίστοιχα εργαστήρια που παράλληλα λειτουργούν, ώστε ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές να μπορέσουμε ο ένας με τον άλλο να λύνουμε προβλήματα, ώστε να εξοικονομήσουμε ενέργεια που θα βοηθήσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που εγώ εκπροσωπώ, γιατί πραγματικά είμαστε πολύ χαμηλά στις περιφέρειες, όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα λειτουργίας των επιχειρήσεών μας. Αυτό που επιδιώκουμε είναι η μείωση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων. Εάν τα καταφέρουμε, γιατί το θεσμικό πλαίσιο δεν το επιτρέπει σε κάποιες χώρες, σκοπός μας είναι η ανταγωνιστικότητα σε συνδυασμό με μια σειρά από αρμόδιους φορείς με τους οποίους πρέπει να συνεργαστούμε. Ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι για τη χώρα μας είναι και η βαριά βιομηχανία του τουρισμού, που θα πρέπει να λυθούν ορισμένα πράγματα στη χώρα μας, για να απεξαρτηθούμε σαν Ελλάδα από το πετρέλαιο, που τώρα είμαστε στο 70% εξαρτημένοι».
