Το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι του 1962 άφησε εποχή

Ο μεγάλος βάρδος του Ρεθύμνου Γιώργης Καλομενόπουλος με το χαρισματικό του στίχο μας διέσωσε πολύτιμες λεπτομέρειες για τα πρώτα καρναβάλια.

Με τις «Πολύ παλιές απόκριες», τις «Παλιές Απόκριες», την «Περβολιανή Καμήλα» μας περιγράφει την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο Ρέθυμνο, καθώς και τους ανθρώπους που χάριζαν κέφι και ζωή στον τόπο. Κόντρα στη μιζέρια της εποχής ξεσήκωναν μικρούς και μεγάλους. Κι έκλεβαν όλοι μικροί και μεγάλοι «μια του χάρου» ξεφαντώνοντας.

Όπως φαίνεται όμως δεν ήταν τα μοναδικά ποιήματά του αυτά. Κάποια στιγμή έπιασε πάλι την πένα αυτή τη φορά για να περιγράψει το δράμα των διοργανωτών που συχνά έπεφταν θύματα των κρατικών υποσχέσεων ότι θα δοθεί ενίσχυση για το Καρναβάλι κι έμεναν στο περίμενε. Τι είχες Γιάννη τι είχα πάντα δηλαδή…

Ήταν το 1962 που δόθηκε ρητή διαβεβαίωση από τον ΕΟΤ δια στόματος του γενικού γραμματέα Φωκά στην Περιηγητική ότι θα σταλεί οικονομική ενίσχυση για το Καρναβάλι. Αν είδατε όμως εσείς ευρώ είδε και η Περιηγητική φράγκο από τον κρατικό κορβανά. Η αγανάκτηση ήταν γενική και όπως ήταν φυσικό ο Καλομενόπουλος δεν μπορούσε να μείνει αδιάφορος. Κι έγραψε σχετικά:

Καρνάβαλε μην προσδοκάς

κι από την πίκρα χολοσκάς

και άδικα καραδοκάς

για ενισχύσεις υλικάς

Αυτά που σούπε ο Φωκάς

-αυτός ο Άγιος Λουκάς-

ήτανε ψέματα -γροικάς;-

ξετσουκνωμένος αρακάς

και παραμύθια της οκάς

Βέβαια σούρχεται να σκας

κι απ’ το θυμό σου να γλακάς

κι αν όχι να τον τουφεκάς

είναι για να τον χαστουκάς

και να γυρεύεις φυλακάς

για να πληρώσει ο Φωκάς

Από την Κρήτη μας «εκάς»

τούτος ο δεύτερος Φωκάς

-λέει ο λαός μας ο βρακάς

αφού υποσχέσεις μερικάς

που έδωσε προφορικάς

για ανάγκας μας τουριστικάς

δεν μας τις έβγαλε λευκάς

ούτε καθόλου ….παστρικάς

Είν’ ιστορία ανιαρά

και μια πράξις πονηρά

ότι ‘λεγε στα σοβαρά

σε άντρας κι όχι σε μωρά

Και σ’ εμέ το μασκαρά

και πλάνεψα το φουκαρά

τον πρόεδρο το Μανουρά

που τον επίστεψε γερά

κι επήρε αφάνταστη χαρά

πως θα του έδινε παρά

Ήτανε …τρίχες με ουρά

Μας γέλαγε στα φανερά

κι έτσι έσκασε κάποια φορά

η ξαφνική συμφορά

Κι η βάρκα του έκαμε νερά

κι οι υποσχέσεις του φτερά

Δίκαια τώρα η αρά

κάθε δικού μας μασκαρά

τον κυνηγάει στα γερά

να του τσακίσει τα ξερά

για όσα πάτησε ιερά

με ευκολία τρομερά

Ναι -που να βγάλει ιλαρά

και να τον φάνε τα μυαρά –

Φαίνεται όμως ότι δεν αποφάσισε να δώσει στη δημοσιότητα τους στίχους αυτούς. Ήταν κι η επικαιρότητα που δεν άφηνε περιθώρια να σκεφτεί κανείς την αδικία όταν ήταν τόσο σοβαρά τα προβλήματα που ταλάνιζαν την πόλη.

Η κακοκαιρία είχε περιορίσει κάθε δραστηριότητα. Ούτε καράβι δεν ταξίδευε. Οι δρόμοι ήταν αδιάβατοι. Και τα κεσάτια στην αγορά δεν άφηναν περιθώρια για άλλους προβληματισμούς.

Μέσα σ’ όλα και οι ιώσεις του χειμώνα πιο ενοχλητικές αυτή τη φορά κορύφωναν τη μιζέρια στην πόλη.

Μέχρι που ο ερχομός της Αλίκης Βουγιουκλάκη ήρθε να φέρει λίγη ξαστεριά στη γενική κατήφεια. Η εθνική μας σταρ σημείωσε ένα ακόμα θρίαμβο στο ενεργητικό της και ως φαίνεται η σπουδαία αυτή παρένθεση ψυχαγωγίας αφύπνισε το Ρεθεμνιώτικο φιλότιμο. Το κλίμα αλλάζει όπως διαπιστώνουμε από την αρθρογραφία και θριαμβεύει για μια ακόμα φορά η συνένωση των ντόπιων δυνάμεων. Σαν ένας άνθρωπος οι Ρεθεμνιώτες αποφασίζουν να ενώσουν τις ικανότητες καθένας στον τομέα του και να κάνουν Καρναβάλι έστω και χωρίς καμιά ενίσχυση.

Όλα άλλαξαν μεμιάς. Ομάδες άρχισαν να ξενυχτούν με την καθοδήγηση της Περιηγητικής Λέσχης και του Κώστα Μανουρά, που θύμιζε αρχιστράτηγο σε ώρα μάχης.

Το άνοιγμα του τριωδίου, οι πρώτοι χοροί από τα σωματεία, τόνωσαν το κουράγιο. Και την τελευταία Κυριακή η παρέλαση του Καρναβαλιού σημείωσε ανεπανάληπτη επιτυχία.

Για πρώτη φορά μαζεύτηκε κόσμος από τις γειτονικές πόλεις, ενώ δεν άφησαν την ευκαιρία να χαθεί και οι κάτοικοι της ενδοχώρας.

Ποτέ άλλοτε δεν κατέβηκε τόσος κόσμος από τα χωριά στην πόλη.

Η παρέλαση άρχισε στις 3.30 το μεσημέρι από τη Σοχώρα, ενώ χιλιάδες κόσμου χειροκροτούσε με ενθουσιασμό. Παρέλασαν συνολικά οκτώ άρματα με επικεφαλής τον Βασιλιά Καρνάβαλο, που πλαισίωσαν οι υπερμεγέθεις κεφαλές. Πόσα ξενύχτια δεν χρειάστηκαν για να τελειώσουν οι κεφαλές αυτές. Ιδιαίτερη επιτυχία είχε το άρμα της χοντρής και των μπεκρήδων που σκόρπισε μεγάλο κέφι.

Στην πλατεία του Άγνωστου Στρατιώτη σταμάτησε η πομπή για να γίνει η …δίκη του Καρνάβαλου. Άλλη μια ευκαιρία για να γελάσει ο κόσμος μέχρι δακρύων. Γιατί εκείνοι οι καρναβαλιστές ήξεραν να δημιουργούν κέφι και να δίνουν ζωντάνια στην παρέλαση. Στη διαδικασία αυτή έδινε τα …ρέστα του ο αξέχαστος Μάρκος Γιουμπάκης.

Μετά την ολοκλήρωση της ακροαματικής διαδικασίας, που ήταν προσφώνηση και αντιφώνηση του καρνάβαλου το μασκαροσυνέδριο δικαίωσε το βασιλιά Καρνάβαλο και του έδωσε το πράσινο φως για την επόμενη διοργάνωση. Ακολούθησε γλέντι που κράτησε μέχρι το πρωί. Και όλα αυτά έκαναν το Καρναβάλι του 1962 αξέχαστο.

Ο απόηχος της επιτυχίας έφθασε μέχρι την Αθήνα δικαιώνοντας την ηγεσία του κρατικού ραδιοφώνου που αποφάσισε για πρώτη φορά να παρουσιάσει το Ρεθεμνιώτικο καρναβάλι μαζί με το Πατρινό.

Έτσι σε πείσμα του ΕΟΤ η Περιηγητική Λέσχη οργάνωσε ένα από τα καλύτερα Καρναβάλια της.

Όσο για τους στίχους του Καλομενόπουλου μπορεί να μη δημοσιεύτηκαν αμέσως αλλά αφέθηκαν σε καλά χέρια. Ο αξέχαστος λόγιος Μανόλης Κούνουπας ήταν ο άνθρωπος στον οποίο ο βάρδος του Ρεθύμνου εμπιστεύθηκε το ποίημα αυτό. Το έδωσε πιθανότατα για μια γνώμη επειδή εκτιμούσε πολύ την άποψη του φίλου του. Φαίνεται όμως πως δεν αποφάσισε να το δημοσιεύσει. Έτσι έμεινε στο αρχείο του Μανόλη Κούνουπα που το αξιοποίησε κατάλληλα. Δυο χρόνια αργότερα το έδωσε στη δημοσιότητα με ανάλογο σχόλιο. Κι όλοι χάρηκαν ακόμα μια φορά την πένα του ποιητή που τραγούδησε το Ρέθυμνο με όλη την γοητεία που του έδινε το αστείρευτο ταλέντο του.