Ένας φανταστικός διάλογος με αφορμή το άνοιγμα των σχολείων. Στο διάλογο έχουν προκληθεί και συμμετέχουν, εκτός από την υπουργό, ο Μίλτος Κουντουράς (1889-1940), δημοτικιστής παιδαγωγός, γνωστός από το δίτομο έργο «Κλείστε τα Σχολεία», ο Ιβάν Ίλιτς (1926-2002), κοινωνιολόγος και ο συγγραφέας του βιβλίου «Κοινωνία χωρίς σχολεία», ο Αλεξάντερ Νιλ (1883-1973), παιδαγωγός και ιδρυτής του σχολείου Σάμερχιλ, και βεβαίως εκπαιδευτικοί.
Υπουργός: Το σχολείο είναι το φυσικό περιβάλλον μαθητών και εκπαιδευτικών… (04/01/2021)
Κουντουράς: Αγάπησα και ονειρεύτηκα ένα περίλαμπρο Σχολειό… Κ’ είδα, όσο έζησα εκεί μέσα, τη ρίζα του κακού τόσο βαθιά του εισχωρημένη, ώστε απελπισμένος να καταλήξω πολλές φορές στην εξωφρενιτική ανακραυγή των σημερινών γραφομένων μου: Κλείστε τα Σχολειά!
Ίλιτς: Παντού σ’ όλον τον κόσμο το σχολείο επιδρά αντι-εκπαιδευτικά στην κοινωνία… έχει γίνει ένα είδος Παγκόσμιας Θρησκείας… και μοιράζει μάταιες υποσχέσεις για σωτηρία… Οι περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν το μεγαλύτερο ποσοστό γνώσεων έξω από το σχολείο… Ο κύριος λόγος γι’ αυτό είναι ότι… το σχολείο… αποβαίνει σύστημα προς χάριν του συστήματος και μόνον… Η καθιερωμένη σοφία μας λέγει ότι τα παιδιά χρειάζονται το σχολείο. Η καθιερωμένη σοφία μας λέγει ότι τα παιδιά μαθαίνουν στο σχολείο. Αλλά αυτή η καθιερωμένη σοφία είναι αυτή καθ» εαυτή προϊόν του σχολείου… Οι μαθητές… με πλήξη …αφήνονται στην παπαγαλία… Το σχολείο …είναι περισσότερο καταπιεστικό και καταστροφικό από οτιδήποτε άλλο γνωρίζουμε μέχρι σήμερα…
Υπουργός: Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο ώστε να διατηρηθεί ζωντανή η μαθησιακή διαδικασία και να προχωρήσει η διδασκαλία της ύλης…
ΕΛΜΕ Χανίων: Η τηλεκπαίδευση όχι απλά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο εκπαιδευτικό έργο αλλά… το τραυματίζει ανεπανόρθωτα… Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών δεν έγινε ούτε για τα μάτια του κόσμου... Όσο για το κατάλληλα προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό υλικό, το ΙΕΠ έβγαλε την υποχρέωση αναρτώντας έναν οδηγό προς ναυτιλλομένους, επισείοντας την ατομική τους ευθύνη… (1/12/2020)
Ίλιτς: Στην πραγματικότητα, η μάθηση είναι η ανθρώπινη εκείνη δραστηριότητα που έχει τη μικρότερη ανάγκη χειρισμού από τρίτους. Το μεγαλύτερο μέρος της μάθησης… είναι αποτέλεσμα της ανεμπόδιστης συμμετοχής του ατόμου σε μια ουσιαστική δραστηριότητα… οι μηχανικοί της εκπαίδευσης προβλέπουν την μέλλουσα ζήτηση και τα εργαλεία συναρμολόγησης μέσα στα πλαίσια που καθορίζονται από τους προϋπολογισμούς… η τεχνολογία είναι λιγότερη ικανή να ευρύνει το φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και να παρασκευάσει την συμμετοχή της φαντασίας…
Μ. Κουντουράς: Στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει εκπαίδευση… το μουρμουρίζουν κουνώντας θλιβερά το κεφάλι οι άνθρωποι της περασμένης γενιάς… <υπάρχει> ένας… αρρωστημένος οργανισμός… γεμάτος παραφροσύνη… Μια… ξεχαρβαλωμένη μηχανή όπου από ανάγκη ρίχνουμε μέσα …τα ευκολόπλαστα παιδιά μας… για να τα μεταβάλει… σε μούμιες κατάξερες και φασκιωμένες ή σε κινούμενα μιάσματα ανασυρμένα σαν από τάφους… Ένα ψέμα ένα «κατά συνθήκη» ψέμα κατάντησε στην Ελλάδα το Σχολειό
Υπουργός: Εκπαιδευτικοί και μαθητές… έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα και έχουν κατορθώσει να συνεχιστεί όσο πιο απρόσκοπτα γίνεται η εκπαιδευτική διαδικασία…
ΕΛΜΕ Χανίων: Μερικά παιδιά… είναι απλά «ωσεί παρόντα στην τηλετάξη… Και πάνω από όλα καθημερινά βιώνουμε το κακέκτυπο τηλετάξης που δεν βλέπουμε τους μαθητές, που δεν ξέρουμε ποιοι μας βλέπουν και που η μια στις τρεις φράσεις είναι «με ακούτε;»
Νιλ: «Το παιδί πρέπει να είναι ελεύθερο να ζήσει τη δική του ζωή, όχι τη ζωή που οι αγχωμένοι του γονείς πιστεύουν ότι πρέπει να ζήσει, ούτε μια ζωή σύμφωνη με τους σκοπούς ενός εκπαιδευτικού που νομίζει ότι ξέρει καλύτερα»
Μ. Κουντουράς: Ο νόμος παντού… καταδιώκει το δάσκαλο. Κάθε ελεύθερη σκέψη, κάθε νέα όρεξη είν» έτοιμος να σου τη στραπατσάρει και να τηνε καταπνίξει με το βούρδουλα…
Υπουργός: Οι σημερινές συνθήκες μάς επιτρέπουν να ξεκινήσουμε σταδιακά το άνοιγμα των σχολείων μας… και με πρώτο βήμα τα νηπιαγωγεία και δημοτικά, δεδομένων και των ιδιαίτερων κοινωνικών και ψυχοσυναισθηματικών αναγκών των μικρών μας μαθητών…
Νιλ: Το σχολείο προσφέρει πράγματι στα παιδιά τη δυνατότητα να φύγουν από το σπίτι τους και να βρουν καινούργιους φίλους. Ταυτόχρονα όμως, η διαδικασία αυτή εμποτίζει τα παιδιά με την ιδέα ότι θα έπρεπε να διαλέγουν τους φίλους τους ανάμεσα σε εκείνους με τους οποίους τους βάζουν μαζί…
Υπουργός: Θέλουμε ανοιχτά σχολεία, θέλουμε τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς μας στις αίθουσες…
Μ. Κουντουράς: Το Κράτος… να σκεφτεί ότι δεν είναι επιχειρηματίας, που το σχολειό είναι απλώς ένα μαγαζί του κι ο δάσκαλος ο υπάλληλος του μαγαζιού του αυτού!
Υπουργός: Η πανδημία είναι ακόμη εδώ… Η προσπάθεια θα συνεχιστεί, ώστε να επαναλειτουργήσουν δια ζώσης και οι λοιπές εκπαιδευτικές δομές της χώρας
Ίλιτς: Πιστεύω ότι η τωρινή εκπαιδευτική κρίση απαιτεί την αναθεώρηση της ίδιας της ιδέας της δημόσιας καθορισμένης μάθησης, παρά των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή της… η γνώση και η μάθηση θα είναι άκρως συνδεδεμένες με τις διεργασίες της πραγματικής ζωής και με τη χρησιμότητά τους για τα άτομα.
Για την αντιγραφή και επικόλληση (copy-paste)
Α. Χουρδάκης,
Xeniseum- Μουσείο της Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης