Το χρέος (καθήκον) και το σθένος

Η οικονομική κρίση η οποία πλήττει καίρια τη χώρα, θεωρείται από τους επαΐοντες απότοκος της γενικής οικονομικής αστάθειας, που μαστίζει ολόκληρο τον κόσμο. Είναι επομένως εύλογο, μετά τις περικοπές μισθών και συντάξεων, πολλοί να απελπίζονται, να αποθαρρύνονται και να αγανακτούν, πολλώ μάλλον όταν αντιστοίχως αυξάνονται οι τιμές των αγαθών.
Είναι όμως ευοίωνο το ιστορικό γεγονός, ότι η Χώρα πέρασε στο παρελθόν από …σαράντα κύματα και έζησε ανάλογες καταστάσεις, όχι μια και δύο φορές, μέσα στη φτώχεια και εντούτοις η οικονομία τα κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση.
Το 1883 η χώρα εστερείτο οδών, λιμένων, σιδηροδρόμων, ταχυδρομείων, τηλεγραφείων. Υλικά μέσα ανύπαρκτα. Επιστήμονες αδαείς, ανεπαρκείς και άπειροι. Ο Τρικούπης επέτυχε τότε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και με δανειακή πολιτική, να προχωρήσει στην ανόρθωση της χώρας, κατασκευάστηκαν τότε πολλά και μεγάλα αξιόλογα έργα, όπως το γιγάντιο, όχι μόνο για την εποχή αλλά και για σήμερα εκείνο της διάνοιξης του Ισθμού της Κορίνθου, τα αποστραγγιστικά έργα της λίμνης Κωπαίδος, οι πολεμικές δαπάνες κλπ. Με αυτά και πολλά άλλα όμως φτάσαμε στην πτώχευση. Παρ’ ολ’ αυτά, πολλά χρόνια αργότερα, έγινε το θαύμα και η Ελλάδα κατήγαγε περιφανείς νίκες στους Βαλκανικούς πολέμους με αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης.
Στις 9 Ιουλίου 1928 διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές, στις οποίες ο Βενιζέλος θα θριαμβεύσει με ποσοστό 61,2 % των ψήφων και θα κερδίσει 228 έδρες! Επί συνόλου 250. Ο θρίαμβος είχε προκύψει αφ’ ενός από την ακτινοβολία της προσωπικότητας του Βενιζέλου, η οποία είχε φθάσει στο κατακόρυφο και από το κύρος του, αλλά και από τους ψήφους των προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή.
Το 1929 η αιφνίδια ραγδαία πτώση τιμών του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, εξ’ αιτίας πανικού, δημιούργησε το μεγάλο οικονομικό κραχ, το οποίο είχε αντίκτυπο και στην Ευρώπη. Η Ελλάδα φτάνει στα όρια της πτώχευσης. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος θα επιχειρήσει τότε ένα «παρανοϊκό» αδιανόητο για την εποχή, ευφυές, όμως και σωτήριο τόλμημα. Θα συναντήσει τον Κεμάλ, θα του προτείνει και θα υπογράψουν ένα μορατόριουμ των εξοπλιστικών προγραμμάτων, μια συμφωνία επίσημη, με την οποία θα αναστέλλονταν όλες οι ενέργειες, που θα επιδείνωναν τις μεταξύ τους σχέσεις, (παραγγελίες για ναυπήγηση πολεμικών πλοίων κλπ.) θα ακολουθήσει μια εντυπωσιακή, όσο και ταχύρυθμη, και απίστευτη ανάπτυξη στον τομέα της παιδείας, της υγείας και της γεωργίας με την εκ παραλλήλου σταδιακή ανόρθωση της οικονομίας. Τότε θα οικοδομηθούν στο Ρέθυμνο το κτίριο του Γυμνασίου στο Μασταμπά, καθώς και τα 2ο και 3ο δημοτικά σχολεία, τα οποία μέχρι και σήμερα καλλωπίζουν την πόλη και προσφέρουν την πολύτιμη αρωγή τους στην παιδεία.
Ας κάνομε τώρα μιαν αντιπαραβολή τι συνέβη τότε με την ισχυρή πολιτική βούληση και το σθένος του Τρικούπη και του Βενιζέλου και τι συμβαίνει με την ατολμία των μέχρι χθες κυβερνώντων.
Θα μου επιτρέψετε να ανοίξω μια παρένθεση και να πω, ότι τον τελευταίο καιρό ακούγεται συχνά από τα «μίντια» η λέξη «λίστα» και πολλοί αναρωτιούνται, τι σημαίνει… λίστα. Λίστα σημαίνει κατάλογος ονομάτων και είναι λέξη ιταλικής προέλευσης (lista). Υπάρχουν πολλοί κατάλογοι (βαθμολογικός, αγνοουμένων, επιτυχόντων, τηλεφωνικός, γευμάτων, προγραμμάτων κλπ. κλπ.) ο κατάλογος ο περί ου ο λόγος είναι «ονομαστικός κατάλογος καταθετών σε τράπεζα».
Μια άλλη λέξη που δεν ακούγεται, αλλά έχει καθοριστική ακόμα και τεράστια σημασία εν προκειμένω, είναι η λέξη «σθένος» δηλαδή η ψυχική και ηθική δύναμη να αντιμετωπίσεις την όποια δυσκολία, αλλά και να βρεις το θάρρος να παραδεχτείς το σφάλμα σου, τη δύναμη, την τόλμη, την αποφασιστικότητα.
Η ιστορία της διαβόητης λίστας είναι η εξής:
Πριν από δύο περίπου χρόνια η τότε υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας κ. Κριστίν Λαγκάρντ επέδωσε στην κυβέρνηση ένα ηλεκτρονικό αρχείο. Το αρχείο (η διαβόητη λίστα) περιείχε τα ονόματα 2000 Ελλήνων πολιτών, και ήρθαν στο φως ονόματα κατά το εικός έντιμων ανθρώπων, οι οποίοι εφέροντο, να διατηρούν τραπεζικό λογαριασμό όχι στην Ελλάδα, αλλά στην Ελβετία.
Τι έπρεπε να γίνει τότε; Μα είναι αυτονόητο και πασιφανές και για έναν μαθητή του Λυκείου. Έπρεπε από την αρμόδια αρχή, να δοθεί στον λεγόμενο ΣΔΟΕ πάραυτα η εξής επιτακτική εντολή: «Να παραβληθεί το ποσόν εισοδήματος, που είχε δηλώσει ο κάθε περιλαμβανόμενος στη λίστα, με το αντίστοιχο ποσό, το οποίο διέθετε στην ελβετική τράπεζα. Αν το ποσόν της κατάθεσης υπερέβαινε το αντίστοιχο ποσό της δήλωσης, τότε ο φορολογούμενος θα λάβαινε από τον Εφορία ένα σημείωμα με το εξής περίπου περιεχόμενο: «Κύριε τάδε. Στην υπηρεσία μας περιήλθε η πληροφορία, ότι διατηρείτε υπολογίσιμο λογαριασμό καταθέσεων στην τράπεζα «Χ» της Ελβετίας. Από τη φορολογική σας δήλωση δε δικαιολογείται το ύψος του ποσού της καταθέσεώς σας. Αν δε μας προσκομίσετε στοιχεία, που να δικαιολογούν τη νομική προέλευση του ως άνω ποσού, θα σας καταλογιστεί φόρος ίσος προς το 50% του ποσού αυτού».
Η αρμόδια φορολογική αρχή.
Έχω την «απλοϊκή» γνώμη ότι αν είχαν το σθένος και την πολιτική βούληση οι ιθύνοντες, οι οποίοι έχουν την ευθύνη των τολμηρών αποφάσεων σε κρίσιμες περιστάσεις, ο ελληνικός δημόσιος «κορβανάς», όπως τον λέγαν οι παλιοί, θα είχε καλύψει το διογκωμένο έλλειμμα και δε θα ήταν αναγκαία η αναμενόμενη δόση των 31,5 ευρώ. Η ουσία είναι ότι δε θα είχαν περικοπεί οι μισθοί και οι συντάξεις.
Δεν έχω το προνόμιο να είμαι οικονομολόγος, όμως αν κάνω λάθος στο συλλογισμό μου, το λόγο είχαν οι επαΐοντες.
Υποσημείωση: Μόλις είχα αποτελειώσει αυτό το κείμενο και ήμουν έτοιμος να το στείλω για δημοσίευση, όταν το βραδύ ο Υπουργός Οικονομικών έδωσε δείγματα γραφής προς αυτή την κατεύθυνση, βάζοντας σε κίνηση τον κρατικό μηχανισμό. Ο κ. Στουρνάρας δεν είναι κομματικό στέλεχος. Οι μέχρι τούδε ευφυείς χειρισμοί του και η σεμνή συμπεριφορά του συνιστούν έναν ευσυνείδητο άριστα καλλιεργημένο επιστήμονα. Δεν υπάρχουν λόγοι να αμφιβάλλει κανείς, ότι δε θα τολμήσει, να προχωρήσει.