Πριν από 196 χρόνια οι τότε Έλληνες της περιοχής που σήμερα απαρτίζει το ελληνικό κράτος, αλλά όσοι κατοικούσαν σε ελληνικές παροικίες σε όλη την Ευρώπη, που τότε ήταν ο κόσμος όλος, ξύπνησαν σιγά-σιγά από τον «αέρα» που ερχόταν απόηχος της Γαλλικής Επανάστασης (1796) και συγκεφαλαιωνόταν στους δύο στίχους του Ρήγα του Βελεστινλή-Φεραίου:
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Το τρίπτυχο της μεγάλης επανάστασης των Γάλλων: ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη συγκλόνισε όλους τους λαούς, που τότε ως μοναδικό μέσο ενημέρωσης είχαν τις εφημερίδες και τις πληροφορίες των ναυτικών και των ταξιδευτών.
Πρώτοι ενστερνίστηκαν το μήνυμα τρεις πατριώτες στο «εξωτερικό»: Σκουφάς, Τσακάλωφ, Αναγνωστόπουλος. Αυτοί έκαμαν την Εταιρεία των Φιλικών και οραματίστηκαν την ανάσταση του ελληνικού γένους με την συστηματική μύηση στο μεγάλο μυστικό για επανάσταση και απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Η μύηση στη Φιλική Εταιρεία ήταν ο ιστός των Ελλήνων πατριωτών που έγιναν οι φυσικοί καθοδηγητές του αγράμματου και δυστυχισμένου λαού.
Όσο μελετά κάθε καλοπροαίρετος αυτή την παράτολμη προετοιμασία και την έναρξη της επανάστασης αλλά και τη διεξαγωγή της μέσα σε άπειρες δυσκολίες, πολλές αστοχίες, πισωγυρίσματα και διχασμούς από προσωπικά και ξένα συμφέροντα, δεν μπορεί παρά να ομολογήσει ότι ήταν ένας τιτάνιος αγώνας που τελικά κέρδισε και τη συμπάθεια αρκετών ευρωπαϊκών λαών και κρατών, τα οποία τελικά βοήθησαν να επικρατήσει το δίκαιο των φτωχών αλλά και αποφασισμένων Ελλήνων για ελευθερία και αξιοπρέπεια. Έτσι δημιουργήθηκε το πρώτο-μικρό νεοελληνικό κράτος το 1830.
Για μας σήμερα τα 15 εκατομμύρια Έλληνες που κατοικούν σε όλο τον κόσμο αυτή η πολύχρονη επανάσταση είναι ο μύθος μας, είναι ο κανόνας πάνω στον οποίο πρέπει να σταθμίζομε κάθε έργο μας.
Εδικά τώρα που η χώρα μας βιώνει μεγάλη οικονομική δυσπραγία, είναι απαίτηση των καιρών να κάμομε αυτό που δεν άφηναν τον πρώτο κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια να κάμει: κράτος ευνομούμενο, όπως εκείνο της Ελβετίας (το ασφαλέστερο κράτος σε όλο τον κόσμο), που ο Καποδίστριας οργάνωσε, παρά τη λυσσαλέα αντίδραση των ισχυρών της εποχής. Και οι Ελβετοί τον ευγνωμονούν. Χρειάζεται όλοι μαζί να συνεργαστούμε για να κάμομε σύγχρονο – δίκαιο – κράτος και σταθερό φορολογικό σύστημα.
Μόνο έτσι θα επενδύσουν στην Ελλάδα τα κεφάλαιά τους οι Έλληνες του εξωτερικού, που αγωνιούν για την πατρίδα των προγόνων τους και αγαπούν την Ελλάδα ίσως περισσότερο από εμάς που κατοικούμε στον ελλαδικό χώρο.
Είπαμε παραπάνω ότι η επανάσταση του 1821-1829 πρέπει να είναι ο κανόνας μας, γιατί οι ξυπόλητοι και απαίδευτοι πρόγονοί μας έδωσαν το αίμα τους για να γίνει το μικρό τότε ελληνικό κράτος. Εμείς καλούμαστε να ομονοήσομε για να κάμομε επιτέλους, πριν συμπληρωθούν 200 χρόνια από την έναρξη της επανάστασης, κράτος δίκαιο, για όλους τους Έλληνες, για μείωση της ανεργίας που είναι η μεγαλύτερη κοινωνική αδικία, για ανακοπή τους ρεύματος μετανάστευσης των μορφωμένων νέων σε άλλες χώρες. Καλούμαστε, επομένως, να κάμομε πολύ ευκολότερα πράγματα από αυτά που τόλμησαν – αποφάσισαν και κατόρθωσαν οι μακάριοι εκείνοι επώνυμοι και ανώνυμοι, λαϊκοί κληρικοί, για τους οποίους η ευγνωμοσύνη όλων των όπου γης Ελλήνων πρέπει να είναι συνεχής και απεριόριστη. Την πατρίδα έβαλαν πάνω από όλα οι Έλληνες το 1821. Αυτό να κάμομε και εμείς όλοι ανεξαιρέτως, πολίτες και πολιτικοί. Την Ελλάδα και τους Έλληνες ας βάλομε πάνω από όλα τα λίγα ή πολλά που μας χωρίζουν. Αυτό είναι το χρέος μας.
* Ο Θεόδωρος Πελαντάκης είναι φιλόλογος