Η φετινή χρονιά σηματοδότησε ιστορικά γεγονότα, τα οποία επαναπροσδιορίζουν τη φιλοσοφία και τις αντιλήψεις για τα ζητήματα της αναπηρίας. Η αρχή έγινε με την ψήφιση του Ν. 4488/2017 για την εφαρμογή της διεθνούς σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Νέοι πρωτόγνωροι θεσμοί και δράσεις, που στόχο έχουν την αποϊδρυματοποίηση και την κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία. Οι πολυετείς αγώνες της Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία και των φορέων μελών της αλλά και οι διεθνής δεσμεύσεις της χώρας μας για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία είχαν ως αποτέλεσμα τις παρακάτω σημαντικές εξελίξεις.
Το Εθνικό σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Ψηφίστηκε πρόσφατα από τη βουλή και αποτελεί αναμφισβήτητα μια εξέλιξη ιστορικής σημασίας, καθώς για πρώτη φορά η Πολιτεία τοποθετείται με συνεκτικό τρόπο επί των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στο παρόν και στο μέλλον.
Περιλαμβάνει 200 δράσεις σε 36 πυλώνες και καλύπτει όλους τους τομείς της ζωής των ατόμων με αναπηρία. Η ΕΣΑμεΑ υπέβαλε τις προτάσεις της ανά πυλώνα ζητώντας την ενσωμάτωσής τους στο τελικό κείμενο του Εθνικού σχεδίου δράσης.
Σημειώνεται δε ότι ύστερα από εκτενή διαβούλευση με όλες τις οργανώσεις μέλη της, που εκπροσωπούν 500 πρωτοβάθμιες οργανώσεις ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους ότι το Εθνικό σχέδιο δράσης αν και περιλαμβάνει θετικές παρεμβάσεις, ωστόσο χρήζει βελτίωσης. Απαιτείται αφενός η μεγαλύτερη ευθυγράμμισή του με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας, αφετέρου η ενσωμάτωση σε αυτό του συνόλου των συστάσεων οριζόντια και τομεακού χαρακτήρα της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των προβλέψεων των κατευθυντήριων διατάξεων υλοποίησης της Διεθνούς σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ που περιλαμβάνονται στο Ν. 4488/2017.
Η Εθνική αρχή προσβασιμότητας θα αποτελέσει συμβουλευτικό όργανο της πολιτείας με σκοπό την προώθηση της καθολικής πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η σύσταση της επιτροπής αποτελεί μια καινοτόμα ενέργεια καθοριστικής σημασίας για το αναπηρικό κίνημα, που θα αναδείξει τη σημασία και τη θέση της προσβασιμότητας στην ατζέντα των σύγχρονων πολιτικών που καλείται πλέον η Ελληνική πολιτεία να χαιρέτησε τη θέσπιση της Εθνικής αρχής προσβασιμότητας και εξέφρασε την ικανοποίηση ενός διαχρονικού αιτήματός του. Θεωρούμε ότι η Εθνική αρχή προσβασιμότητας θα συμβάλει στην άρση των διακρίσεων και εμποδίων και συνακόλουθα στη διευκόλυνση της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας, όπως άλλωστε η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία υπαγορεύει. Η ΕΣΑμεΑ και οι φορείς μέλη της χαιρετίζουν την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγραφής στοιχείων προσβασιμότητας των κτιρίων που στεγάζουν υπηρεσίες του δημοσίου και των ΟΤΑ. Το πρώτο μεγάλο βήμα έγινε, ο δρόμος μακρύς ακόμα. Ο έλεγχος που θα ακολουθήσει την καταγραφή πρέπει να γίνει από κατάλληλα εκπαιδευμένους μηχανικούς, γνώστες της προσβασιμότητας σε όλες τις διαστάσεις της. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η παρουσία των οργανώσεών μας σε αυτό το στάδιο της εκπαίδευσης είναι απόλυτα αναγκαία.
Η θεσμοθέτηση του προσωπικού βοηθού αποτελεί μια πολύ μεγάλη εξέλιξη, την οποία το αναπηρικό κίνημα χαιρέτησε, εργάστηκε για αυτή πολλά χρόνια και συνεργάστηκε με την κυβέρνηση για τη θεσμοθέτηση και την πιλοτική εφαρμογή του. Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες που μπορεί να παρέχει μία οργανωμένη πολιτεία για να μπορεί το άτομο με αναπηρία να ασκήσει το δικαίωμά του στην προσωπική επιλογή. Ο προσωπικός βοηθός κάτω από την καθοδήγηση του ατόμου με αναπηρία μπορεί να υλοποιήσει και να ολοκληρώσει προσωπικές και κοινωνικές επιθυμίες. Η πιλοτική εφαρμογή αυτού του νέου θεσμού θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2022 για 1.000 άτομα, το 2023 για άλλα 1.000 άτομα σε συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας για το οποίο έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση 42 εκατ. ευρώ και η Πανελλαδική εφαρμογή του θα ξεκινήσει το 2024, έχει δε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Ακόμα το 2022 θα ολοκληρωθεί η διανομή της κάρτας αναπηρίας, ο σχεδιασμός της οποίας έγινε σε συνεργασία με το ινστιτούτο της ΕΣΑμεΑ. Επί τέλους τα άτομα με αναπηρία θα αποκτήσουν μία ταυτότητα η οποία θα αποτελεί αποδεικτικό της αναπηρίας και θα τα διευκολύνει στις συναλλαγές τους με το δημόσιο. Ακόμα στην πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση για παιδιά με αναπηρία και αναπτυξιακές διαταραχές της οποίας η επεξεργασία ξεκίνησε. Την αναμόρφωση και κωδικοποίηση της Εθνικής Νομοθεσίας που αφορά τα ΑμεΑ κ.α. Στόχος του παραπάνω σχεδίου δράσης και των δράσεων που περιλαμβάνει είναι η ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα που είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα, το οποίο τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους πρέπει να απολαμβάνουν σε ισότιμη βάση με τους υπόλοιπους πολίτες. Αναφέρεται σε διάφορες νομικές πράξεις, πρώτα απ’ όλα στη Διεθνή σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Στο άρθρο 21 παρ. 6 του Συντάγματος της χώρας. Ακόμα και μέσα στην πιο βαθιά κρίση το αναπηρικό κίνημα δεν δέχθηκε ότι πολιτικές λιτότητας αποτελούν άλλοθι για να μην προχωρήσει η ανεξάρτητη διαβίωση, η αποϊδρυματοποίηση, η πλήρης ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα και στην κοινωνική ζωή.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι αφήνουμε πίσω μας τον εγκλεισμό σε ιδρύματα κλειστής φροντίδας, ένα σύστημα χρεοκοπημένο και παρωχημένο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα άτομα με αναπηρία, συρρικνώνοντας και καταργώντας τα σταδιακά και μπαίνουμε σε μια διαδικασία αποϊδρυματοποίησης και κοινωνικής ένταξης δημιουργώντας δομές και υπηρεσίες στην κοινότητα με σκοπό το άτομο με αναπηρία να ζει στο οικογενειακό ή στο στενό και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του παρέχοντάς του η πολιτεία εκεί εξατομικευμένα τις υπηρεσίες που χρειάζεται, δημιουργώντας κυρίως η τοπική αυτοδιοίκηση ανοιχτές δομές, όπως: Κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με αναπηρία, κέντρα διημέρευσης και ημερήσιας φροντίδας ΑμεΑ, κέντρα υποστήριξης και αποκατάστασης, στέγες υποστηριζόμενης, ημιαυτόνομης και ανεξάρτητης διαβίωσης και φυσικά το δικαίωμα στον προσωπικό βοηθό. Στο σημείο αυτό κρίνεται αδήριτη η ανάγκη επιστροφής των ΚΕΚΥΚΑμεΑ στην πρόνοια, δεδομένου ότι η συμβολή τους στους παραπάνω σκοπούς είναι αποφασιστική, ανοιχτές δομές που θα παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης στα ΑμεΑ μέσα στην κοινότητα. Επί πλέον να αρθούν όλα τα εμπόδια αποκλεισμών και κοινωνικών διακρίσεων, προσβασιμότητας στο φυσικό και στο δομημένο περιβάλλον, στην ψηφιακή προσβασιμότητα, στην πληροφορία και στην επικοινωνία, στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και την εργασία, στην υγεία και στην πρόνοια, στον πολιτισμό, στην ψυχαγωγία κ.α.
Το αναπηρικό κίνημα, η ΕΣΑμεΑ και οι φορείς μέλη της ως εμπλεκόμενοι σύμφωνα με το Εθνικό σχέδιο δράσης, έχουν χρέος απέναντι στα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους να παρακολουθήσουν στενά όλες τις διαδικασίες του, να συνεργαστούν και να συμβάλουν, ενώ παράλληλα να ελέγχουν και να παρεμβαίνουν σε όλα τα στάδια εφαρμογής του. Το σωματείο ΑμεΑ Ν. Ρεθύμνης ως αναπόσπαστο κομμάτι του αναπηρικού κινήματος θα συμβάλει εποικοδομητικά σε όλα τα στάδια και τις διαδικασίες εφαρμογής του Ε.Σ.Δ. με τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις και τις παρεμβάσεις του.
Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς. Εμείς τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές μας, διεκδικούμε ζωή με υγεία, ισότητα, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια.
Το Δ.Σ. του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρία Ν. Ρεθύμνης
