Την έναρξη του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου για την κοινοτική περίοδο 2014-2020 αναμένουν οι αιρετοί, προκειμένου να δρομολογήσουν την υλοποίηση έργων, που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής τους. Με δεδομένες τις κουτσουρεμένες κρατικές επιχορηγήσεις και το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, το νέο ΕΣΠΑ αναδεικνύεται για τους αυτοδιοικητικούς μοναδική πηγή βέβαιης χρηματοδότησης.
Ένα νέο πρόγραμμα, ωστόσο, το οποίο αφενός εμπεριέχει πολύ λιγότερα κονδύλια για ολόκληρο το νησί και αφετέρου θα είναι ακόμα πιο αυστηρό και πολυσύνθετο, με κύρια χαρακτηριστικά τον ανθρωποκεντρικό και ανταγωνιστικό χαρακτήρα και τις κοινωνικές δομές. Περιορίζονται κατά πολύ τα έργα υποδομής και δίδεται έμφαση στο περιβάλλον, την έρευνα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Το νέο ΕΣΠΑ αλλάζει και σε φιλοσοφία και σε στόχευση χρηματοδότησης. Έργα που στηρίζονταν από το μέχρι τώρα πακέτο δεν είναι επιλέξιμα στη νέα προγραμματική περίοδο. Γι’ αυτό και είναι επιτακτική η ανάγκη αιρετοί, υπάλληλοι, όλοι όσοι εμπλέκονται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο ΕΣΠΑ, να επιμορφωθούν για τα νέα δεδομένα.
Ειδικότερα, ένα από τα χαρακτηριστικά του νέου προγράμματος που το διαφοροποιούν από το προηγούμενο είναι ο έντονα ανταγωνιστικός του χαρακτήρα. Σύμφωνα με ειδικούς, το κάθε έργο που θα επιλεγεί θα πρέπει όχι μόνο να εντάσσεται στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων και προδιαγραφών του, αλλά να είναι επεξεργασμένο και ώριμο, ώστε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό και να συνοδεύεται από συγκεκριμένη στρατηγική ανάπτυξης. Το νέο ΕΣΠΑ ουσιαστικά εστιάζει περισσότερο σε ζητήματα περιβάλλοντος, τουρισμού και κοινωνικής συνοχής, θεωρώντας ότι τα μεγάλα έργα υποδομής στα κράτη – μέλη της Ένωσης χρηματοδοτήθηκαν τα περασμένα χρόνια.
Με τα δεδομένα λοιπόν αυτά η ετοιμότητα σε ότι αφορά τις μελέτες αλλά και η καινοτομία σε ιδέες που θα στηρίζονται στη νέα φιλοσοφία του προγράμματος αποτελούν τα βασικά ζητούμενα για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, που καλούνται να τρέξουν το δυνατόν γρηγορότερο για να προλάβουν και να είναι σε αυξημένη ετοιμότητα. Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις και σαφείς οδηγίες για τους άξονες του προγράμματος, ώστε να ξεκαθαρίσει το τοπίο και οι όποιες μελέτες να μην γίνονται στα τυφλά αλλά να υπάρχει ένα σχέδιο-χάρτα πάνω στο οποίο θα μπορούν να εργαστούν οι υπάλληλοι των αυτοδιοικήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό της ενημέρωσης έγινε τις προηγούμενες ημέρες συνάντηση στη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κρήτης με πρωτοβουλία του Δήμου Ρεθύμνου. Στη συνάντηση παραβρέθηκε ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γ. Μαρινάκης, ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος αρμόδιος για θέματα Προγραμματισμού του νέου ΕΣΠΑ Ματθαίος Τσιμπισκάκης, ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Μίνως Αλεφαντινός και ο υπεύθυνος τεχνικών έργων του ΕΣΠΑ Νίκος Βώβος.
Ο κ. Μ Τσιμπισκάκης μιλώντας στα «Ρ.Ν.» για το νέο πρόγραμμα ανέφερε: «Η συνάντησή μας στην Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κρήτης αφορούσε κατά κύριο λόγο τη διασαφήνιση της φιλοσοφίας του νέου προγράμματος και πώς αυτό θα εφαρμοστεί, με τι χωρικά εργαλεία, με τι άξονες και τι στόχους. Αυτά είναι σε γενικές γραμμές γνωστά, είχαμε ένα προχωρημένο σχεδιασμό σαν Δήμος, έχοντας λάβει υπ’ όψιν μας αυτές τις κατευθύνσεις, αλλά θέλουμε να γνωρίζουμε σε τι στάδιο βρίσκονται, γιατί πλέον έχει εγκριθεί το πρόγραμμα. Ο μοναδικός άξονας που είναι ακόμα σε διαβούλευση αφορά την έξυπνη εξειδίκευση -δηλαδή ένα πρόγραμμα της Περιφέρειας Κρήτης που προσπαθεί να εφαρμόσει την έρευνα- την καινοτομία σε όλους τους παραγωγικούς τομείς της Περιφέρειας. Εμείς θέλαμε να έχουμε μια σωστή ενημέρωση για να δούμε πότε μπορούμε να αρχίσουμε να εξειδικεύουμε το σχεδιασμό μας, ο οποίος σε γενικές γραμμές είναι σε πολύ καλό στάδιο. Έχουμε διαβουλευτεί με την Περιφέρεια και τα Υπουργεία, απλά το ψάχνουμε ακόμα περισσότερο, γιατί πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει, η φιλοσοφία είναι διαφορετική, τα έσοδα του Δήμου και οι οικονομικές δυνατότητες είναι περιορισμένες και προσπαθούμε να επιλέξουμε και να δρομολογήσουμε δράσεις και έργα που θα έχουν αποτέλεσμα και θα είναι επιλέξιμα».
Από την πλευρά του ο Νίκος Βώβος, τόνισε: «Περιμένουμε να μας ξεκαθαρίσουν κάποια διαδικαστικά θέματα για το πώς θα κινηθούμε από δω και πέρα. Πώς δηλαδή θα είναι επιλέξιμες κάποιες δράσεις, οι οποίες ενδιαφέρουν τον Δήμο Ρεθύμνου. Αυτό που έχει γίνει σαφές από το νέο ΕΣΠΑ είναι ότι δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην επιχειρηματικότητα, στον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του προγράμματος, την καινοτομία και τη κοινωνικό κομμάτι. Καθορίζοντας λοιπόν τέτοιους στόχους θα μπορέσουμε να εντάξουμε επικουρικά κάποιες υποδομές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή -δηλαδή ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει πολλούς τομείς και όχι αποκλειστικά και μόνο τον Δήμο. Θα υπάρχουν και προσκλήσεις στοχευμένες που θα αφορούν μόνο τον Δήμο, όμως θα υπάρχουν προσκλήσεις που θα απαιτούν συμπράξεις για παράδειγμα με ερευνητικά ιδρύματα. Υποδομές με την έννοια των αναπλάσεων δεν θα υπάρχουν αυτόνομα, αλλά θα πρέπει να το εντάξουμε σε μια γενικότερη λογική με στόχευση να ικανοποιήσει τους θεματικούς στόχους, όπως ονομάζονται του προγράμματος, όπως αυτοί έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση με μετρήσιμους μάλιστα δείκτες όπως μας είπαν. Περιμένουμε να ξεκαθαρίσουν από πλευράς υπουργείου τις διευκρινιστικές προδιαγραφές προκειμένου να δούμε πως θα προχωρήσουμε. Είναι ξεκάθαρο ότι είναι λιγότερα τα ποσά γενικά στο νέο ΕΣΠΑ και πολύ λιγότερα τα χρήματα που δίνονται σε υποδομές. Έχουν προηγηθεί τρία πλαίσια στήριξης και θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί αυτές οι υποδομές και τώρα θα πρέπει να δοθεί βάση στο κομμάτι της οικονομίας, ανταγωνιστικότητας, άνθρωπος. Εμείς τηρούμε στάση αναμονής και ετοιμάζουμε τις μελέτες μας».
Οι άξονες του νέου ΕΣΠΑ
Οι άξονες του νέου ΕΣΠΑ στο νησί με τα ποσά που κατανέμονται σε κάθε ένα χωριστά έχει ως εξής:
Άξονας 1: Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας της Κρήτης: 51.622.091,25 ευρώ.
Άξονας 2: Βιώσιμη Ανάπτυξη με αναβάθμιση του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη: 258.392.976,25 ευρώ.
Άξονας 3: Ενίσχυση της εκπαίδευσης και κοινωνικής συνοχής στην Κρήτη: 47.671.027,50 ευρώ.
Άξονας 4: Προώθηση της Απασχόλησης και προσαρμογή των εργαζομένων στις αλλαγές: 5.434.595,00 ευρώ.
Άξονας 5: Προώθηση της Κοινωνικής Ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας στην Κρήτη: 66.047.150,00 ευρώ.
Άξονας 6: Τεχνική Βοήθεια ΕΤΠΑ: 4.375.000,00 ευρώ.
Άξονας 7: Τεχνική Βοήθεια ΕΚΤ: 1.340.282,50 ευρώ.