Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ από εφήβους αποτελεί μείζον κοινωνικό πρόβλημα για το Ρέθυμνο, το οποίο κατατάσσεται πρώτο σε επίπεδο χώρας, διατηρώντας τη θλιβερή πρωτιά στην κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους. Τα αποτελέσματα των ερευνών που παραθέτουν οι επιστήμονες εκπέμπουν «καμπανάκι κινδύνου» για τις ανησυχητικές διαστάσεις του φαινομένου, το οποίο πρέπει να περιοριστεί το δυνατόν συντομότερο.
Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ το 2011, αλλά και του Αλκοολικού Ιατρείου του ΠΑΓΝΗ το 2012, η μέση ηλικία κατά την οποία ένας έφηβος κάνει για πρώτη φορά χρήση αλκοόλ είναι τα 11 έτη, ενώ ένας στους δέκα επιδίδεται σε βαριά χρήση αλκοόλ, καταναλώνει δηλαδή περισσότερα από πέντε ποτά, ενώ εντυπωσιακό είναι το στοιχείο ότι το 70% της κατανάλωσης του αλκοόλ στους εφήβους, γίνεται σε μέρη όπως είναι το σπίτι ή οι ταβέρνες κι όχι στα μπαρ.
Σύμφωνα με την έρευνα του Αλκοολικού Ιατρείου του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών κάτω των 18 ετών, κάνει χρήση αλκοόλ. Ειδικότερα το 91,4% έχει κάνει χρήση αλκοόλ και μόνο το 8,6% από αυτά δεν είχε δοκιμάσει ποτέ, από το οποίο το 5,5% ήταν αγόρια και το 11,8% κορίτσια. Επίσης το 64,7% των ανηλίκων που έπιναν οινοπνευματώδη κατανάλωναν 1-2 ποτά την κάθε φορά, ενώ το 35,3% περισσότερα από 3 (συνεχόμενα), με τους τελευταίους να πίνουν πιο συχνά και σε μεγαλύτερες ποσότητες.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι μαθητές κάνουν χρήση, για πρώτη φορά, αλκοολούχων ποτών σε ηλικία 12-13 ετών σε ποσοστό 37,2%, ενώ στην ηλικία των 11 ετών σε ποσοστό 24,1%. Επίσης τα αγόρια που εμφανίζονται να κάνουν χρήση αλκοόλ σε ηλικίες μικρότερες των 11 και συγκεκριμένα σε ποσοστό 35,32%. Στις προτιμήσεις των νεαρών μαθητών πρώτη έρχεται η κατανάλωση μπύρας και ακολουθεί το κρασί, ενώ όπως καταδεικνύει η έρευνα τα κορίτσια επιλέγουν ποτά με μικρότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ.
Τέλος τα 2/3 των ερωτηθέντων δήλωσε ότι γνωρίζει πως η χρήση αλκοόλ πριν από την ηλικία των 18 ετών είναι βλαβερή για την υγεία τους.
Τα παραπάνω επισημάνθηκαν μεταξύ άλλων στο περιθώριο των εργασιών του 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας, που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο τριήμερο στο Ρέθυμνο, προκαλώντας προβληματισμό και εύλογη ανησυχία για τις συνέπειες του φαινομένου, αλλά κυρίως την ανάγκη λήψης μέτρων.
Αναλυτικότερα:
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ 7ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Κ.Μ.Ψ.Υ.
Ρέθυμνο: Πρώτο στην Ελλάδα στη βαριά χρήση αλκοόλ παιδιών και εφήβων
SOS ΕΚΠΕΜΠΟΥΝ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
Λύσεις για τη θλιβερή πανελλαδική πρωτιά που κατέχει το Ρέθυμνο στη βαριά χρήση αλκοόλ σε μικρά παιδιά και εφήβους, αναζητούν οι ειδικοί επιστήμονες. Το πρόβλημα της χρήσης αλκοόλ στις νεαρές ηλικίες και ειδικά στον Νομό του Ρεθύμνου συζητήθηκε εκτενώς στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν με επιτυχία. Οι ψυχίατροι που συμμετείχαν εξέφρασαν για μία ακόμη φορά την ανησυχία τους, καθώς σύμφωνα τους ίδιους, σε ένα ποσοστό που αγγίζει το 70% η χρήση του αλκοόλ από τα παιδιά γίνεται παρουσία των γονέων.
Σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», ο ψυχίατρος από το Αλκοολογικό Ιατρείο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου κ. Ευάγγελος Γρινάκης, αναφέρει ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε όλο το νησί της Κρήτης και σε όλες μάλιστα τις ηλικίες (από 15 έως 85 ετών) με το Ρέθυμνο να διατηρεί τα «σκήπτρα» στην Ελλάδα στη βαριά χρήση αλκοόλ στις νεαρές ηλικίες.
«Το Ρέθυμνο έχει το υψηλότερο ποσοστό στην Ελλάδα στη βαριά χρήση αλκοόλ στους εφήβους, δηλαδή πάνω από πέντε ποτά στην «καθισιά». Αυτή είναι η βαριά χρήση και το Ρέθυμνο είναι το πρώτο στην Ελλάδα. Επίσης η μέση ηλικία έναρξης χρήσης αλκοόλ, δηλαδή το πότε το παιδί βάζει για πρώτη φορά στο στόμα του αλκοόλ, είναι τα 11 χρόνια και στατιστικά ένα στα δέκα παιδιά κάνει βαριά χρήση αλκοόλ, ενώ ορισμένα παιδιά ξεκινούν τη χρήση ακόμη και από τα εννιά τους χρόνια» επισημαίνει ο κ. Γρινάκης, ο οποίος τονίζει: «Δεν ήταν έτσι παλαιότερα. Από παλιά έπιναν οι έφηβοι αλλά τόσο χαμηλή ηλικία έναρξης είναι κάτι που το βλέπουμε τα τελευταία χρόνια. Παλιότερα η ηλικία έναρξης της χρήσης ήταν γύρω στα 13 και αυτό είναι ενδεικτικό της κουλτούρας του αλκοόλ που υπάρχει στην κοινωνία μας, ότι δεν θεωρείται κάτι το κακό. Πολλές φορές οι ίδιοι οι γονείς δίνουν στα παιδιά να πιουν. Το 70% της κατανάλωσης του αλκοόλ στους εφήβους γίνεται σε μέρη όπως είναι το σπίτι ή οι ταβέρνες κι όχι στα μπαρ, γίνεται δηλαδή στα μέρη όπου υπάρχει άμεση επίβλεψη από τους γονιούς. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με το αλκοόλ είναι το κάπνισμα. Όταν κάποιο παιδί καπνίζει πιο εύκολα θα πιει κιόλας και το ανάποδο».
Όπως αναφέρει ο ψυχίατρος, τα αίτια είναι πολλά και διαφορετικά. Είναι ατομικά, βιολογικά, ενώ υπάρχει ακόμη η κληρονομικότητα, η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας που οδηγεί ορισμένα άτομα στη χρήση αλκοόλ. Σημαντικότερα ωστόσο θεωρούνται τα κοινωνικά αίτια, όπως το ποια θέση έχει το αλκοόλ στην κρητική κοινωνία αλλά και το πως προβάλλεται γενικότερα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ως απαραίτητο δηλαδή στοιχείο της παράδοσης και της κουλτούρας του νησιού.
«Όσο πιο νωρίς αρχίσει κανείς τη χρήση αλκοόλ τόσο πιο σύντομα θα εμφανίσει και προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση του, που μπορεί να είναι είτε προβλήματα στην υγεία του είτε προβλήματα εξάρτησης» προειδοποιεί ο κ. Ευάγγελος Γρινάκης και συνεχίζει συμβουλεύοντας τους γονείς: «Οι γονείς μπορούν να καταλάβουν ότι κάτι τρέχει όταν δουν το παιδί τους να καταναλώνει έστω κι ένα ποτήρι, όχι φυσικά να «τρελαθούν» και να ανησυχήσουν αμέσως αλλά θα πρέπει να παρέμβουνε, να του εξηγήσουνε. Δεν χρειάζεται δηλαδή να δούνε ότι έρχεται κάθε μέρα μεθυσμένο, ότι πέφτει με το μηχανάκι, ότι μπλέκει σε φασαρίες και καυγάδες ή ότι δεν τα πάει καλά στο σχολείο. Καλό θα ήταν μάλιστα ο γονιός πολύ πιο μπροστά να εξηγήσει στο παιδί του τους κινδύνους που κρύβει το αλκοόλ. Τα πρότυπα κατανάλωσης αλκοόλ εδραιώνονται στο παιδί γύρω στα τέσσερα με πέντε έτη της ηλικίας του. Και τα κοινωνικά πρότυπα δημιουργούνται πρώτα από όλα από τους γονείς. Με το παράδειγμα γίνεται η διαπαιδαγώγηση των παιδιών».
Να σημειωθεί ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) αναφέρει ότι η χρήση κάτω των 18 ετών δεν συνιστάται γιατί είναι βλαβερή αλλά και κάτω των 21 ετών, επειδή ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνεχίζει ακόμη και αναπτύσσεται. Ο Π.Ο.Υ. δεν κάνει πουθενά λόγο για κατάχρηση αλκοόλ αλλά για απλή χρήση, εξηγώντας ότι δρα κατασταλτικά στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και για αυτό συνιστά στους ανήλικους να μην να πίνουν καθόλου αλκοόλ».
«Είναι μεγάλο το πρόβλημα στην Κρήτη με το αλκοόλ σε όλες τις ηλικίες. Δυστυχώς δεν υπάρχουν στατιστικές που να μας λένε πόσοι είναι αυτοί που έχουν πρόβλημα αλλά στην καθημερινότητα είναι κάτι που το βλέπουμε. Υπάρχουν ωστόσο κάποιο έμμεσοι δείκτες, όπως είναι η προσέλευση στα νοσοκομεία με ηπατολογικά προβλήματα, κίρρωση του ήπατος, αλκοολικές ηπατίτιδες, παγκρεατίτιδες αλλά και η προσέλευση των ασθενών με καρδιακά προβλήματα γιατί το αλκοόλ βλάπτει όλο το σώμα. Ένας άλλος έμμεσος δείκτης του προβλήματος είναι αυτά που βλέπουμε με τις βιαιότητες, τους πυροβολισμούς, αυτά δεν γίνονται χωρίς αλκοόλ, όπως επίσης τα τροχαία ατυχήματα, αφού ένα μεγάλο μέρος τους οφείλεται στο αλκοόλ» τονίζει.
Σύμφωνα με τον ψυχίατρο του Αλκοολογικού Ιατρείου του ΠΑΓΝΗ, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην κρητική ύπαιθρο, όπου το αλκοόλ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ζωής, με το γνωστό έθιμο του κεράσματος στα καφενεία και τις ταβέρνες, ενώ στις πόλεις είναι εξίσου έντονο το πρόβλημα, παρά το γεγονός ότι δεν γίνεται τόσο ανοιχτά και φανερά.
«Ένα παράδειγμα για το πως συνδέεται η βαριά χρήση αλκοόλ με το αντριλίκι φαίνεται κυρίως στη δυτική Κρήτη, όπου υπάρχει το έθιμο της κούπας. Τώρα έχει αναβαθμιστεί μάλιστα και δεν είναι πλέον η κούπα αλλά το μπουκάλι. Παίρνουν δηλαδή το μπουκάλι του εμφιαλωμένου νερού, το κόβουνε στη μέση, αυτό γεμίζουν με κρασί και πρέπει να καταναλωθεί επί τόπου με μιας».
Το Αλκοολογικό Ιατρείο του Νοσοκομείου του Ηρακλείου έχει να επιδείξει σημαντικό έργο στην προσπάθεια των ασθενών, οι οποίοι προσέρχονται για να ζητήσουν τη βοήθειά του. Σύμφωνα με τα στοιχεία, από το συνολικό αριθμό όσων επισκέπτονται το Ιατρείο, οι μισοί παραμένουν για να συνεχίσουν τη θεραπεία, ενώ οι μισοί από αυτούς κατορθώνουν να έχουν μια εξ’ αρχής τρίμηνη αποχή από τη χρήση αλκοόλ, χρονικό διάστημα που θεωρείται κρίσιμο για να πετύχει κάποιος τη νηφαλιότητα που θα του επιτρέψει να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στη ζωή του. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός 83χρονου, ο οποίος αποτάθηκε στο Αλκοολικό Ιατρείο ζητώντας βοήθεια ακόμη και σε αυτή την ηλικία. Όπως επισημαίνουν οι ψυχίατροι, ο στόχος δεν είναι απλώς να κόψει κάποιος το ποτό αλλά να αποφασίσει ότι θέλει να αλλάξει τρόπο ζωής για να μη το χρειάζεται μετά. Κι αυτό γιατί οι ειδικοί κατατάσσουν το αλκοόλ στις νόμιμες ναρκωτικές ουσίες, το οποίο προκαλεί εξάρτηση και δημιουργεί την επιθυμία να θέλει ο χρήστης να πίνει όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα να φθάνει στο σημείο να οργανώνει όλη τη ζωή του γύρω από αυτό, όπως ακριβώς με τους χρήστες ναρκωτικών ουσιών.
Αξίζει να σημειωθεί τέλος ότι στο Ρέθυμνο υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι οργανισμοί και υπηρεσίες που βοηθούν όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αλκοόλ, μεταξύ των οποίων ο ΟΚΑΝΑ, το Νοσοκομείο της πόλης αλλά και τα κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ του Ρεθύμνου.
Έρευνα του ΠΑΓΝΗ: Εννιά στους δέκα ανήλικους κάνουν χρήση αλκοόλ
Όπως προκύπτει από έρευνα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών κάτω των 18 ετών κάνει χρήση αλκοόλ, το οποίο φαίνεται να είναι πολύ διαδεδομένο στους κύκλους τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν επίσης μεγάλη αύξηση των παιδιών που κάνουν χρήση αλκοόλ και μάλιστα σε μικρότερες ηλικίες από ότι στο παρελθόν. Στην έρευνα του ΠΑΓΝΗ χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του ερωτηματολογίου και συμπεριελάμβανε ερωτήσεις πάνω στις γενικές γνώσεις των μαθητών για το αλκοόλ αλλά και την κατανάλωσή του. Ρωτήθηκαν συνολικά 1.167 παιδιά ηλικίας από 13 έως 18 ετών και των δύο φύλων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα το 91,4% από αυτά έχει κάνει χρήση αλκοόλ και μόνο το 8,6% από αυτά δεν είχε δοκιμάσει ποτέ, από το οποίο το 5,5% ήταν αγόρια και το 11,8% κορίτσια. Να σημειωθεί πως τα στοιχεία της έρευνας εμφανίζουν μεγάλη αύξηση του ποσοστού των παιδιών που κάνουν χρήση αλκοόλ σε αυτές τις ηλικίες, αφού σε προηγούμενη έρευνα του ΠΑΓΝΗ τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονταν στο 16,5% (καθόλου αλκοόλ), το 51,3% είχε κάνει χρήση από 1 έως 9 φορές και το 32% πάνω από 10 φορές στη ζωή του. Επίσης το 64,7% των ανηλίκων που έπιναν οινοπνευματώδη κατανάλωναν 1-2 ποτά την κάθε φορά, ενώ το 35,3% περισσότερα από 3 (συνεχόμενα), με τους τελευταίους να πίνουν πιο συχνά και σε μεγαλύτερες ποσότητες. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι μαθητές κάνουν χρήση για πρώτη φορά αλκοολούχων ποτών σε ηλικία 12-13 ετών σε ποσοστό 37,2%, ενώ στην ηλικία των 11 ετών σε ποσοστό 24,1%. Επίσης τα αγόρια που εμφανίζονται να κάνουν χρήση αλκοόλ σε ηλικίες μικρότερες των 11 ετών ανέρχεται στο ανησυχητικό 35,32%. Στις προτιμήσεις των νεαρών μαθητών πρώτη έρχεται η κατανάλωση μπύρας και ακολουθεί το κρασί, ενώ όπως καταδεικνύει η έρευνα τα κορίτσια επιλέγουν ποτά με μικρότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Τέλος τα 2/3 των ερωτηθέντων δήλωσε ότι γνωρίζει πως η χρήση αλκοόλ πριν από την ηλικία των 18 ετών είναι βλαβερή για την υγεία τους.