Η αξία της ρητορικής παιδαγωγικής και η αναγκαιότητα της καλλιέργειάς της σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αναδεικνύεται καθημερινά. Παραδειγματικά προς αυτό μπορεί να λειτουργήσει η πρόσφατη περίοδος των εκλογικών αναμετρήσεων, κατά την οποία δόθηκε το δικαίωμα ψήφου στους 17άρηδες. Οι έφηβοι μαθητές πρέπει να ενδυναμώνουν το προφίλ τους ως ενεργοί πολίτες, «υποψιασμένοι» για ό,τι συμβαίνει γύρω τους, αναπτύσσοντας δεξιότητες ζωής (life skills), που θα τους καταστήσουν ικανούς να επικοινωνούν αποτελεσματικά, να επεξεργάζονται τις πληροφορίες, να τοποθετούνται κριτικά, να αναγνωρίζουν την αλληλεξάρτηση οικουμενικών και τοπικών προβλημάτων στις κοινωνίες του 21ου αιώνα και να ευαισθητοποιούνται για την επίλυσή τους.
Την παιδαγωγική αυτή διάσταση της ρητορικής ενθάρρυνε και υποστήριξε η συνάντηση μαθητών από όλη την Κρήτη που διοργανώθηκε από το Τμήμα Φιλολογίας και το Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Ρεθύμνου και την Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση στις 16-17-18 Μαΐου 2019 στα διδακτήρια της Φιλοσοφικής Σχολής στο Ρέθυμνο με τη συμμετοχή 23 σχολείων (Γυμνασίων και Λυκείων) και 256 μαθητών από όλη την Κρήτη.
Η διοργάνωση είχε την αιγίδα της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου και της Περιφερειακής Διεύθυνσης Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Κρήτης.
Στόχος της διοργάνωσης με τον τίτλο «Φεστιβάλ ρητορικής παιδείας» ήταν να αναδειχθεί η ποικιλία των δραστηριοτήτων που καλλιεργούν τον προφορικό λόγο και ενισχύουν τη σύνδεση των ρητορικών δεξιοτήτων με αυτές που πρέπει να διαθέτει ο έφηβος ως μελλοντικός πολίτης. Με μια σειρά εργαστηρίων, ειδικά προσαρμοσμένων στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, οι μαθητές ασκήθηκαν σε δεξιότητες ζωής (life skills): κατανόηση της δυναμικής της ομάδας, ανάληψη πρωτοβουλιών, άσκηση στην αξιοποίηση της φαντασίας ως εργαλείου καινοτομίας και επίλυσης προβλήματος, ανάπτυξη αυτοπεποίθησης στη δημόσια ομιλία, δεξιότητες διαπραγμάτευσης.
Αξιοποιώντας βιωματικά παιχνίδια, θεατρικές τεχνικές, ρητορικά αγωνίσματα, ασκήσεις επικοινωνίας και συνεργασίας, οι μαθητές μοιράστηκαν συναισθήματα και προκλήσεις, ανακάλυψαν τη δύναμη των λέξεων, έκαναν συνηθισμένα πράγματα με ασυνήθιστο τρόπο, γνώρισαν την εργαλειοθήκη του ρήτορα (Εύρεση, Τάξη, Λέξη, Μνήμη και Υπόκριση) και τις διαστάσεις της πειθούς (Ήθος, Λόγος, Πάθος).
Η διοργάνωση ξεκίνησε με το καλωσόρισμα την Πέμπτη το απόγευμα μαθητών και καθηγητών από τα 23 σχολεία που συμμετείχαν και συνεχίσθηκε την Παρασκευή και το Σάββατο με βιωματικά εργαστήρια, που πραγματοποιούνταν παράλληλα, ώστε κάθε μαθητής να έχει την ευκαιρία να συμμετάσχει σε δύο εργαστήρια κάθε μέρα.
Διοργανώθηκαν τα παρακάτω Εργαστήρια:
Στάμου Μαρία, φιλόλογος, Μουσικό Σχολείο Χανίων: «Γνωριμία με την «Ελένη» του Ευριπίδη με μέσο τη θεατρική αγωγή»
Παπαδοπούλου Πολυτίμη, φιλόλογος: «Η Ρητορική των γρίφων».
Λέκκα Ζωή, φιλόλογος, 4ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου: «Αναζητώντας Βρίσκω, Γράφοντας Δημιουργώ (ΑΒΓΔ)».
Μπεϊκάκη Κασσάνδρα, φιλόλογος, Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης: «Στο κέντρο της σκηνής ……τον λόγο πάρτε εσείς!».
Βογιατζή Ειρήνη, φιλόλογος, Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης: «Συγγνώμη κύριε/α, ποιος/α είστε;», Δημιουργική γραφή.
Σπαθάρας Δήμος, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης: Λογική και ευαισθησία: συναίσθημα και επιχείρημα».
Βαρσαμίδου Δέσποινα, φιλόλογος, 2ο Λύκειο Ιεράπετρας: «Επιχειρ(ηματολογ)είν».
Αποστολάκης Κώστας, Αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης: «Μικρή ξενάγηση στο ρητορικό οπλοστάσιο».
Περράκη Αμαλία, καθηγήτρια Εικαστικών, 4ο και 5ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου: «Έναν στίχο θα σας πω… κάπως αλλιώς».
Ιγνατίδου Σίσσυ, ηθοποιός: «Εισαγωγή στην τέχνη του θεάτρου»
Το Σάββατο το απόγευμα, μετά την ολοκλήρωση των εργαστηρίων, συστήθηκαν ομάδες μαθητών για Διττούς αγώνες και Αυθόρμητο λόγο Γυμνασίου και Λυκείου με κριτές τους μαθητές – θεατές.
Η οργανωτική και επιστημονική επιτροπή ευχαριστεί τους συναδέλφους που εθελοντικά ανέλαβαν τον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση των εργαστηρίων, καθώς και τους καθηγητές και τους μαθητές από τα σχολεία που συμμετείχαν, οι οποίοι στηρίζουν σταθερά τις προσπάθειες για την ανάδειξη της ρητορικής παιδείας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Οργανωτική Επιτροπή
1. Σπαθάρας Δήμος, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης.
2. Πίσσης Ιωάννης, επίκουρος καθηγητής Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης.
3. Λουτριανάκη Βάλια, φιλόλογος (Αρσάκειο Ψυχικού), πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση, διδάσκουσα ΠΜΣ «Ρητορική: θεωρία και πράξη» (ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ).
4. Βασσάλος Ευάγγελος, φιλόλογος, διευθυντής Λυκείου Περάματος, Πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
5. Βογιατζή Ειρήνη, φιλόλογος Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
6. Μανιουδάκη Μαρία, φιλόλογος Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
7. Παγώνη Σύρμω, φιλόλογος 2ου Λυκείου Ρεθύμνου, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
8. Παπαδάκη Ειρήνη, φιλόλογος Λυκείου Περάματος, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
9. Παπατριανταφύλλου Ειρήνη, φιλόλογος, διευθύντρια 5ου Γυμνασίου Ρεθύμνου, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
10. Τζουράς Βασίλειος, φιλόλογος Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου.
Επιστημονική Επιτροπή
1. Σπαθάρας Δήμος, αναπληρωτής καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης.
2. Αποστολάκης Κων/νος, επίκουρος καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
3. Πίσσης Ιωάννης, επίκουρος καθηγητής Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης.
4. Αμπελάς Ιωάννης – Παναγιώτης, συντονιστής Εκπαιδευτικού έργου.
5. Καλοκύρη Βασιλεία, συντονίστρια Εκπαιδευτικού έργου.
6. Ραμουτσάκη Ιωάννα, συντονίστρια Εκπαιδευτικού έργου.
7. Λουτριανάκη Βάλια, φιλόλογος (Αρσάκειο Ψυχικού), πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση, διδάσκουσα ΠΜΣ «Ρητορική: θεωρία και πράξη» (ΠΤΔΕ-ΕΚΠΑ).
