Του Δημήτρη Στεμπίλη
Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να πιστέψουμε και να εξοικειωθούμε με την ιδέα ότι η Πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, Φώφη Γεννηματά, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωσή της ότι αποχωρεί από τα εσωκομματικών εκλογών, αποδήμησε ξαφνικά στο επέκεινα. Μια απρόσμενη είδηση για όλους όσοι ασχολούνται ακόμη και με το πολιτικό ή υγειονομικό ρεπορτάζ, αφού όλα συνέβησαν τόσο γρήγορα. Μπορεί να μην γνωρίζαμε την πραγματική κατάσταση της υγείας της, ωστόσο λόγω του χαρακτήρα της Φώφης Γεννηματά, που έχει δώσει σκληρές μάχες στη ζωή της, με πιο σημαντική αυτή με τον καρκίνο, και της λάμψης που εξέπεμπε το τελευταίο διάστημα, πριν εισαχθεί στο νοσοκομείο, η είδηση του θανάτου της, φάνηκε ακόμη πιο απίστευτη.
Η οικογενειακή παράδοση και τα φοιτητικά χρόνια
Γέννημα-θρέμμα μιας οικογένειας με ισχυρή δημόσια παρουσία τα μεταπολεμικά χρόνια -παππούς της ο Θεόδωρος Γεννηματάς, γενικός διευθυντής της UNRRA και ο αδελφός του αντιστράτηγος Ιωάννης Γεννηματάς, αρχηγός ΓΕΣ το 1964- η Φώφη μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον και μια εποχή έντονα πολιτικοποιημένα. Στα 10 της χρόνια είδε τον πατέρα της, τα Γιώργο Γεννηματά, να είναι υποψήφιος στην Α’ Περιφέρεια Αθηνών με το ΠΑΣΟΚ και 7 χρόνια αργότερα, το 1981, υπουργός σημαντικών χαρτοφυλακίων, ιδιότητα με την οποία άφησε σημαντικό έργο όπως η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.) με το οποίο έχει ταυτιστεί το όνομά του.
Η Φώφη Γεννηματά σπούδασε στο Πολιτικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ως φοιτήτρια ήταν ενταγμένη στην ΠΑΣΠ, τη φοιτητική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, ενώ παράλληλα ήταν οργανωμένη και στην Ένωση Γυναικών Ελλάδας, μια φεμινιστική οργάνωση που είχε ιδρύσει η Μαργαρίτα Παπανδρέου. Ωστόσο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής η Φώφη Γεννηματά διαφοροποιούνταν από τις παλαιοκομματικές φοιτητικές πολιτικές διαδικασίες.
Η πολιτική σταδιοδρομία
Το 2000, αφήνοντας την καριέρα της στην Εθνική Τράπεζα και με το βαρύ και αναγνωρίσιμο επίθετό της, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής στην Α’ Αθήνας, έχοντας στο πλευρό της τους «γεννηματικούς» που θα την στηρίξουν και στα επόμενα βήματά της. Ο απλός τρόπος του πολιτεύεσθαι της την έκανε γρήγορα δημοφιλή σε μια περίοδο που το ΠΑΣΟΚ έδειχνε ότι στις επόμενες εκλογές θα βρισκόταν στα έδρανα της αντιπολίτευσης.
Ίσως και διαγιγνώσκοντας αυτή την προοπτική και για να αποκτήσει εμπειρία πολιτικής διοίκησης το 2002 κατεβαίνει υποψήφια στις νομαρχιακές εκλογές και εκλέγεται υπερνομάρχης Αθηνών-Πειραιά, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία. Στις επόμενες εκλογές το 2006 επανεκλέγεται, αλλά έναν χρόνο αργότερα που θέλησε να μεταπηδήσει στο εθνικό κοινοβούλιο δεν τα κατάφερε λόγω κωλύματος.
Τελικά, στις εθνικές εκλογές του 2009 εξελέγη βουλευτής, αναλαμβάνοντας για πρώτη φορά υπουργικό χαρτοφυλάκιο ως υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Δύο χρόνια αργότερα, το 2011, στην κυβέρνηση Παπαδήμου, αναβαθμίστηκε σε αναπληρώτρια υπουργό Εσωτερικών, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Μάρτιο του 2012, οπότε και παραιτήθηκε για να αναλάβει εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ. Περίπου έναν χρόνο μετά βρέθηκε ξανά στην συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ , στη θέση της αναπληρώτριας υπουργού Εθνικής Άμυνας, όπου παρέμεινε μέχρι τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, που κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ τις εκλογές
Μετά την ήττα της κυβέρνησης και την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, η παραίτηση του Βαγγέλη Βενιζέλου οδήγησε τη Φώφη Γεννηματά στη μεγάλη απόφαση να διεκδικήσει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Εξελέγη με ποσοστό 51,7%, έχοντας ως αντιπάλους τον Ανδρέα Λοβέρδο και τον Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλο. Και όπως και στην προσωπική της ζωή δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «Αναλαμβάνω την ευθύνη της παράταξης με απόλυτη επίγνωση των δυσκολιών».
Η Φώφη Γεννηματά θέλοντας να δώσει έναν νέο αέρα και νέα πνοή στον σοσιαλδημοκρατικό χώρο, απεγκλωβισμένο από τις παθογένειες και τους πρόσφατους στιγματισμούς κινήθηκε προς την κατεύθυνση των όμορων συμμαχιών, πρώτα με τη δημιουργία της δημοκρατικής συμπαράταξης, που το 2017 εξελέγη εκ νέου αρχηγός και μετονόμασε το κόμμα σε Κίνημα Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ).
Το μεγάλο πολιτικό επίτευγμα της Φώφης Γεννηματά είναι ότι κατάφερε το 4,68% που της παρέδωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος το 2015, να το κάνει 8,10% το 2019, διατηρώντας ένα σημαντικό ποσοστό κεντρώων και κεντροαριστερών ψηφοφόρων που δεν τους προσέλκυσε η εκλογική δυναμική τόσο του ΣΥΡΙΖΑ τον Σεπτέμβριο του 2015 όσο και της Νέας Δημοκρατίας το 2019. Με ενωτική πολιτική για τον κόσμο του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ και των ίσων αποστάσεων (με κάποιες εξαιρέσεις) απέναντι στα δύο μεγάλα κόμματα, κατάφερε να κρατήσει όρθιο τον χώρο της. Και αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη πολιτική κληρονομιά της για τους επίδοξους διαδόχους της στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ, στις επικείμενες εσωκομματικές εκλογές.
Η ασθένεια
Η Φώφη Γεννηματά, εκτός όμως από τη βαριά πολιτική παράδοση, τελικά αποδείχθηκε ότι είχε και μια σκληρή υγειονομική «κληρονομιά». Ο πατέρας της Γιώργος Γεννηματάς από τη ζωή το 1994 χτυπημένος από τον καρκίνο, επτά μήνες αργότερα από τη σύζυγό του Κάκια Βέργου που πέθανε επίσης από την επάρατη νόσο. Ατσαλωμένη από την απώλεια των γονιών της πάλεψε πολύ για να αποκτήσει παιδιά, μια κόρη από τον πρώτο της γάμο με τον Αλέξανδρο Ντέκα και άλλα δύο, μια κόρη κι έναν γιο με τον δεύτερο σύζυγό της οδοντίατρο Ανδρέα Τσούνη.
Το 2008 διαγνώσθηκε με καρκίνο, ενώ και η αδελφή της έχει επίσης νοσήσει. Από τότε η Φώφη Γεννηματά έδωσε μάχη που μέχρι και πριν από λίγες ημέρες έδειχνε ότι είχε βγει νικήτρια. «Το θέμα είναι να μπορείς να ζεις, να μη ζεις συνέχεια κάτω από τη σκιά και την αγωνία και τον φόβο» είχε δηλώσει σε συνέντευξή της, κάτι το οποίο το έκανε πράξη σε όλη της τη ζωή. Είχε πει «θα το παλέψω» και το πάλεψε. Με θάρρος, γενναιότητα κι αξιοπρέπεια. Ως την τελευταία στιγμή.
Η Φώφη Γεννηματά έφυγε στις 25 Οκτωβρίου 2021, μόλις στα 56 της χρόνια και η κηδεία της μετά από λαϊκό προσκύνημα θα γίνει την Τετάρτη 27 Οκτωβρίου.
* Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος-ιστορικός