Η συνεχής συρρίκνωση των επενδύσεων αποτελεί το βασικό κύριο χαρακτηριστικό του κλάδου των κατασκευών τα τελευταία χρόνια της κρίσης ενώ παράλληλα η αγορά ακινήτων παραμένει υποτονική τόσο με βάση το επίπεδο τιμών όσο και τον όγκο των συναλλαγών.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο κατασκευαστικός κλάδος, και ιδιαίτερα οι επενδύσεις σε κατοικίες, αδυνατούν να ανακάμψουν. Οι ιδιωτικές επενδύσεις σε κατοικίες στην Ελλάδα έχουν υποχωρήσει σωρευτικά κατά €23,6 δισ. την περίοδο 2008-2016. Ειδικά το 2016 σημειώθηκε πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά 12,6%, ενώ αντιθέτως οι επενδύσεις σε κατασκευές εξαιρουμένων των κατοικιών ανέκαμψαν ελαφρά παρουσιάζοντας αύξηση 4,8%. Επιπροσθέτως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η αξία των επενδύσεων σε κατοικίες υπολείπεται σημαντικά των επενδύσεων για λοιπές κατασκευές, εν αντιθέσει με ότι συνέβαινε πριν το 2012. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν το 2016 μόλις το 0,7% του ΑΕΠ, έναντι 9,9% του ΑΕΠ το 2007.
Σύμφωνα με την έκθεση της Alpha Bank βασικοί παράγοντες στην περιορισμένη ζήτηση για ακίνητα είναι μεγάλη πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο από το 2010 εμφανίζει αρνητικό ρυθμό μεταβολής, η αύξηση της ανεργίας σε υψηλό επίπεδο σε συνδυασμό με την αύξηση των φορολογικών βαρών και η υπέρμετρη φορολόγηση ειδικά της ακίνητης περιουσίας.
Σε ότι αφορά το Ρέθυμνο, όπως αναφέρουν κτηματομεσίτες, τα οικονομικά μέτρα και η αύξηση των φόρων οδηγούν πολλούς ιδιοκτήτες σε αδιέξοδο και αναγκάζονται να πουλήσουν το ακίνητο τους σε χαμηλή τιμή προκειμένου να γλιτώσουν τους φόρους και από την άλλη ο φόβος και η οικονομική ανασφάλεια για τις τραπεζικές καταθέσεις στρέφει υποψήφιους αγοραστές σε επενδύσεις ακινήτων η αξία των οποίων ωστόσο δεν ξεπερνά τις 50.000 ευρώ, με στόχο να επωφεληθούν μισθώνοντας τα σε φοιτητές. Την ίδια στιγμή η έλλειψη ρευστότητας και η γενικότερη οικονομική κρίση λειτουργούν απαγορευτικά για τις επενδύσεις για την πλειοψηφία των πολιτών.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της τράπεζας που κάνει ειδική αναφορά στις προοπτικές της κτηματαγοράς με δεδομένο ότι η εγχώρια ζήτηση για κατοικίες δεν αναμένεται να ανακάμψει άμεσα, αξίζει να διερευνηθεί η ενδεχόμενη ζήτηση για κατοικίες στην Ελλάδα από το εξωτερικό. Σε όρους αξιών, οι κατοικίες στη χώρα μας είναι ελκυστικές σε σχέση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αλλά υψηλότερες σε σύγκριση με χώρες των Βαλκανίων.
Συνολικά η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων στην Ελλάδα σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι επενδύσεις σε κατοικίες δεν αναμένεται να στηρίξουν σημαντικά την ανάπτυξη της οικονομίας τα επόμενα έτη, σε αντίθεση με ότι συνέβαινε την περίοδο πριν την οικονομική κρίση, καθώς η εγχώρια ζήτηση για αγορά κατοικίας θα παραμείνει υποτονική.
Επιπλέον η όποια ζήτηση για κατοικίες από το εξωτερικό βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης στην οικονομία.