Για μια φορά ακόμα και με τον ίδιο πάντοτε ένθερμο ζήλο και συγγραφικό οίστρο ανεφάνη με νέο πόνημα, στο προσκήνιο της ρεθυμνιακής πνευματικής παραδοσιακής δημιουργίας ο ξεχωριστός συμπολίτης και παραγωγικός, συγγραφέας Χάρης Στρατιδάκης.
Και δεν πρόκειται απλώς και μόνο για ένα προσφιλές εντρύφημα, είτε για ένα διαφωτιστικό, χρηστικό δοκίμιο, το οποίο υπέχει θέση εκπαιδευτικού σχολικού εγχειριδίου. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή διατριβή βασιζόμενη σε γόνιμους προβληματισμούς, μια εμπεριστατωμένη εκπόνηση μελέτης ενός μνημείου της φύσης, μιαν εμβριθή εις το έπακρον έρευνα, που θα την έλεγα ακόμα και συνοπτική πραγματεία, η οποία αναφέρεται διεξοδικά και αναδεικνύει εντυπωσιακά τη χερσαία βιοποικιλότητα του Δημοτικού κήπου των Χανίων.
Ο αφειδώλευτος έπαινος στον πρόλογο του βιβλίου «Δημοτικός Κήπος, η δροσερή ανάσα των Χανίων» με τα λίαν εγκωμιαστικά σχόλια της εγκρίτου επιστήμονος πανεπιστημιακού Μαριάνας Καλαϊτζιδάκη περιποιεί εις το συγγραφέα τη δέουσα αναγνώριση της αξίας του πονήματος.
Σε στιγμές ατάραχης νηφαλιότητας, ψυχικής ηρεμίας και χαλάρωσης το μυαλό γεννά ως και τις πιο καινοτόμες, φαεινές ιδέες. Σε τέτοιες στιγμές ο Νεύτων ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας, σύμφωνα με τον οποίο η Γη έλκει όλα τα υλικά σώματα. Τούτο οφείλεται σε ένα απλό γεγονός, όταν καθόταν κάτω από μια μηλιά και συνέβη να πέσει ένα μήλο. Ούτω πως και ο Χάρης Στρατιδάκης, σε γαλήνιες στιγμές, ο Δημοτικός κήπος των Χανίων λειτούργησε ως πηγή εμπνεύσεως για να συλλάβει σε όλο του το φάσμα το σύνολο ενός μνημείου της φύσεως και του πολιτισμού.
Την προφανή χρησιμότητα του κήπου επισήμανε ο συγγραφέας όταν σκόπευε την εκπόνηση ενός σχετικού προγράμματος για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την πρόκληση εμπράκτου ενδιαφέροντος στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς, ώστε να προσεγγίζουν τον Κήπο, όχι μόνο εξ’ αντικειμένου ως χώρο αναψυχής, αλλά και ως εκπαιδευτικό «εργαλείο».
Στο κεφάλαιο «Η ιστορική διαμόρφωση της έννοιας κήπος» ο συγγραφέας αναφέρεται λίαν εμπεριστατωμένα στη διαχρονικότητα και την οικουμενικότητα της κηποκομίας με σκοπό μιαν αισθητική ικανοποίηση. Σημείο αναφοράς οι κήποι της Γαλλίας του 17ου αιώνα όπως του Βικόντ, των Βερσαλλιών κ.λπ. Ιδιαίτερη η επισήμανση της αισθητικής στους κινέζικους και στους γιαπωνέζικους. Σαφής η διαχρονικότητα της κηποκομίας και στο κεφάλαιο τοπικού ενδιαφέροντος «Δημόσιοι κήποι στην Κρήτη» (1870-1940).
Πολύ αποκαλυπτική, και ενδιαφέρουσα η άγνωστη, πολυκύμαντη βιογραφία και πολιτιστική δραστηριότητα του Ρεούφ Πασά, ενός διαλλακτικού, μετριοπαθούς Τούρκου αξιωματούχου. Ακολουθούν επιμέρους κεφάλαια σχετικά με θέματα δημιουργίας του κήπου, με ιστορικά, με τα τοπόσημα του κήπου, όπως ο Πύργος του Ρολογιού, το κτήριο της Κρητικής Βουλής, το Αναψυκτήριο, ο Θερινός κινηματογράφος, η Παιδική Βιβλιοθήκη, οι προτομές, ο ζωολογικός κήπος, η λιμνούλα και οι κρήνες, το κτήριο του προσωπικού, το φυτώριο και το θερμοκήπιο.
Ο συγγραφέας δίδει έμφαση και επισημαίνει σε τέσσερις έγχρωμες (κίτρινες) σελίδες (42, 43, 44, 45) τη σημαντικότητα ενός φαινομένου. Εδώ ο αναγνώστης θα μείνει ενεός. Αδιανόητο, απίστευτο κι όμως αληθινό, ο εντυπωσιακός αριθμός οκτώ (8) δεκάδων φυτών. Ο γράφων καταμέτρησε στις σελίδες για την ακρίβεια εβδομήντα οκτώ (78) φυτά με τα οποία κοσμείται ο Χανιώτικος κήπος. Από πόες, θάμνους, καλλωπιστικά φυτά, μέχρι δέντρα όλων των ποικιλιών. Και μόνο γι’ αυτήν την χρονοβόρα και ενδελεχή έρευνα και αναδίφηση το βιβλίο αξίζει ένα δίκαιο έπαινο.
Και θα’ λεγε ο καθείς ότι αυτό το συλλεκτικό επίτευγμα του ακαταπόνητου συγγραφέα, αυτή η έμφυτη, ασίγαστη έφεση θα’ χουν «ημερομηνία λήξεως». Όμως ο Χάρης Στρατιδάκης δεν επαναπαύεται, δεν εφησυχάζει σ’ αυτό το πληθωρικό θησαύρισμα της χλωρίδας. Επιζητεί να μας δώσει μιαν ολοκληρωμένη, εικόνα του Δημοτικού Κήπου των Χανίων. Οι δραστηριότητες του οξύνουν την παρατηρητικότητα του. Εντοπίζει στο κήπο ένα άλλο φαινόμενο. Ο κήπος εμπεριέχει μια πλούσια πανίδα των πιο απίθανων βιολογικών υπάρξεων. Από τα κρητικά αγριοκάτσικα και τις δεκαοχτούρες μέχρι τις χελώνες και τους κοχλιούς. Μας φέρνει στην επιφάνεια έναν κόσμο άγνωστο, θεατό και αθέατο, εμφανή και αφανή, θαυμαστό και πολυδιάστατο και εν πολλοίς ανεξερεύνητο.
Στο Β’ μέρος του βιβλίου το περιεχόμενο απευθύνεται πρωτίστως στον εξειδικευμένο επιστήμονα εκπαιδευτικό, καθώς και στον καλλιεργημένο γονέα και στον «απαιτητικό», επιμελή μαθητή.
Αυτό το κεφάλαιο με τον τίτλο «Βιβλίο εκπαιδευτικού τομέα και μαθητή, παιδιού» θα το’ λεγα «ένα ανοικτό παράθυρο στο μέλλον της παιδείας». Τούτο για λόγους προφανείς. Με τρόπο όχι απλά και μόνο τον ενδεδειγμένο και τον εύληπτο, αλλά και το μεθοδικό, τον ελκυστικό και επιδέξιο, εξοικειώνεται ο μαθητής να ασχοληθεί με ποικίλες εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, ερευνητικές δραστηριότητες. Ενεργοποιεί την εγγενή έφεση του για πράσινες πρωτοβουλίες. Ενθαρρύνεται να σκεφτεί και να γράψει. Τον παροτρύνει να διαβάζει. Τέλος το Β’ μέρος του πονήματος συνιστά καινοτομίες, εισάγει νέες αντιλήψεις και ευοδώνει μια τελέσφορη παιδεία.
Η επιλογή των λογοτεχνικών κειμένων προς τούτο, προσεγμένη και ευρηματική. Ιδιαίτερη η αναφορά στα «Ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου, έργο που άφησε εποχή και όνομα του συγγραφέα που έμεινε στη μνήμη χάρη στην επιτυχία του.
Ο συγγραφέας ανακάλεσε στη μνήμη μου παραστάσεις του παρελθόντος όπως τη μητέρα μου, πολύ προγενέστερη συνάδελφό του, αρσακειάδα του 1920 που μας προμήθευε επί μονίμου βάσεως, πολλά βιβλία και περιοδικά παλαιών εκδόσεων, όπως εκείνη τη «Διάπλαση των νέων» του Γρ. Ξενόπουλου με την πληθωρική κυκλοφορία και πολλά άλλα βιβλία μαζί με εκείνα τα απολαυστικά του Ιουλίου Βερν.
Με αυτό το έξοχο βιβλίο έζησα στιγμές, φευγαλέες και αξέχαστες αναπολήσεις ενός ευτυχισμένου ανεπανάληπτου παρελθόντος και εποχής των παιδικών χρόνων.
Σαν να ήταν χθες που ο Χανιώτης παππούς από τη μητέρα μου Μανόλης Καραπατάκης τη δεκαετία του 30 μ’ έπαιρνε από το χέρι και με σεργιάνιζε στον κήπο μετά από τους λουκουμάδες του Ιορδάνη.