Δεν έχει τέλος η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας που καταγράφεται στο νομό Ρεθύμνου, καθώς η ανέγερση νέων οικοδομών, όπως και οι πωλήσεις ακινήτων, έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο την τελευταία πενταετία, με αποτέλεσμα η οικοδομή, η άλλοτε «ατμομηχανή της οικονομίας», στην οποία απασχολούνταν περίπου 30 επαγγελματικοί κλάδοι, να παραμένει «νεκρή».
Σε αριθμούς, η «βουτιά» υπερβαίνει το 60% τα τελευταία χρόνια στο νομό, καθώς χρόνο με το χρόνο περιορίζεται όλο και περισσότερο η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πολεοδομικής Υπηρεσίας Ρεθύμνου το έτος 2013 εκδόθηκαν μόλις 142 άδειες στο νομό, μεγάλο ποσοστό των οποίων δεν αντιστοιχούν σε ανεγέρσεις νέων κατοικιών, αλλά σε αναθεωρήσεις, νομιμοποιήσεις, επισκευές και προσθήκες υφιστάμενων ακινήτων.
Η «κατρακύλα» στον κατασκευαστικό κλάδο χρονολογείται από το έτος 2008 και πέντε χρόνια αργότερα όχι μόνο δεν φαίνονται «σημάδια» ανάκαμψης αλλά οι πληγές από την οικονομική κρίση φαίνεται πως δύσκολα θα επουλωθούν σύντομα, αφού αυτή τη στιγμή στο Ρέθυμνο δεν κατασκευάζονται νέα κτίρια, πολλά ήδη κατασκευασμένα ακίνητα παραμένουν αδιάθετα επί πολλούς μήνες, η παραθεριστική κατοικία βρίσκεται σε μηδενική ζήτηση και η αγορά πρώτης κατοικίας κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Μοναδική περίπτωση «συντήρησης» της αγοράς και προσφοράς εργασίας, αποτελούν οι ιδιωτικές επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως και τα δημόσια έργα που εκτελούνται στην πόλη και σε περιοχές του Ρεθύμνου, μέσω του ΕΣΠΑ.
Ειδικότερα, η μείωση στην έκδοση των οικοδομικών αδειών ανά έτος, σύμφωνα με την Πολεοδομία Ρεθύμνου, διαμορφώνεται ως εξής: έτος 2005 άδειες 620, 2006 άδειες 517, 2007 άδειες 474, 2008 άδειες 437, 2009 άδειες 412, 2010 άδειες 340, 2011 άδειες 276, 2012 άδειες 188 και έτος 2013 άδειες 142.
Επισημαίνεται ότι από τις 142 άδειες του 2013, μόλις οι 83 αφορούν νέες κατασκευές και αντιστοιχούν κυρίως σε κτίρια διώροφα και ισόγεια και σε καμία περίπτωση σε μεγάλα συγκροτήματα πολυκατοικιών ή συγκροτήματα πολλών αυτόνομων κατοικιών.
Άνθρωποι του κλάδου επισημαίνουν ότι κύρια αιτία της καθίζησης που έχει υποστεί η οικοδομική δραστηριότητα, αποτελεί η υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, καθώς οι αυξημένες υποχρεώσεις των ιδιοκτητών είναι παράγοντας που αναγκάζει πάρα πολλούς να αντιμετωπίζουν πια ως «απαγορευτική» την επένδυση στα ακίνητα, κι όχι ως προτεραιότητα, όπως συνέβαινε κάποτε για λόγους αύξησης του εισοδήματος ή επίλυσης του στεγαστικού προβλήματος.
To χειρότερο είναι ότι δεν διαφαίνεται προοπτική ανάκαμψης της οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς όπως επισημαίνουν μηχανικοί και κατασκευαστές όσο διατηρείται η φορολόγηση ακινήτων στα ύψη, όσο ο κόσμος παραμένει αποκλεισμένος από την τραπεζική χρηματοδότηση, όσο συντηρείται το κλίμα ανασφάλειας στην κοινωνία, τόσο θα μειώνονται οι υποψήφιοι επενδυτές αλλά και οι αγοραστές.
Σημειώνεται ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και των προβλημάτων που επακολούθησαν, τα τελευταία χρόνια στο νομό έβαλαν «λουκέτο» κατασκευαστικές εταιρείες, ενώ αρκετά τεχνικά γραφεία υπολειτουργούν.
Παράλληλα, υπολογίζεται ότι περίπου το 40% των εργαζομένων έχει αποχωρήσει από το χώρο της οικοδομής και είτε έχει στραφεί σε άλλα επαγγέλματα είτε έχει εγγραφεί στις λίστες ανεργίας του ΟΑΕΔ, ευελπιστώντας ότι κάποτε θα ανατραπεί η σημερινή δυσμενής θέση στην οποία βρίσκεται ο κλάδος και οι απασχολούμενοι σε αυτόν.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στους υπόλοιπους νομούς. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, τον τελευταία χρόνο καταγράφεται μείωση 28,9%, καθώς στην Κρήτη εκδόθηκαν 1.058 οικοδομικές άδειες.
Αναλυτικά:
ΣΟΒΑΡΕΣ ΠΛΗΓΕΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Συνεχής μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας στο Ρέθυμνο
Συνεχίζεται η «κατρακύλα» της οικοδομικής δραστηριότητας στο Ρέθυμνο, με την πτώση να υπερβαίνει το 60% την τελευταία πενταετία, αφού χρόνο με το χρόνο περιορίζεται όλο και περισσότερο η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών, ενώ η ανέγερση νέων οικοδομών, όπως και οι πωλήσεις ακινήτων έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πολεοδομικής Υπηρεσίας Ρεθύμνου το έτος 2013 εκδόθηκαν μόλις 142 άδειες στο νομό, μεγάλο ποσοστό των οποίων δεν αντιστοιχούν σε ανεγέρσεις νέων κατοικιών, αλλά σε αναθεωρήσεις, νομιμοποιήσεις, επισκευές και προσθήκες υφιστάμενων ακινήτων.
Η «κατρακύλα» στον κατασκευαστικό κλάδο χρονολογείται από το έτος 2008 και πέντε χρόνια αργότερα όχι μόνο δεν φαίνονται «σημάδια» ανάκαμψης αλλά οι πληγές από την οικονομική κρίση φαίνεται πως δύσκολα θα επουλωθούν σύντομα, αφού αυτή τη στιγμή στο Ρέθυμνο δεν κατασκευάζονται νέα κτίρια, πολλά ήδη κατασκευασμένα ακίνητα παραμένουν αδιάθετα επί πολλούς μήνες, η παραθεριστική κατοικία βρίσκεται σε μηδενική ζήτηση και η αγορά πρώτης κατοικίας κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Μοναδική περίπτωση «συντήρησης» της αγοράς και προσφοράς εργασίας, αποτελούν οι ιδιωτικές επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως και τα δημόσια έργα που εκτελούνται στην πόλη και σε περιοχές του Ρεθύμνου, μέσω του ΕΣΠΑ.
Ο πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Ρεθύμνου του Τ.Ε.Ε, Ορέστης Κρυοβρυσανάκης, σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.» ανέφερε: «Οικοδομική δραστηριότητα δεν υφίσταται στο Ρέθυμνο. Οι νέες οικοδομές είναι ελάχιστες.
Από εκεί και πέρα υπάρχει κάποια δραστηριότητα που οφείλεται σε έργα δημόσια, τα οποία υλοποιούνται μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων και με αυτό τον τρόπο η αγορά συντηρείται.
Επίσης, υπάρχουν οι ιδιωτικές επενδύσεις που εκμεταλλεύονται προγράμματα και αναπτυξιακούς νόμους, όμως ακόμα και αυτός ο κόσμος που θα μπορούσε να προχωρήσει στην υλοποίηση τέτοιων σχεδίων είναι «μουδιασμένος», διότι υπάρχει ίδια συμμετοχή σε κεφάλαια και δυστυχώς σήμερα χρήματα δεν υπάρχουν. Εκτιμώ ότι αυτή η περίοδος υλοποίησης επενδύσεων μέσω ΕΣΠΑ για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, θα είναι αυτή με τα μεγαλύτερα ποσοστά ενταγμένων επιχειρήσεων που δεν θα προχωρήσουν τελικά στην εκτέλεση έργων».
Η πτώση με αριθμούς
Ειδικότερα, η μείωση στην έκδοση των οικοδομικών αδειών ανά έτος, σύμφωνα με την Πολεοδομία Ρεθύμνου, διαμορφώνεται ως εξής: έτος 2005 άδειες 620, 2006 άδειες 517, 2007 άδειες 474, 2008 άδειες 437, 2009 άδειες 412, 2010 άδειες 340, 2011 άδειες 276, 2012 άδειες 188 και έτος 2013 άδειες 142.
Επισημαίνεται ότι από τις 142 άδειες του 2013, μόλις οι 83 αφορούν νέες κατασκευές και αντιστοιχούν κυρίως σε κτίρια διώροφα και ισόγεια και σε καμία περίπτωση σε μεγάλα συγκροτήματα πολυκατοικιών ή συγκροτήματα πολλών αυτόνομων κατοικιών. Οι υπόλοιπες άδειες που εκδόθηκαν από την Πολεοδομία αφορούν αναθεωρήσεις (16), νομιμοποιήσεις (16), αλλαγή χρήσης (5), κατεδαφίσεις (5), επισκευές (9), προσθήκες (8).
«Απαγορευτική» η επένδυση σε ακίνητα
Άνθρωποι του κλάδου επισημαίνουν ότι κύρια αιτία της καθίζησης που έχει υποστεί η οικοδομική δραστηριότητα, αποτελεί η υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, καθώς οι αυξημένες υποχρεώσεις των ιδιοκτητών είναι παράγοντας που αναγκάζει πάρα πολλούς να αντιμετωπίζουν πια ως «απαγορευτική» την επένδυση στα ακίνητα, κι όχι ως προτεραιότητα όπως συνέβαινε κάποτε για λόγους αύξησης του εισοδήματος ή επίλυσης του στεγαστικού προβλήματος.
Ο κ. Κρυοβρυσανάκης επισημαίνει: «Συνεχής μείωση καταγράφεται από το 2008 και γνώμη μου είναι ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε ανάκαμψη στην οικοδομική δραστηριότητα, όταν το ακίνητο σήμερα στην Ελλάδα είναι τόσο υπερφορολογημένο. Κάποτε το ακίνητο αποτελούσε για τον Έλληνα επένδυση με καλή απόδοση, ενώ σήμερα αυτή η περιουσία δημιουργεί δυσβάσταχτες υποχρεώσεις, επομένως είναι δύσκολο να αντιστραφεί το κλίμα.
Αν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός οικογενειών προχώρησε την προηγούμενη περίοδο, όταν υπήρχε εύκολη πρόσβαση στο τραπεζικό χρήμα, σε αγορά κατοικίας, αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι μοιραία η οικοδομική δραστηριότητα είναι περιορισμένη και θα περιοριστεί κι άλλο, λόγω του ότι πάρα πολλοί έχουν λύσει το στεγαστικό πρόβλημά τους.
Επίσης, μην ξεχνάμε ότι τα μισθώματα κατρακυλούν προς τα κάτω, ενώ μεγάλο ποσοστό ενοικιαστών δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους προς τους ιδιοκτήτες.
Επομένως, η επένδυση σε ακίνητα είναι σε δυσμενή θέση, δεν αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στις μέρες μας, όπως συνέβαινε κάποτε στην Ελλάδα. Η ανασφάλεια αναγκάζει ακόμα και όσους διαθέτουν ρευστό, να κρατούν τα χρήματά τους στην άκρη, διότι δεν γνωρίζουν τι θα φέρει το μέλλον.
Επιπλέον, ακίνητα που θα μπορούσαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον ανθρώπων που έχουν ρευστότητα, είτε ντόπιων είτε αλλοδαπών επενδυτών, παραμένουν αδιάθετα λόγω της γενικευμένης εικόνας ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν κι άλλο. Αυτό το κλίμα δημιουργεί στασιμότητα στις πράξεις αγοραπωλησιών».
«Ο κλάδος θα παραμείνει εγκλωβισμένος»
To χειρότερο είναι ότι δεν διαφαίνεται προοπτική ανάκαμψης της οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς όπως επισημαίνουν μηχανικοί και κατασκευαστές όσο διατηρείται η φορολόγηση ακινήτων στα ύψη, όσο ο κόσμος παραμένει αποκλεισμένος από την τραπεζική χρηματοδότηση, όσο συντηρείται το κλίμα ανασφάλειας στην κοινωνία, τόσο θα μειώνονται οι υποψήφιοι επενδυτές αλλά και οι αγοραστές.
«Δεν βλέπω τίποτα που να με κάνει να πιστεύω ότι θα βελτιωθεί το κλίμα και θα αναπτυχθεί δραστηριότητα το επόμενο διάστημα.
Απεναντίας όλα δείχνουν ότι θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι στο τούνελ σε ό,τι αφορά την οικοδομή.
Ούτε πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα υπάρχει, ούτε κίνητρα παρέχονται για την ανάπτυξη δραστηριότητας, την ενίσχυση της απασχόλησης και κατά συνέπεια την αύξηση των κρατικών εσόδων».
Χάθηκαν θέσεις εργασίας
Σημειώνεται ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και των προβλημάτων που επακολούθησαν, τα τελευταία χρόνια στο νομό έβαλαν «λουκέτο» κατασκευαστικές εταιρείες, ενώ αρκετά τεχνικά γραφεία υπολειτουργούν.
Παράλληλα, υπολογίζεται ότι περίπου το 40% των εργαζομένων έχει αποχωρήσει από το χώρο της οικοδομής και είτε έχει στραφεί σε άλλα επαγγέλματα, είτε έχει εγγραφεί στις λίστες ανεργίας του ΟΑΕΔ, ευελπιστώντας ότι κάποτε θα ανατραπεί η σημερινή δυσμενής θέση στην οποία βρίσκεται ο κλάδος και οι απασχολούμενοι σε αυτόν.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ αναφέρεται σε συγκεκριμένο παράδειγμα για να καταδείξει το μέγεθος της «καταστροφής» στον κλάδο: «Τις καλές εποχές της οικοδομής βλέπαμε καθημερινά στους δρόμους του Ρεθύμνου οχήματα μεταφοράς σκυροδέματος. Σήμερα αυτό συμβαίνει σπάνια.
Κι αν υπάρξει δραστηριότητα, οφείλεται σε κάποιο έργο που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους. Έχει εκλείψει η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα στο Ρέθυμνο».
Μείωση 28,9% στην Κρήτη
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στους υπόλοιπους νομούς. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, τον τελευταία χρόνο καταγράφεται μείωση 28,9%, καθώς στην Κρήτη εκδόθηκαν 1.058 οικοδομικές άδειες.
Σε επίπεδο χώρας, κατά την περίοδο από τον Νοέμβριο 2012 έως τον Οκτώβριο 2013, το μέγεθος της Συνολικής Οικοδομικής Δραστηριότητας (Ιδιωτικής-Δημόσιας) μετρούμενο με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, ανήλθε σε 16.498 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 3.091,3 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 12.321,1 χιλιάδες m3 όγκου. Παρατηρήθηκε δηλαδή, μείωση κατά 36,9% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 35,0% στην επιφάνεια και κατά 33,4 % στον όγκο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Νοεμβρίου 2011- Οκτωβρίου 2012.
Κατά την ίδια χρονική περίοδο, Νοεμβρίου 2012-Οκτωβρίου 2013 η Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα, εμφανίζει στο σύνολο της Χώρας, μείωση κατά 36,9% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών.
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2013, η Συνολική Οικοδομική Δραστηριότητα εμφανίζει στο σύνολο της Χώρας, μείωση κατά 31,2% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών.
Αντίστοιχα, η Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα, εμφανίζει στο σύνολο της Χώρας, μείωση κατά 31,2% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 31,5%.
Συνεχίζεται η «κατρακύλα» της οικοδομικής δραστηριότητας στο Ρέθυμνο, με την πτώση να υπερβαίνει το 60% την τελευταία πενταετία, αφού χρόνο με το χρόνο περιορίζεται όλο και περισσότερο η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών, ενώ η ανέγερση νέων οικοδομών, όπως και οι πωλήσεις ακινήτων έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο
