Του ΑΝΤΩΝΗ Ε. ΣΤΙΒΑΚΤΑΚΗ
Είναι κάποια βιβλία που σε προκαλούν και σε προσκαλούν να τα διαβάσεις πάνω από μία φορά! Κι εσύ δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά από το να υποκύψεις στη γοητεία που ασκούν και να ανταποκριθείς στην πρόκληση και στην πρόσκλησή τους!
Αυτό μου έχει συμβεί μερικές φορές στη ζωή μου. Συνήθως «αποζημιώνομαι», δεν το μετανιώνω, μάλιστα υπάρχει περίπτωση που έχω διαβάσει ένα συγκεκριμένο βιβλίο πάνω από δύο φορές.
Όμως, με το βιβλίο του εκλεκτού συναδέλφου και πολύτιμου φίλου Χρήστου Κωσταντουδάκη που έχει τον τίτλο «ΚΙ ΕΤΣΙ… Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΩΡΑΙΑ» (εκδ. Ραδάμανθυς, 2019) έχω ξεπεράσει κάθε όριο, κάθε προσδοκία και τώρα είναι η πέμπτη ή η έκτη φορά που το διαβάζω.
Προφανώς, το βιβλίο αυτό έχει κάποια ακατανίκητη δύναμη, την ίδια την ψυχή του συγγραφέα του, που σαν μαγνήτης με έλκει να εντρυφήσω στις σελίδες του, να το περιδιαβώ από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα και να ψηλαφήσω, κατά την εμήν δύναμη, την ψυχή της ψυχής του!!
Η δύναμη αυτή είναι μια συνισταμένη συναισθημάτων και εικόνων που κατακλύζουν την ψυχή του αναγνώστη και τον κάνουν πιο δυνατό, πιο γενναίο, πιο συναισθηματικό, πλέον ανθρώπινο, πιο αποφασιστικό, διατεθημένο να αναθεωρήσει προς το καλύτερο πολλά πράγματα που χαρακτηρίζουν τη ζωή του και έτοιμο να ξεδιαλύνει και να ξεκαθαρίσει πολλές και διάφορες σκέψεις που τον οδηγούν πότε στο φως και πότε στο ημίφως ή ακόμη και στο σκοτάδι.
Ουσιαστικά, το μυθιστόρημα αυτό πρόκειται για μια «μερική» αυτοβιογραφία ή και βιωματική αυτοψυχογραφία του διακεκριμένου συγγραφέα, ο οποίος με αφορμή κάποιο πολύ προσωπικό και συγχρόνως πανανθρώπινο γεγονός, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και ως συγκλονιστικό, προβληματίζεται «εις βάθος», ουσιαστικά ξεδιπλώνει και φωτίζει τη φιλοσοφία του για τη ζωή, η οποία, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει: «κινείται, όπως κι ο χρόνος, γραμμικά, με πυκνώματα και αραιώματα. Κρύβει εκπλήξεις, στήνει παγίδες, ενίοτε ακολουθεί τον κανόνα ταυ εκκρεμούς, μια από δω και μια από κει. Απεχθάνεται την ακινησία. Αρέσκεται στις προκλήσεις και τις ονειροφαντασιώσεις. Οι ανατροπές καραδοκούν και έρχονται ξαφνικά, έτσι όπως μες στο κατακαλόκαιρο η μπόρα. Κανένα σχέδιο δεν θεωρείται τετελεσμένο. Τίποτα δεν μπορεί να αποτυπώσει οριστικά τη ζωή. Δεν έχει πρόσωπο. Ρέπει προς την αφάνεια, την πρόκληση, ίσως γι’ αυτό είναι ενδιαφέρουσα. Πολλές φορές βρισκόμαστε ασύνετοι να κολυμπάμε σε αχαρτογράφητα νερά, να βυθιζόμαστε, να αναδυόμαστε και πανικόβλητοι υ’ αναζητούμε σανίδα σωτηρίας….».
Πήραμε ήδη μια γεύση της μοναδικής «Χρηστοκωσταντουδάκειας» γραφής, σκέψης, φιλοσοφίας… που χαρακτηρίζει τον συγγραφέα και τον κατατάσσει στους χαρισματικούς, στους ουσιαστικούς, στους μείζονες, που ο αναγνώστης, ο καλός αναγνώστης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αγνοήσει, αναγνωρίζοντας και αξιολογώντας αυτό τα προσωπικό ύφος και ήθος, αυτήν την ξεχωριστή – μοναδική πέννα με τους λεκτικούς ιριδισμούς, τα νοήματα που φθάνουν ως του ουρανό και συγχρόνως πατούν στη γη, τα λεξιλογικά «παιχνιδίσματα» με την βαθύτατη αλλά κατανοητή σοφία και φιλοσοφία… που όλα αυτά μαζί οδηγούν, κυριολεκτικά «σπρώχνουν» τη ζωή προς τα εμπρός και την ψυχή προς τα άνω!!
Ο ευρηματικός και απόλυτα επιτυχής τίτλος του βιβλίου περιέχει και εστιάζεται σε τρεις σημαντικές – σημαδιακές λέξεις, που εν πολλοίς σηματοδοτούν το περιεχόμενό του και τη φιλοσοφία του. Πρόκειται για τις λέξεις ΖΩΗ, ΩΡΑΙΑ και τη φράση ΚΙ ΕΤΣΙ…
Το ότι η ζωή είναι ωραία είναι παγκοίνως γνωστό και αποδεκτό, μάλιστα θα έλεγα ότι αποτελεί (ή έχει γίνει) κοινοτυπία και πολλάκις η φράση αυτή χρησιμοποιείται εντελώς μηχανικά και χωρίς επίγνωση!! Αυτό που αλλάζει δραματικά τα πράγματα είναι το «ΚΙ ΕΤΣΙ….». Είναι εκείνο που όντως χρωματίζει τη ζωή, της δίνει ουσία και νόημα, την «αλατοπιπερίζει», όπως έλεγε ένας «αγράμματος» θυμόσοφος Χοντριγιανός που είχα την καλή τύχη να τον γνωρίσω κατά την παιδική – εφηβική μου ηλικία, πριν αναχωρήσει για τα επέκεινα περί το 1980. Μάλιστα, αυτό το «ΚΙ ΕΤΣΙ….» στην περίπτωσή μας είναι συγκλονιστικό, βαθύτατα ανθρώπινο, σίγουρα διδακτικό και συναντάται πολύ συχνά σε διάφορες «παραλλαγές», αναλόγως της έντασής του και κυρίως αναλόγως και πρωτίστως του προσώπου που το βιώνει, στις σελίδες της ιστορίας των ηρώων της καθημερινότητας.
Ο κ. Άγγελος, ο βασικός ήρωας του μυθιστορήματος, όταν κατανόησε ότι έπρεπε να περάσει από το Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΩΡΑΙΑ στο ΚΑΙ ΕΤΣΙ, οπλίστηκε με τη δύναμη και τη γενναιότητα που πάντα του διακρίνει, για να αγωνιστεί και να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της ζωής του… Δε λύγισε, δεν μεμψιμοίρησε (εξάλλου είναι εκ καταγωγής, εκ φύσεως και εκ πεποιθήσεως γενναίος), είδε κατάματα την κατάσταση όπως είχε διαμορφωθεί και ετοιμάστηκε να την αντιμετωπίσει οπλισμένος με θάρρος, με αισιοδοξία, με δυναμισμό, με ηρωισμό και κυρίως με πίστη στην τελική νίκη (!!) κάνοντάς την προσωρινή και ανάμνηση του χθες, αποκαθιστώντας τα πράγματα και φέρνοντας ξανά την ισορροπία στη ζωή του.
Έτσι διήνυσε μια σχετικά σύντομη αλλά συγκλονιστική πορεία, «αίροντας» τον δικό του προσωπικό σταυρό, ανηφορίζοντας με υπομονή και καρτερία στον Γολγοθά, όπου όμως, στο τέλος αυτής της πορείας, τον περίμενε η λύτρωση, το φως, η Ανάσταση, την οποία απόλαυσε και απολαμβάνει με όλη τη δύναμη της ψυχής του.
Κυρηναίοι σ’ αυτήν την πορεία του, συναγωνιζόμενοι και συμπάσχοντες, πρωτίστως η εκλεκτή οικογένειά του, η σύζυγος – τα παιδιά – τα εγγόνια, μια πυρηνική, παραδοσιακή, δεμένη οικογένεια που αποτέλεσε την ασπίδα του και τη δύναμή του σ’ αυτή τη συγκλονιστική μάχη και από κουτά οι φίλοι του, οι γνωστοί του και όσοι άλλοι του τιμούν και τον αγαπούν και έγιναν κοινωνοί αυτής της καταστάσεως.
Βέβαια, σημαντικό αν όχι του πρωτεύοντα ρόλο, είχαν και οι θεράποντες ιατροί, με τους οποίους ο ευαίσθητος, ρομαντικός, φιλόσοφος κ. Άγγελος ανέπτυξε μια ξεχωριστή σχέση, συνομιλώντας μαζί τους, φιλοσοφώντας, συζητώντας ακόμη και για ποίηση -η αδυναμία του κ. Αγγέλου-, διανθίζοντας έτσι τις δύσκολες στιγμές με νότες ελπίδας και «κανονικής καθημερινότητας».
Όλα αυτά του έδωσαν το κίνητρο και του ενέπνευσαν να συγγράψει το παρόν βιβλίο – μυθιστόρημα, να αποτυπώσει πάνω στο χαρτί, κάνοντας κτήμα των πολλών και απόκτημα της λογοτεχνίας και της ζωής, όλα όσα βίωσε κατ’ αυτήν την περίοδο το σώμα του και η ψυχή του, δηλαδή η υλική και η ψυχοπνευματική του οντότητα, διανθισμένα με τις αξίες στις οποίες πιστεύει, τις ιδέες του, τη φιλοσοφία του για του κόσμο, για τη ζωή και τον θάνατο, για τον άνθρωπο, για τις ανθρώπινες σχέσεις, για τη σχέση του ανθρώπου με το θείον κλπ.
Έτσι ξεδίπλωσε την ψυχή του, άνοιξε την καρδιά του, ενεργοποίησε του νου του και έγραψε αυτό το μοναδικό μυθιστόρημα με εκείνη την ξεχωριστή, μοναδική πέννα που γνωρίζει να χειρίζεται θεϊκά!!
Ειλικρινά και εν συνειδήσει δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες για να περιγράψω εκείνο το συγκλονιστικό «ΚΙ ΕΤΣΙ….», να παρουσιάσω τον κεντρικό ήρωα (κ. Άγγελο) και τους περί αυτόν (ή καλύτερα τους συν Αυτόν) συν-αγωνιστές και συν-οδοιπόρους στην πορεία του προς τον Γολγοθά και την Ανάσταση, τις ελπίδες, τα εμπόδια, τις δυσκολίες, τα διλήμματα, όλα τα άλλα συμπαρομαρτούντα και βέβαια το Φως που έλαμψε στο ξέφωτο της ελπίδας και συνέτριψε – διέλυσε το ημίφως και το σκοτάδια!!
Όλα αυτά δίδονται, παρατίθενται και παρουσιάζονται κατά τρόπον αυθεντικό και μοναδικό στις σελίδες του εν λόγω συγκλονιστικού «αυτοβιογραφικού» βιβλίου και μπορεί να τα ζήσει και φυσικά να τα αξιοποιήσει προβάλλοντάς τα στον εαυτόν του και στην ζωή του ο αναγνώστης που θα θελήσει να συμπορευθεί με τον συγγραφέα στην πορεία του από την Βαϊφόρο στη Γεθσημανή, από τη Γεθσημανή στου Γολγοθά και από τον Γολγοθά στην Ανάσταση!!
Είναι μια πορεία χαρμολύπης στην οποία εναλλάσσονται ή και συνυπάρχουν η χαρά με τη λύπη, η αισιοδοξία με την απαισιοδοξία, η ελπίδα με του φόβο, το ημίφως με το Φως (!!) που επικρατεί τελικά, εξουδετερώνει και διαλύει το σκοτάδι και αποκαθιστά την ισορροπία στη ζωή του κεντρικού ήρωα!!
Πρόκειται ειλικρινά για ένα βιβλίο ελιξίριον ελπίδας, θάρρους, γενναιότητας, λεβεντιάς στις σελίδες του οποίου φαίνεται καθαρά ότι ο συγγραφέας βίωσε το «ΚΙ ΕΤΣΙ….» έντονα, παιδαγωγικά, διδακτικά, ανθρώπινα, κατά τρόπον χαρμολυπητικό και σταυροαναστάσιμο!!
Ο σημαντικότατος συγγραφέας, ο Χρήστος Κωσταντουδάκης, ένας από τους μείζονες λογοτέχνες του τόπου μας και του καιρού μας, με την αριστοτεχνική πέννα του, τον υψιπετή λόγο του, την καλλιέπεια και το βάθος των νοημάτων του, τη φιλοσοφία του και την λογοτεχνική ευαισθησία του μετουσιώνει μια περιπέτεια ζωής και θανάτου σε δύναμη, την ντύνει με φως και την επιβεβαιώνει με τον στέφανον της νίκης!!
Είναι σαν να τον αντικρίζω στην κορυφή του Κρυονερίτη (θα έλεγα του θεϊκού Ψηλορείτη, αλλά γνωρίζω τι είναι γι’ αυτόν ο Κρυονερίτης…), λουσμένο στα φως, κρατώντας το βιβλίο, να σηκώνει ψηλά και να ανεμίζει στους αιθέρες την σημαία της λεβεντιάς, του θάρρους, της ελπίδας και ταυ αγώνα που οδηγεί τον άνθρωπο πάντα προς τα εμπρός και προς τα άνω, δένοντας νόημα και αξία στη ζωή.
