Χρειάζεται νέα οπτική για το ενεργειακό των μη διασυνδεμένων νησιών

Η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο της χώρας αποτελούσε πάγια πολιτική δεκαετιών της χώρας, διότι εμφάνιζε μια σειρά πλεονεκτημάτων, έναντι της ηλεκτροδότησής τους με τοπικούς σταθμούς παραγωγής με καύση πετρελαϊκών προϊόντων. Σε πρόσφατη μελέτη της ΡΑΕ, συμπεραίνεται ότι η ενεργειακή στρατηγική που ενδείκνυται να ακολουθηθεί για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά πρέπει να βασίζεται στη διασύνδεσή τους με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας και την αξιοποίηση των πλούσιων ανανεώσιμων ενεργειακών τους πόρων. Όμως τα τελευταία χρονιά ακούγονται με μεγαλύτερη συχνότητα και διαφορετικές απόψεις. Για παράδειγμα, στη Κρήτη η περιφερειακή παράταξη της Ριζοσπαστικής Συνεργασίας με αρχηγό το βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ κ. Γ. Σταθάκη δήλωνε από το 2009 ότι δε πρέπει να γίνει η Κρήτη ένα εργοστάσιο παραγωγής Ενέργειας από ΑΠΕ και τασσόταν κατά της καλωδιακής σύνδεσης της Κρήτης, όπως σήμερα προτείνεται. Στα νησιωτικά συστήματα, τα χαρακτηριστικά των δικτύων και της ζήτησης δεν επιτρέπουν την πλήρη κατάργηση των σταθμών βάσης που λειτουργούν με συμβατικά καύσιμα και περιορίζουν τη διείσδυση των ΑΠΕ. Επιπλέον η λειτουργία αυτόνομων νησιωτικών συστημάτων με πολύ υψηλή διείσδυση ΑΠΕ παρουσιάζει σοβαρά τεχνικά προβλήματα. Αυτά τα μειονεκτήματα μπορούν εν μέρει να αναιρεθούν είτε με τη διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο είτε με την δημιουργία έξυπνων ενεργειακών μικροδικτύων, δηλαδή να προωθήσει η ΔΕΗ την ανάπτυξη των έξυπνων μικροδικτύων.
Τα έξυπνα δίκτυα είναι συστήματα στα οποία μικροεπεξεργαστές και αισθητήρες μεταφέρουν πληροφορίες από πραγματικούς ή εικονικούς καταναλωτές σε υπολογιστικές μονάδες, οι οποίες μέσω κατάλληλων αλγορίθμων ρυθμίζουν τις διασυνδεδεμένες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Μια δομή που συνδυάζεται με τα έξυπνα δίκτυα είναι τα μικρο-δίκτυα. Ως μικρο-δίκτυα εννοούνται ενεργειακά συστήματα συνήθως χαμηλής τάσης (κάτω του 1kV), αποτελούμενα από μονάδες διεσπαρμένης παραγωγής με μια συνολική εγκατεστημένη ισχύ της τάξης των μερικών εκατοντάδων kW έως και 2MW, σε συνδυασμό με μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και συστήματα διαχείρισης του φορτίου. Ένα πρωτοποριακό έργο για την βελτίωση της ποιότητας του ρεύματος, την μείωση των τιμολογίων, την εξοικονόμηση ενέργειας, την αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την υποδοχή ηλεκτρικών αυτοκινήτων στα νησιωτικά ηλεκτρικά συστήματα λαμβάνει χώρα ΣΗΜΕΡΑ σε 5 νησιά του Αιγαίου (Λέσβο, Λήμνο, Σαντορίνη, Μήλο και Κύθνο).
Η πρώτη φάση του έργου που περιλαμβάνει την τεχνική μελέτη και τα θεσμικά ζητήματα, χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. Το κυρίως έργο θα αρχίσει να κατασκευάζεται το 2013.
Παράλληλα οι περιφέρειες, ο κάθε δήμος και οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να παίξουν καθοριστικό και πρωτεύοντα ρόλο, στο σχεδιασμό για τις ΑΠΕ, ώστε να μην υποβαθμιστούν, από την αλόγιστη, χωρίς σχεδιασμό και κανόνες προώθηση των (Β)ΑΠΕ, οι φυσικοί πόροι και οι άλλοι τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η κτηνοτροφία κλπ. Σε αυτή τη κατεύθυνση θα συνέβαλλε αποφασιστικά η προώθηση της (υποχρεωτικής) συμμετοχής των δήμων των μη διασυνδεμένων νησιών στο ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ.
Τέλος, σε συνδυασμό με τα παραπάνω, θεωρώ και προτείνω ότι χρειάζεται, κατά προτεραιότητα, στα μη διασυνδεμένα νησιά:
• Ριζικός επανασχεδιασμός του ενεργειακού μοντέλου με στόχο την άμεση στροφή στις ΑΠΕ και την σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Απαιτείται σχεδιασμός για την εξοικονόμηση της ενέργειας, για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, για τον δραστικό περιορισμό της ζήτησης και για την αντιστροφή του ενεργειακού ισοζυγίου υπέρ των ΑΠΕ, με καθαρή μείωση της παραγωγής από ορυκτά καύσιμα και απτά αποτελέσματα στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Αξιόπιστος χωροταξικός σχεδιασμός των ΑΠΕ με σεβασμό στη φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων και στην αισθητική του τοπίου, που θα προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον και τα οικοσυστήματα, λαμβάνοντας υπόψη τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά συνολικά της χώρας, αλλά και κάθε περιοχής ξεχωριστά.
• Προώθηση και εξάπλωση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Άμεση μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των δημοσίων και όλων των νέων κτιρίων, κίνητρα για την μείωση της κατανάλωσης όλων των υπαρχόντων κτιρίων.
• Υποστήριξη της βιωσιμότητας των μικρών και μεσαίων ΑΠΕ.
• Επιδότηση της μαζικής εγκατάστασης μικρής κλίμακας ΑΠΕ (γεωθερμία στα κτήρια, φωτοβολταϊκά στις στέγες κτιρίων, μικρές Α/Γ, ενεργειακή αξιοποίηση βιοαερίου από καθαρή βιομάζα κλπ.) από αυτοπαραγωγούς (οικιακοί καταναλωτές, γεωργοί, κτηνοτρόφοι, βιοτεχνίες, βιομηχανίες), συνεταιρισμούς, τοπικά συμβούλια και δήμους, με σκοπό την κάλυψη τοπικών αναγκών.
Είναι επιβεβλημένη, λοιπόν, μια νέα οπτική, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα τεχνολογικά δεδομένα και τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την αναγκαιότητα των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των μη διασυνδεμένων νησιών με το ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας.