Χρηματοδότηση για την εκπόνηση μελετών τοπικών πολεοδομικών σχεδίων για τις δημοτικές ενότητες του μητροπολιτικού δήμου θα διεκδικήσει το Ρέθυμνο από το υπουργείο Περιβάλλοντος, θέτοντας ως υψηλής προτεραιότητας τις περιοχές του Ρεθύμνου, του Αρκαδίου και του Νικηφόρου Φωκά. Ο δήμος απαντώντας στην πρόσκληση του υπουργείου, το οποίο προτίθεται να χρηματοδοτήσει τα σχέδια σε αρκετές περιοχές της χώρας, με αρχικό προϋπολογισμό 200 εκ. ευρώ, ζητά κατά προτεραιότητα τις τρεις παραπάνω δημοτικές ενότητες, οι οποίες καταγράφουν σημαντική οικιστική ανάπτυξη και τίθενται σε πολλή υψηλή προτεραιότητα, ενώ η δημοτική ενότητα Λαππαίων χαρακτηρίζεται ως περιοχή υψηλής προτεραιότητας καθώς διαθέτει ήδη ΣΧΟΑΠ.
Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) αποτελούν το κύριο εργαλείο σχεδιασμού στην Ελλάδα με το οποίο καθορίζονται χρήσεις γης, όροι δόμησης, και περιοχές προς πολεοδόμηση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την εισήγηση που θα συζητηθεί σήμερα στην επιτροπή ποιότητας ζωής του δήμου, προκειμένου στη συνέχεια η πρόταση να αποσταλεί στο αρμόδιο υπουργείο αναφέρονται τα παρακάτω: «Η Δ.Ε. Ρεθύμνου προτείνεται να καταταχθεί στην πολύ υψηλή προτεραιότητα, καθώς η ύπαρξη ΓΠΣ (ΦΕΚ 348ΑΑΠ/1-10-2013) ταυτόχρονα με τις ΖΟΕ (Π.Δ. 25-6-87 όπως τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 8-6-89), δημιουργεί ασάφειες και συγκρούσεις όσον αφορά τις χρήσεις γης.
Η Δ.Ε. Αρκαδίου προτείνεται να καταταχθεί στην πολύ υψηλή προτεραιότητα, λόγω της μη ύπαρξης εγκεκριμένου ΣΧΟΟΑΠ, σε μια περιοχή άκρως τουριστική. Ένα επιπλέον γεγονός είναι ότι στη Δ.Ε. Αρκαδίου υπάρχουν 9 οικισμοί στους οποίους έχουν καταργηθεί τα όρια με αποφάσεις του ΣτΕ γεγονός που δύναται να επιλυθεί με την εκπόνηση των ΤΠΣ.
Η Δ.Ε. Νικηφόρου Φωκά προτείνεται να καταταχθεί στην πολύ υψηλή προτεραιότητα, με κύριο λόγο την ύπαρξη σε εξέλιξη μελέτης ΣΧΟΟΑΠ (έτος ανάθεσης 2009) για την οποία έχει παραληφθεί οριστικά από τον δήμο το Β1 στάδιο. Ένα επιπλέον γεγονός είναι ότι και στη Δ.Ε. Νικηφόρου Φωκά υπάρχουν 5 οικισμοί στους οποίους έχουν καταργηθεί τα όρια με αποφάσεις του ΣτΕ.
Όσον αφορά τη Δ.Ε. Λαππαίων, η οποία έχει εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ (ΦΕΚ 69ΑΑΠ/23-2-2009) και έχει λιγότερη οικιστική πίεση από τις υπόλοιπες Δ.Ε., προτείνεται να καταταχθεί στη βαθμίδα της υψηλής προτεραιότητας.
Σε σχετικές δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης ανέφερε: «Τα χρήματα που απαιτούνται για τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια της χώρας είναι πάρα πολλά και έτσι το υπουργείο θέτει προτεραιότητες και μας ζήτησε να υποβάλλουμε τις προτάσεις μας με βάση τις ανάγκες που υπάρχουν. Βάλαμε σε πολύ υψηλή προτεραιότητα τις δημοτικές ενότητες Ρεθύμνου, Αρκαδίου και Νικηφόρου Φωκά καθώς είναι περιοχές με πολλή μεγάλη οικιστική ζήτηση και πολύ μεγάλο πολεοδομικό ενδιαφέρον. Η δε περιοχή της Λάππας έχει ήδη ΣΧΟΑΠ. Στην ουσία τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια έρχονται να αντικαταστήσουν ή να βελτιώσουν τα υπάρχοντα πολεοδομικά σχέδια και το ΓΠΣ και να δημιουργήσουν χρήσεις γης. Αυτά θα γίνουν βέβαια με νέους επιστημονικούς όρους, απαιτούνε την οριοθέτηση των ρεμάτων. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο ανάπτυξης για μια οργανωμένη χώρα που θέλει να έχει πολεοδομική ευταξία είναι ότι καλύτερο χρειαζόμαστε. Το υπουργείο θα αξιολογήσει τις προτάσεις μας και εμείς την απόφαση αυτή θα τη στείλουμε με την έγκριση της επιτροπής ποιότητας ζωής ένα συλλογικό όργανο αρμόδιο για τη χωροταξία του δήμου μας».
Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος η επιλογή της σειράς με την οποία θα αρχίζουν να εκπονούνται ΤΠΣ στις δημοτικές ενότητες θα βασιστεί στις προτάσεις των δήμων, σε συνδυασμό με τα ακόλουθα κριτήρια που έχει θέσει το ΥΠΕΝ:
– Αναπτυξιακές πιέσεις, είτε με την έννοια της ύπαρξης έντονου επενδυτικού ενδιαφέροντος είτε με αυτήν της ύπαρξης σημαντικών αναξιοποίητων ακόμα αναπτυξιακών πόρων, σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους.
– Περιβαλλοντικά προβλήματα, ιδίως συνδεόμενα με το αστικό περιβάλλον (δεδομένου ότι ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα κάλυψης των περιοχών που υπάγονται στο δίκτυο Natura 2000 με άλλες μελέτες, οι οποίες θα ενσωματωθούν στα ΤΠΣ). Τέτοια προβλήματα είναι, π.χ. το πολύ μικρό ποσοστό ελεύθερων χώρων, οι αστικές θερμικές νησίδες, η τρωτότητα στην κλιματική αλλαγή (άνοδος στάθμης θάλασσας κλπ.) και σε άλλους κινδύνους.
– Κοινωνικά προβλήματα γεωγραφικά εστιασμένα, όπως π.χ. η συγκέντρωση ευάλωτων (άτομα με αναπηρίες, εξαρτημένα άτομα…) και ειδικών (πχ. άνεργοι, κάτοικοι απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών, άτομα με γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, μετανάστες…).
– Ωριμότητα του πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου (δηλ. ύπαρξη σχεδίων ανάλογων με τα ΤΠΣ, ο βαθμός της επικαιρότητάς τους, καθώς και η ύπαρξη μελετών σε εξέλιξη για τέτοια σχέδια).
Σημειώνεται ότι τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια περιλαμβάνουν επίσης:
– τη χωροθέτηση μεγάλων επενδύσεων,
– την οριοθέτηση οικισμών χωρίς όρια και τον χαρακτηρισμό των τοπικών δρόμων -πεδία στα οποία υπάρχουν σήμερα πολύ σοβαρές εκκρεμότητες, μετά από αποφάσεις του ΣτΕ που ακυρώνουν παλαιότερα σχέδια ή μη νόμιμα χαρακτηρισμένους δρόμους
– το τοπικό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και
– το τοπικό σχέδιο διαχείρισης καταστροφών και κινδύνων.
Όπως αναφέρει το υπουργείο Περιβάλλοντος τα ΤΠΣ συνοδεύονται από στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, γεωλογική μελέτη και μελέτη οριοθέτησης υδατορεμάτων και εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα, έχουν δηλαδή ενισχυμένο θεσμικό κύρος.
Οι διαγωνισμοί για τις μελέτες της πρώτης φάσης αναμένεται να προκηρυχθούν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο και θα καλύπτουν περίπου το 18% της χώρας. Περίπου οι μισές μελέτες θα αφορούν νέα σχέδια (δημοτικές ενότητες που σήμερα στερούνται ΤΠΣ ή ανάλογου σχεδίου) και οι υπόλοιπες θα είναι αναθεωρήσεις υπαρχόντων, παρωχημένων σχεδίων (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ κ.λπ.).
Συνεπώς, με την έγκριση των μελετών αυτών, σε χρόνο που εκτιμάται σε 2,5 χρόνια από την ανάθεσή τους, η κάλυψη της χώρας με πολεοδομικές χρήσεις γης θα φθάσει περίπου το 30% (το 10% του μεγέθους αυτού θα προκύψει από τις νέες μελέτες, το 8% από την αναθεώρηση υφιστάμενων παρωχημένων σχεδίων, και το 12% από διατηρούμενα προς το παρόν υφιστάμενα σχέδια).
Ε.Α.
