Χριστούγεννα. Οικογενειακή θαλπωρή, σπιτίσια ζεστασιά, γλυκά, στολισμοί, δώρα, χαμόγελα, αγκαλιές, ταξίδια, θρησκευτική κατάνυξη. Η πιο λαμπρή και όμορφη γιορτή του χρόνου, φέτος δεν θα βρει την ανθρωπότητα στις ίδιες συνθήκες. Ο κορονοϊός επιτάσσει έναν διαφορετικό εορτασμό, πιο συγκρατημένο, πιο προσεκτικό και κλειστό.
Πέρα από τα δεκάδες εμφανή ζητήματα που έχουν ανακύψει από την υγειονομική κρίση, ο μεγάλος «αόρατος» εχθρός που καλούμαστε να πολεμήσουμε, είναι η ψυχολογική κατάπτωση. Είναι δύσκολος ο εγκλεισμός, η απομόνωση, ο φόβος πως κάθε κίνηση μπορεί να αποβεί μοιραία για την οικογένεια και τον περίγυρό μας, το άγχος και το αίσθημα καθήλωσης που δημιουργείται εκ των πραγμάτων μετά από κάθε απότομη αλλαγή. Το μεγάλο στοίχημα πλέον, δεν είναι η προσαρμογή στα μέτρα, αλλά το να διατηρήσουμε ψυχική και ψυχολογική ισορροπία μέσα σε όλη την αστάθεια, ειδικά σε περιόδους όπως αυτές των γιορτών, που το αυτονόητο «μαζί», έχει μετατραπεί σε επικίνδυνο ατόπημα.
Ίσως η πιο σκληρή απαγόρευση, όπως μας εξηγεί η Κατερίνα Ζαχείλα Καπελώνη, ψυχολόγος και αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ψυχολόγων Ρεθύμνου, είναι αυτή της σωματικής επαφής. Αγκαλιές, χάδια και ασπασμοί με αγαπημένα και οικεία πρόσωπα, φέτος θα απουσιάζουν για πολλούς συνανθρώπους μας, ιδιαίτερα για τους πιο ηλικιωμένους που περίμεναν τις γιορτές για να ενωθούν πάλι με παιδιά και εγγόνια.
«Όλοι μας προσβλέπουμε στα Χριστούγεννα, θέλουμε να σπρώξουμε τον εαυτό μας να νιώσει καλύτερα. Δεν ξέρω αν θα το καταφέρουμε. Δύσκολο αλλά εξαρτάται από τα μέτρα, τι θα μας επιτρέπεται να κάνουμε. Τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή που είναι σίγουρα οικογενειακή. Αν συμβεί ό,τι έγινε και το Πάσχα, θα είναι σίγουρα διαφορετικά. Υπάρχει κι ένα δεύτερο κομμάτι ανησυχίας, ότι δεν θα πειθαρχήσουν όλοι σε πιθανόν σκληρούς κανονισμούς. Τα παιδιά-ενήλικες των οικογενειών, που έχουν φύγει από το σπίτι δεν θα επιστρέψουν και οι ακόμα οι πιο ηλικιωμένοι, οι γιαγιάδες και οι παππούδες, σίγουρα θα έχουν θέμα μοναξιάς. Ωστόσο δεν χρειάζεται να μείνουν εντελώς μόνοι. Αν τηρηθούν όλα τα μέτρα, θα υπάρχει η δυνατότητα για την πολύ πυρηνική οικογένεια να βρεθεί» τονίζει.
Η απουσία επαφής μέσα στην οικογένεια, το πιο ψυχοφθόρο μέτρο
Η πόλη μας δυστυχώς, έχει περάσει σε μια πιο επιβαρυμένη υγειονομική κατάσταση απ’ ότι στις αρχές της πανδημίας με πολλές οικογένειες να βρίσκονται σε καραντίνα, λόγω θετικού κρούσματος σε μέλη αυτών. Αυτή η κατηγορία ανθρώπων, δέχεται και τα πιο σκληρά ψυχολογικά χτυπήματα, καθώς από την μία τα κρούσματα βασανίζονται με αφόρητες τύψεις, ευθύνες αλλά και καθημερινό άγχος για πιθανή επιδείνωση των συμπτωμάτων τους και στον αντίποδα, τα υπόλοιπα μέλη οφείλουν να ζυγιάζουν κάθε τους κίνηση, περνώντας ώρες αμφιβολίας για την υγεία των ίδιων αλλά και των υπόλοιπων μελών και αδυνατώντας να παρέχουν στο αγαπημένο τους πρόσωπο την ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη, που τόσο έχει ανάγκη.
«Η απουσία της αγκαλιάς, ενός χαδιού είναι από τα πιο σκληρά πράγματα που έχουμε δει μέσα στην πανδημία. Το να μην μπορείς να έχεις επαφή με την ίδια σου την οικογένεια, επειδή μέσα σε αυτήν υπάρχει κρούσμα. Γνωρίζουμε πλέον και εμείς, δικούς μας ανθρώπους, γνωστούς και φίλους που έχουν ασθενήσει. Έχουμε περάσει εδώ στο Ρέθυμνο σε μία δεύτερη φάση και ο κορονοϊός έχει έρθει στην πόρτα μας, είναι πολύ κοντά μας» αναφέρει η κα Ζαχείλα.
Δύσκολη αλλά αναγκαία η προσπάθεια για κανονικότητα μέσα στο σπίτι
Αντίδοτο στην σκοτεινιά, την θλίψη και την αποξένωση είναι κάθε ψυχολογική διέξοδος που μπορεί να ανακαλυφθεί ή να την δημιουργήσουμε. Αναπάντεχος σύμμαχος σε αυτήν την προσπάθεια, στέκεται η ίδια η εποχή με την ανεξάντλητη πλέον τροφοδότηση τεχνολογικών μέσων και την διευκόλυνση των εξ αποστάσεως δραστηριοτήτων.
«Θεωρώ όμως ότι σε κάθε σκληρό πράγμα, μπορεί να υπάρξει ένα αντίδοτο. Φανταστείτε να συνέβαινε όλο αυτό πριν 10 χρόνια, όλα θα ήταν αλλιώς. Τώρα έχουμε πάρα πολλά τεχνικά μέσα που μας επιτρέπουν να έρθουμε σε επαφή. Πρέπει να τα αξιολογήσουμε, να τα αξιοποιήσουμε και να είμαστε ευχαριστημένοι που τα έχουμε. Όχι μόνο στον επαγγελματικό τομέα αλλά και στον προσωπικό, υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας για συζητήσεις με πολλά άτομα ταυτόχρονα. Δεν είναι το ίδιο, δεν ωραιοποιούμε την κατάσταση, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι έχουμε στα χέρια μας σήμερα, κλειδιά που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε. Αν το ότι σταθήκαμε λίγο και αναστείλαμε τους ρυθμούς, μπορούμε να το δούμε ως κάτι θετικό και μέσα από αυτές τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας, με τα αδέρφια μας, με τους γονείς μας, που δεν το κάναμε παλιότερα, γιατί μας τράβαγε η ζωή. Όλα θα γίνουν ακόμα και από τον υπολογιστή, θα είναι βέβαια υπολειπόμενο, δεν θα είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα, αλλά δεν παύει να έχει την ομορφιά της συνεύρεσης κάτω από τις δεδομένες συνθήκες» μας εξηγεί η κα Ζαχείλα.
Η μέγιστη προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλουμε είναι να συνεχίσουμε μια, με ρυθμό και πρόγραμμα, κανονικότητα ακόμα και μέσα στο σπίτι. Δύσκολο αλλά αναγκαίο, προκειμένου να μην διακόψουμε εντελώς την πορεία που είχε η ζωή μας πριν την πανδημία. Από το χριστουγεννιάτικο διάκοσμο μέχρι την καθιέρωση μιας ρουτίνας, όλα μπορούν να συντελέσουν σε μια θετική αλλαγή στην καθημερινότητα του εγκλεισμού, αρκεί να έχουμε μια πιο αισιόδοξη οπτική, τονίζει η κα Ζαχείλα.
«Δεν βλέπω ευοίωνα αυτά τα Χριστούγεννα, αλλά αυτό δεν σημαίνει και το ανάποδο, ότι δηλαδή επειδή πρέπει να κάτσουμε σπίτι, πρέπει να ψυχοπλακωθούμε. Μπορούμε να περάσουμε όμορφα και αυτές τις γιορτές, τροποποιώντας λίγο τις συνήθειές μας. Δεν πρέπει να βλέπουμε αυτήν την περίοδο σαν μια διακοπή της ζωής μας, αυτό το κάνουμε αρκετά συχνά. Βλέπουμε ότι η ζωή μας διακόπηκε και περιμένουμε πότε θα επαναφερθούμε στην κανονικότητα, αλλά μπορεί η κανονικότητα να αργήσει. Με λίγη προσπάθεια, η καθημερινότητα μπορεί να αποκτήσει και άλλη διάσταση. Πρέπει όλα τα πράγματα να τα βλέπουμε με οπτικές που θα μας βοηθήσουν, όχι μόνο σε αυτήν την περίπτωση αλλά γενικά στη ζωή μας. Δεν έχει διακοπεί, συνεχίζει να κυλάει, απλώς έχει δυσκολέψει λίγο έως πολύ» μας λέει η ψυχολόγος, ενώ δίνει χρήσιμες συμβουλές για το πώς θα επιτύχουμε την ανάταση αυτή: «Μπορούμε ακόμα να ανατρέψουμε την κατάσταση προς όφελός μας. Είναι ζόρικη, είναι σκληρά τα μέτρα, αλλά ας δούμε αν υπάρχει περιθώριο, να κάνουμε πράγματα που αναβάλλαμε. Μπορούμε να βάλουμε μικρούς στόχους, καθημερινούς και να είμαστε ευχαριστημένοι από την επίτευξη αυτών των στόχων. Μπορούμε επίσης να μοιράζουμε την καθημερινότητά μας με τους αγαπημένους μας που παλιά την προσπερνούσαμε, γιατί τρέχαμε όλοι στις δουλειές μας. Ας έχουμε μια διεξοδικότητα στη δημιουργικότητα, στο να φτιάξουμε, να τακτοποιήσουμε, να ξεκαθαρίσουμε, έχουμε πλέον χρόνο. Μπορούμε επίσης να θυμηθούμε τι μας είχε βοηθήσει στο παρελθόν όταν δυσκολευόμασταν και ανασύροντάς τα, να τα εφαρμόσουμε τώρα. Πρέπει να φτιάξουμε μια ρουτίνα, ειδικά οι άνθρωποι που δεν εργάζονται. Αυτό θα μας προστατεύσει, να μην αφήσουμε να μας ρουφήξει η στασιμότητα, να μην κυλήσουμε σε απαισιοδοξία ».
Μια γιορτινή «συνωμοσία» σε έναν σκληρό χειμώνα
Ήδη από αρχές Νοεμβρίου, με την ανακοίνωση του δεύτερου καθολικού lockdown, δεκάδες σπίτια στις γειτονιές του Ρεθύμνου έσπευσαν να ξεκινήσουν πιο πρόωρα τις διαδικασίες για τον πολυαναμενόμενο καθιερωμένο χριστουγεννιάτικο στολισμό, με πολύχρωμα λαμπιόνια να κοσμούν τα μπαλκόνια και χριστουγεννιάτικα δέντρα να φωτίζουν με παλλόμενο ρυθμό, τους έρημους κατά τα άλλα δρόμους.
«Ο κόσμος το έχει ανάγκη, θέλει να αποφορτιστεί. Θα υπάρξει όρεξη να στολίσει, να ψωνίσει αν ανοίξει η αγορά και δοθεί η ευκαιρία», λέει η κα Ζαχείλα, στέλνοντας και η ίδια μέσα από τα «Ρ.Ν.», το δικό της μήνυμα για ανάγκη υπεροχής και υπενθύμισης των απλών αξιών, απέναντι σε μια σκληρή πραγματικότητα: «Δεν θα είναι τα ίδια Χριστούγεννα με πέρυσι και σίγουρα δεν θα είναι τα ίδια με του χρόνου, αλλά θα είναι ένα καλό πλαίσιο. Τα συναισθήματα, οι άνθρωποι και οι αξίες ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν! Το μόνο που λείπει είναι η σωματική επαφή, που είναι και το κορυφαίο. Αλλά με κάποιον τρόπο, είμαστε ικανοί να το υποκαταστήσουμε και να χαρούμε τα υπόλοιπα. Δεν χρειάζεται να αφεθούμε σε μία θλίψη, σε μια στεναχώρια, αλλά μπορούμε να την ανατρέψουμε. Για τον καθένα σίγουρα οι αντοχές είναι διαφορετικές, στις δύσκολες καταστάσεις. Αλλά όλοι μας έχουμε» καταλήγει.
