Πρόσφατα είχα την χαρά να παραλάβω, ύστερα από την ευγενή αποστολή, ενός εκλεκτού πονήματος της κ. Ευγενίας Ζαμπετάκη υπό τον τίτλο «Παλαιϊνές κρητικές κουβέντες», γραμμένο σε αυθεντική κρητική διάλεκτο.
Πρόκειται για ένα πόνημα το οποίο έχει σχέση με την γλώσσα, την ιστορία, την παράδοση και τον κρητικό πολιτισμό, δίνοντας το μήνυμα ότι η ελπίδα είναι θετικός συνήγορος για να μπορεί το κρητικό στοιχείο να ονειρεύεται.
Ακόμη και η αφιέρωση του πονήματος έχει σημασία «στη μνήμη της γιαγιά μου και της μητέρας μου, που με μύησαν στην κρητική ντοπιολαλιά», τονίζοντας αυτό που τα τελευταία χρόνια διαμηνύω ότι κάθε ημέρα που πεθαίνει ένας παππούς ή μια γιαγιά χάνεται και μια κρητική λέξη.
Δράττομαι της ευκαιρίας να τονίσω ότι η κινητοποίηση του Ιστορικού Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι» κι ο στόχος που έχει βάλει ιδίως τα τελευταία χρόνια για την διάσωση και διατήρηση της κρητικής διαλέκτου, ευαισθητοποίησε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους, τους δυνάμωσε και τους ώθησε να συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση όπως η δασκάλα κα Ευγενία Ζαμπετάκη. Και για τον σύλλογό μας αλλά και για την κρητική διάλεκτο είναι πολύ ελπιδοφόρο να υπάρχουν τέτοιες εκδόσεις αλλά και προσπάθειες.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χρήσιμο βιβλίο, 270 σελίδων, γεμάτο όμορφες στιγμές του χωριού, γραμμένο στην κρητική διάλεκτο, συνδυάζοντας έτσι την παράδοση, τον πολιτισμό, αλλά και την παιδεία, που λόγω γνωστικού αντικειμένου και εμπειρίας ως δασκάλα η κα Ευγενία Ζαμπετάκη, το κάνει πιο εύγλωττο.
Διαβάζοντάς το με συγκίνησε, γιατί αυτομάτως μου ήρθαν θύμησες στο μυαλό μου, από στιγμές που είχα βιώσει κι εγώ μικρός. Ενδεικτικά αναφέρω στη σελίδα 76 «την μεγάλη εβδομάδα» τα κάλαντα της Παναγίας, όπου ακόμα και τώρα όσο μπορώ να θυμάμαι τα μεταφέρω στα παιδιά μου κάθε Μεγάλη Εβδομάδα από την γιαγιά μου. Ακόμη και τα ονόματα που αναφέρει δηλ. η Ζαμπία μου θυμίζει την προγιαγιά μου, τ’ όνομα Καλλιώ είχα θεία με αυτό το όνομα. Δηλαδή η κρητική ντοπιολαλιά σε συνδυασμό με τα πραγματικά περιστατικά δένουν τόσο πολύ που από μόνο του το παρόν βιβλίο δημιουργεί παράδοση.
Το βιβλίο «Παλαιϊνές κρητικές κουβέντες» της κας Ευγενίας Ζαμπετάκη, φαίνεται να είναι γραμμένο από έναν άνθρωπο με γνήσια αυθόρμητη πατριωτική ψυχή, που επιζητεί την αυθεντικότητα, που βρίσκει μέσα στις προγονικές αρχές και αξίες. Η ποιότητα στη γλώσσα είναι η ποιότητα στη σκέψη.
Επιθυμεί αυτήν την αυθεντικότητα να την μεταδώσει δια μέσου του βιβλίου της, να την κάνει σπορά… να φυτρώσει στις ψυχές των παιδιών, των παιδιών μας στις επόμενες γενιές. Δεν αποτελεί απλά αποτέλεσμα περιγραφικού χαρακτήρα… αλλά στάση ζωής.
Το πόνημα αυτό της κας Ζαμπετάκη εκπέμπει φως, όπου με την φωτεινή κρητικάδα του περισσότερο σαν χρέος, συμπυκνώνει όλα τα ανωτέρω ως απόσταγμα και με αυτό ποτίζει τις καρδιές μας. Είθε να ακολουθήσουν κι άλλοι το παράδειγμά της για να μπορούμε να ελπίζουμε ότι η κρητική διάλεκτος δεν θα σβήσει.
* Ο Γεώργιος Βλατάκης είναι πρόεδρος του ιστορικού συλλόγου των αποδήμων Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι»