Στη διάρκεια του έτους 2021, επέτειο των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, παρά τις αντίξοες, λόγω της πανδημίας, συνθήκες, έγιναν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας αρκετές εκδηλώσεις, γράφτηκαν πολλά άρθρα, δημοσιεύτηκαν πολλές μελέτες και βιβλία, οργανώθηκαν σχετικές εκθέσεις και παραστάσεις και γενικά υπήρξαν πολλές και σε πολλές περιπτώσεις γόνιμες επί του θέματος συζητήσεις.
Στο σημείο αυτό με βαθιά ικανοποίηση μνημονεύω και το πλήθος των σχετικών με το γεγονός εκδηλώσεων του Δήμου Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου. Υπό τον δυναμικό Δήμαρχό του Γιάννη Ταταράκη και τον άξιο Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Γιάννη Χαραλαμπάκη ο εν λόγω Δήμος διοργάνωσε μακρά σειρά ξεχωριστών εκδηλώσεων, που ξεδιπλώθηκαν όλες μέσα από ένα δυναμικό πολιτιστικό πρόγραμμα καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021, με κορυφαία την εμβληματική επιστημονική εσπερίδα, με πλειάδα εξαίρετων Αγιοβασιλειωτών ομιλητών, της οποίας καρποί εύχυμοι υπήρξαν δύο πολυσέλιδες και πολυτελέστατες έγχρωμες εκδόσεις. τα «Πρακτικά» της Εσπερίδας, υπό τον τίτλο «200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 στην Επαρχία Αγίου Βασιλείου» και το βιβλίο του γράφοντος τις γραμμές αυτές, με τίτλο: «Η συμβολή της Επαρχίας Αγίου Βασιλείου στην Επανάσταση του Εικοσιένα».
Αφορμή για τα παραπάνω μού έδωσε παρόμοια συλλογική εκδοτική πρωτοβουλία της εφημερίδας «Ιεράπετρα 21ος Αιών», με τον τίτλο: «1821 – 2021 Διακόσια χρόνια από την Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση», που είχε την ευγενική καλοσύνη να μου αποστείλει εκλεκτός φίλος, ο κ. Ηλίας Μετοχιανάκης, τ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, εκ των συγγραφέων τής εν λόγω εκδόσεως, που και από τη θέση αυτή θερμά ευχαριστώ.
Η επετειακή αυτή έκδοση συντελέστηκε με τη συμμετοχή δωδεκάδας κορυφαίων πανεπιστημιακών διδασκάλων από την Κρήτη αλλά και από άλλα μέρη της Ελλάδας. Και περιποιεί ιδιαίτερη τιμή για την εν λόγω ανεξάρτητη εβδομαδιαία εφημερίδα «Ιεράπετρα 21ος Αιών» -μοναδικό έντυπο της νοτιότερης ελληνικής αλλά και ευρωπαϊκής πόλης- η εκ μέρους της αποδοχή της πρότασης του Γιεραπετρίτη Ομότιμου Καθηγητή και πρώην Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γιάννη Πυργιωτάκη για συμμετοχή της στον εορτασμό των Διακοσίων χρόνων της ελληνικής παλιγγενεσίας με έναν όλως ιδιότυπο και ουσιαστικό τρόπο. δώδεκα μήνες το επετειακό έτος 2021, δώδεκα και οι συγγραφείς, δώδεκα και τα σχετικά με την ελληνική Επανάσταση, ορόσημο, δημοσιεύματα (ένα για κάθε μήνα, των χιλίων, περίπου, λέξεων το καθένα), αναφερόμενα σε δώδεκα ενδεικτικές πρωταγωνιστικές του εθνικού αγώνα προσωπικότητες. Κι έτσι ο εορτασμός συντελέστηκε δημιουργικά και λίαν επωφελώς για το αναγνωστικό τής έγκριτης λασιθιώτικης εφημερίδας κοινό, με επισφράγισμα και κορωνίδα την πολύτιμη έκδοση που σήμερα κρατάμε στα χέρια μας και παρουσιάζουμε με το σημείωμά μας αυτό. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε και με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, διό και ο αρμόδιος από τον κ. Περιφερειάρχη χαιρετισμός, ενώ προλογίζεται δεόντως τόσο από τον Διευθυντή της Εφημερίδας κ. Μανώλη Κουφάκη, όσο και από τον κ. Ι. Ε. Πυργιωτάκη, εμπνευστή και Επόπτη του όλου προγράμματος και Συντονιστή και επιστημονικό Επιμελητή της έκδοσης του βιβλίου.
Το παρουσιαζόμενο βιβλίο -όπως σημειώνεται επιλογικά- αποσκοπεί στο να διδάξει την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών σε εθνικό επίπεδο και να καταστεί οδηγός χρήσιμος για μια πιο ασφαλή προς το μέλλον πορεία, μαθαίνοντάς μας πώς να διδασκόμαστε από τα λάθη και τα πάθη μας, αναστοχαζόμενοι τι είχαμε, τι κάναμε και τι πρέπει να κάνουμε στο μέλλον για να διατηρήσουμε τα κεκτημένα, φωτιζόμενοι σε τούτο δημιουργικά τόσο από τις θετικές όσο και από τις αρνητικές όψεις τού συγκλονιστικού Εικοσιένα. Γιατί χρήσιμες διδασκαλίες, οπωσδήποτε, είναι και οι δύο.
Πέραν από την αδρά παρουσίαση αντιπροσωπευτικών ηρωικών μορφών της Επανάστασης του Εικοσιένα, αξίζει, νομίζω, να αναφέρουμε ότι το επετειακό αυτό «Αφιέρωμα» καταπιάνεται -σε μια τρίτη ενότητά του- και με δυο κεντρικά και καυτά ερωτήματα, που, κατά καιρούς, έχουν απασχολήσει έντονα την ιστορική επιστήμη. Το πρώτο ερώτημα αφορά στο εάν η Κρήτη συμμετείχε και αυτή ενεργά στην επανάσταση του 1821 και το δεύτερο στην ύπαρξη και τον ρόλο του «Κρυφού Σχολειού», που κάποιοι ισχυρίζονται ότι απλά υπήρξε ένας μύθος. Οι απαντήσεις και στα δύο αυτά ερωτήματα από δυο εξαίρετους επιστήμονες, τον αείμνηστο κρητολόγο Θεοχάρη Δετοράκη, στο πρώτο, και τον Ι.Ε. Πυργιωτάκη, στο δεύτερο -στο οποίο πολύ πετυχημένα γίνεται λόγος για το «Κρυφό Σχολειό» των συνειδήσεων, μέσα από την τεράστια προσφορά της Εκκλησίας- επιλύουν οριστικά τα ερωτήματα αυτά.
Με το σημείωμά μας αυτό, παρουσιάζουμε μιαν έκδοση πρώτα- πρώτα χρέους και τιμής προς τους Ήρωες του Εικοσιένα, που με αίμα, ιδρώτα και αγωνία και απίστευτες έμπονες θυσίες, μας χάρισαν το ακριβό της Λευτεριάς δώρο και δεύτερον μιαν έκδοση εκπλήρωσης μιας βαθιάς επιθυμίας προσφοράς προς τους αναγνώστες της σπουδαίων ιστορικών πληροφοριών και διδαγμάτων για την Επανάσταση του 1821- 1830 στην ηπειρωτική Ελλάδα, τα νησιά αλλά και την Κρήτη. Είναι ευτυχείς οι λαοί που ξέρουν να μελετούν την ιστορία τους και να διδάσκονται από αυτήν, γιατί είναι γνωστόν ότι ο ανιστόρητος άνθρωπος είναι όν α-πολιτικό, δεν έχει κοινωνικό και πολιτικό ήθος και, συνήθως, δεν είναι και καλός πολίτης.
Συγχαίρουμε και θερμά ευχαριστούμε τους συντελεστές τού εν λόγω ιστορικού «Αφιερώματος» -εκλεκτών και δόκιμων απάντων πανεπιστημιακών διδασκάλων- και τους ευχόμαστε να έχουν υγεία και δύναμη, για να συνεχίζουν τη γόνιμη, εργώδη και δημιουργική δραστηριότητά τους. Για την ιστορία δε, κρίνουμε σκόπιμο να αναφερθούν, στο σημείο αυτό, τα ονόματά τους και τα ενδιαφέροντα θέματα που διαπραγματεύτηκαν:
Ιωάννης Ε. Πυργιωτάκης, Ιωάννης Καποδίστριας, Ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας και οι εκπαιδευτικές του προσπάθειες
Ηλίας Μετοχιανάκης, Ο Εθνομάρτυς Πατριάρχης του Γένους Γρηγόριος ο Ε’
Βασίλειος Οικονομίδης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Η αξία της ελευθερίας μέσα από τα απομνημονεύματά του
Γιώργος Ε. Πυργιωτάκης, Γεώργιος Καραϊσκάκης
Μιχάλης Καναβάκης, Ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος – Φλέσσας ή Παπαφλέσσας, ο Εθνομάρτυς και Εθναπόστολος
Ελπινίκη Νικολουδάκη – Σουρή, Αθανάσιος Διάκος, Ο απροσκύνητος ήρωας και το πρότυπο αντοχής και σκληρών βασανιστηρίων
Αθανάσιος Παπάς, Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, Ο φλογερός Πατριώτης
Μάρω Κ. Παπαθανασίου, Γυναίκες της Επανάστασης
Μερόπη Σπυροπούλου, Η Έξοδος του Μεσολογγίου: Μια μεγαλειώδης υπέρβαση
Θεοχάρης Δετοράκης, Επανάσταση στην Κρήτη (1821- 1830)
Ν.Ε. Παπαδογιαννάκης, Γεώργιος Σακόρραφος, Ο σχεδόν λησμονημένος επαναστάτης του 1821
Ι.Ε. Πυργιωτάκης, Το Κρυφό Σχολειό και οι πραγματικές του διαστάσεις
* Ο Κωστής Ηλ. Παπαδάκης είναι φιλόλογος-θεολόγος
www.ret-anadromes.blogspot.com
