Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί μια διπλή επέτειο της ανθρωπότητας: Της εξέγερσης, το 1791,των υποδουλωμένων ανδρών και γυναικών στο δυτικό τμήμα του νησιού Santo Domingo, το οποίο, αναγγέλλοντας την ανεξαρτησία του, επέστρεψε στο αρχαίο αμερικανικό όνομα: Αϊτή. Η εξέγερση μεταβίβασε μια παγκόσμια απαίτηση για ελευθερία που υπερβαίνει όλα τα όρια του χρόνου και του χώρου. Μιλάει για την ανθρωπότητα στο σύνολό της, χωρίς διάκριση προέλευσης ή θρησκείας και συνεχίζει να αντηχεί τώρα με αμείωτη δύναμη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το νεοσύστατο κράτος της Αϊτής ήταν η πρώτη χώρα η οποία επισήμως αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας στις 15 Ιανουαρίου 1822, ενώ ακόμα ήταν σε πλήρη εξέλιξη ο αγώνας.
Η αναγνώριση αυτή ήταν μια απρόσμενη εκδήλωση συμπαράστασης ενώ η επιστολή με την οποία αναγνωριζόταν η κρατική μας υπόσταση ήταν γεμάτη αναφορές από την ελληνική ιστορία για τα τρόπαια από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και τον θρίαμβο στον Μαραθώνα.
Μέσω της Διεθνούς Ημέρας για τη μνήμη του εμπορίου δουλεμάτων και την κατάργηση της, η UNESCO στοχεύει να υπενθυμίσει την κρίσιμη σημασία της μετάδοσης της ιστορίας, προκειμένου να ρίξει φως στην πάλη ενάντια σε όλες τις μορφές καταπίεσης και ρατσισμού σήμερα. Η εξέγερση του 1791 πυροδότησε ένα κύμα κλονισμού που έχει θέσει την πορεία των απελευθερωτικών αγώνων των λαών και των κινήσεων για τα ανθρώπινα και τα πολιτικά δικαιώματα για πάνω από 200 χρόνια. Εξέφρασε τα ζητήματα, τις έννοιες και τις αρχές με τις οποίες είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τον παρόντα αγώνα κατά της σύγχρονης δουλείας και της εμπορίας ανθρώπων. Βασίζουμε στη διδασκαλία αυτής της ιστορίας για να τοποθετήσουμε τους αυριανούς πολίτες στην πορεία προς την ειρήνη και την αξιοπρέπεια.
Παράλληλα γιορτάζεται η ημέρα μνήμης θυμάτων των ολοκληρωτικών αυταρχικών καθεστώτων και κρίνω σκόπιμο να παραθέσω αυτούσιο το εξής απόσπασμα:
«Ψήφισμα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου της 2ας Απριλίου 2009 σχετικά με την ευρωπαϊκή συνείδηση και τον ολοκληρωτισμό:
Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα 260 (ΙΙΙ) Α της γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών της 9ης Δεκεμβρίου 1948 σχετικά με τη γενοκτονία,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 6 και 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,
– έχοντας υπόψη τον χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
καταδικάζει έντονα και απερίφραστα όλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τις μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν από όλα τα ολοκληρωτικά και αυταρχικά καθεστώτα· εκφράζει τη συμπάθεια και την κατανόησή του προς τα θύματα των εγκλημάτων αυτών και τις οικογένειές τους και αναγνωρίζει τα δεινά που υπέστησαν·
Δηλώνει ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση, ως μέσο για την επίτευξη της ειρήνης και της συμφιλίωσης, αντιπροσωπεύει την ελεύθερη επιλογή των λαών της Ευρώπης να κατευθυνθούν προς ένα κοινό μέλλον, και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ιδιαίτερη υποχρέωση να προωθεί και να διαφυλάσσει τη δημοκρατία και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, εντός και εκτός των ορίων της·
Καλεί την επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες για να ενισχυθεί η διδασκαλία της ευρωπαϊκής ιστορίας και να τονιστούν το ιστορικό επίτευγμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και η έντονη αντίθεση μεταξύ του τραγικού παρελθόντος και της ειρηνικής και δημοκρατικής κοινωνικής τάξης στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση·
Πιστεύει ότι η ορθή διατήρηση της ιστορικής μνήμης, η συνολική επανεξέταση της ευρωπαϊκής ιστορίας και η πανευρωπαϊκή αναγνώριση όλων των ιστορικών πτυχών της σύγχρονης Ευρώπης, θα ενισχύσουν την πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση·…
Επαναλαμβάνει τη συνεπή στήριξή του στην ενίσχυση του διεθνούς δικαιοδοτικού συστήματος·
Ζητεί την καθιέρωση βήματος ευρωπαϊκής μνήμης και συνείδησης που να στηρίζει τη δικτύωση και τη συνεργασία των εθνικών ερευνητικών ιδρυμάτων που ειδικεύονται στον τομέα της ιστορίας του ολοκληρωτισμού, και τη δημιουργία πανευρωπαϊκού κέντρου/μνημείου τεκμηρίωσης για τα θύματα όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων·
Ζητεί να καθιερωθεί η 23η Αυγούστου ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα όλων των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων, και να γιορτάζεται με αξιοπρέπεια και αμεροληψία·
Η διαρκής υπενθύμιση θυσίας των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για ελευθερία και δικαιοσύνη αποτελεί μια αναγκαιότητα ώστε να εδραιωθεί στη συλλογική συνείδηση, η υποχρέωση συνεχής απόδοσης τιμής στην καθημερινή πρακτική.
Σήμερα οι ως άνω υπέρτατα αγαθά, στο περισσότερο κόσμο, θεωρούνται ως ένα βαθμό αυτονόητα για αυτό ας καθιερωθεί η αίσθηση ευγνωμοσύνης και απαράβατης υποχρέωσης να τα διαφυλάξουμε ακέραια με ανυποχωρότητο σθένος και αφοσίωση.
