Ένα θέμα ευρείας κατανάλωσης για δημοσιογραφικά πάνελ και αφιερώματα η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών για να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.
Διαβάζουμε ανατριχιαστικά στοιχεία τύπου «Κατά μέσον όρο, 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους, είχαμε παρόμοια εγκλήματα και πρόσφατα, αλλά τίποτα δεν αλλάζει.
Ποιο μήνυμα άραγε δίνουν τη μέρα αυτή οι γυναίκες του τόπου μας με θεσμική ή άλλη ιδιότητα; Τι γίνεται ή θα ‘πρεπε να γίνει προκειμένου να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη και να μην είναι μόνο αφορμή για θλιβερούς απολογισμούς η Παγκόσμια αυτή Ημέρα;
Η αντιπεριφερειάρχης κα Μαρία Λιονή, η πρώτη γυναίκα με θεσμική ιδιότητα που έβαλε το ζήτημα άμεσης δημιουργίας υποδομών για την προστασία της κακοποιημένης γυναίκας από το πρώτο κιόλας διάστημα που είχε εκλεγεί στο Δημοτικό Συμβούλιο μας είπε:
«Η βία κατά των γυναικών αποτελεί ένα φαινόμενο διαχρονικό, που δε γνωρίζει σύνορα, ούτε κάνει διακρίσεις με σημείο αναφοράς την πολιτισμική, κοινωνική και οικονομική ταυτότητα. Για να είμαστε και στο κλίμα των ημερών συνιστά μια πανδημία, που αναπαράγεται από την έλλειψη σεβασμού και παιδείας, τα στρεβλά κοινωνικά πρότυπα, το έλλειμμα ενημέρωσης και κυρίαρχα την σιωπή, τόσο αυτών που υφίστανται τη βία όσο και του κοινωνικού περίγυρου των θυμάτων.
Η 25η Νοεμβρίου είναι η ημέρα ορόσημο του αγώνα κάθε προηγμένης και δημοκρατικής κοινωνίας ενάντια στις διακρίσεις, τις ανισότητες, τη σωματική και λεκτική κακοποίηση εκατομμυρίων γυναικών. Φέτος, όπως και πέρυσι, λόγω της υγειονομικής κρίσης του Κορωνοϊού, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με θύματα γυναίκες σημείωσαν ραγδαία αύξηση παγκοσμίως, γεγονός που ει μη τι άλλο καταδεικνύει ότι η κοινωνική απομόνωση και αποστασιοποίηση τροφοδοτούν και ενδυναμώνουν το μαρτύριο των γυναικών αυτών.
Ως κοινωνία και πολιτεία έχουμε την ηθική, κυρίως, υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών. Με δομές, που θα αγκαλιάσουν και θα στηρίξουν τα θύματα της κακοποίησης, θα τους δώσουν δύναμη, κίνητρο και δυνατότητα να «σπάσουν τη σιωπή τους» και να διεκδικήσουν το δικαίωμα τους στην αυτοκυριαρχία και την αξιοπρέπεια».
Στο πλαίσιο αυτό η Περιφέρεια Κρήτης και η Περιφερειακή Επιτροπή Ισότητας των Φύλων Κρήτης (ΠΕΠΙΣ Κρήτης) σχεδιάζει και υλοποιεί για πρώτη φορά μια 16ήμερη εκστρατεία δράσεων, με σκοπό την ενίσχυση της επίγνωσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών, αλλά και την κινητοποίηση των γυναικών θυμάτων βίας και τρίτων προσώπων να καταγγέλλουν περιστατικά βίας. Το μήνυμα της εκστρατείας της Περιφέρειας είναι «Βάφουμε τον Κόσμο Πορτοκαλί. Ενώνουμε Δυνάμεις-Τερματίζουμε τη Βία».
Η εκστρατεία αυτή θα ξεκινήσει στις 25 Νοεμβρίου, με αφορμή τον εορτασμό για την «Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών» και θα ολοκληρωθεί στις 10 Δεκεμβρίου, «Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
«Από το ΑΝ να περάσουμε στο ΝΑ»
Η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου κα Ρένα Κουτσαλεδάκη με την ιδιότητα και της προέδρου της ΧΕΝ εστίασε στην άμεση ανάγκη εφαρμογής του προγράμματος Αν-Να. Μας είπε συγκεκριμένα: «Ευχολόγια και αναλύσεις ενός φαινομένου που πεισματικά αντέχει στο χρόνο. Ενώ έχουν αλλάξει τόσα πολλά, το μυστικό πίσω από τις κλειστές πόρτες παραμένει. Η γυναίκα που δέχεται την κακοποίηση δεν είναι πάντα ένα πλάσμα με φυσικές αδυναμίες που να της απαγορεύουν να αντιδράσει. Και ο υπαίτιος του προσωπικού της δράματος δεν είναι πάντα ο άξεστος και ανυπόληπτος ενός κοινωνικού συνόλου.
Η διαπίστωση όμως αυτή δεν βοηθά στην εξάλειψη του φαινομένου. Γιατί τα βαθύτερα κίνητρα ούτε που αγγίζονται.
Εκείνος που δέχτηκε βία στα παιδικά του χρόνια θα ασκήσει βία μεγαλώνοντας. Αυτό είναι πια κανόνας. Αλλά πόσοι το έχουν ενστερνιστεί; Αρκεί μια συγκυρία, μια «αναποδιά» της ζωής για να φουντώσει ξανά το «φαινόμενο». Και να επιστρατεύεται η τεχνική στο μακιγιάζ για να κρυφτούν τα σημάδια της ντροπής.
Τα θύματα που υπομένουν ένα Γολγοθά δεν αντιδρούν κάτω από το βάρος ανείπωτου φόβου. Γιατί πιστεύουν πως είναι αβοήθητα. Αυτό είναι μια πλάνη που διευκολύνει τη διαιώνιση του φαινομένου. Ίσως δεν υπάρχουν ακόμα περισσότερες δομές για να καταφύγει μια κακοποιημένη γυναίκα. Ίσως θα πρέπει το κράτος να μεριμνήσει. Όταν όμως όλα πρέπει να γίνονται με τη δική μας παρουσία στην ασφαλή θέση μιας παθητικής στάσης η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των Γυναικών θα συνεχίζει να αναφέρεται χωρίς λύσεις, χωρίς κάθαρση μιας κοινωνικής ντροπής.
Ποτέ δεν είναι αργά όμως να μπει το Αν στο Εάν και να πάρουμε σαν κοινωνία την υπόθεση στα χέρια μας. Εκεί να ενώσουν τις δυνάμεις τους Πολιτεία και Κοινωνία Εκκλησία και Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αν τολμήσουμε επιτέλους να αναφέρουμε περιστατικά που βιώνουμε αλλά σωπαίνουμε, αν δώσουμε χέρι βοηθείας στο πλάσματα που υπομένουν στωικά μια κακοποίηση που δεν την αξίζουν τότε κάτι μπορεί να γίνει. Αλλά επί της ουσίας όχι για τη δημιουργία εντυπώσεων και μόνο.
Είναι σωστό και απαραίτητο να μας απασχολεί η μοίρα γυναικών σε άλλους κόσμους που βιώνουν το σκοταδισμό και την αδυσώπητη δεισιδαιμονία, αλλά γιατί πρώτα δεν ξεκινάμε από τις γυναίκες που ζούνε μια κόλαση πίσω από τις κλειστές πόρτες δίπλα μας;».
Κοινός προβληματισμός
Ακούσαμε και άλλες ενδιαφέρουσες απόψεις από συμπολίτισσες με ενεργό ανάμειξη στα κοινά. Η πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Ρεθύμνης, Ελευθερία Μιχάλα, σημειώνει: «Η Διεθνής Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών καθιερώθηκε από γυναικείες οργανώσεις, με αφορμή την δολοφονία των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία με διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο το 1981. Η γυναίκα, ανά τους αιώνες, ήταν το εύκολο θύμα της βίας. Με την δύναμη της ψυχής, την θέληση και τους αγώνες της, κατάφερε μέσα σε αυτή την πορεία, να κατακτήσει την αναγνώριση και την θέση που της αξίζει σε πολλά επίπεδα της σύγχρονης κοινωνίας. Όμως, η βία καραδοκεί πάντα από πάνω της. Η βία στους πολέμους, στον ξεριζωμό, στην προσφυγιά, στην εργασία και στην εκπαίδευση. Σήμερα κάτω από το παρτοκαλί χρώμα της σημερινής ημέρας, θέλω να σταθώ στην βία που είναι αναγκασμένη η γυναίκα να υποστεί, μέσα στο οικογενειακό της περιβάλλον, ακόμη και σήμερα. Παρά την ποιότητα ζωής και την μόρφωση των ανθρώπων είναι πάρα πολλά τα περιστατικά βίας πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών. Θέλω να εκφράσω την συμπαράσταση μου σε όλες τις σύγχρονες ηρωίδες. Που αγωνίζονται, για να ξεπεράσουμε τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που ζούμε. Και επιπλέον προσπαθούν να ξεφύγουν από τα βίαια περιστατικά που αντιμετωπίζουν, με μεγάλη αξιοπρέπεια. Από τα στατιστικά στοιχεία της τηλεφωνικής γραμμής SOS 15900 κατά της βίας των γυναικών το 2019-2020 από τις 3.325 γυναίκες που απευθύνθηκαν για να ζητήσουν βοήθεια το 88,8% των περιπτώσεων αφορούσε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Ενώ σύμφωνα με την καταγεγραμμένη σχέση θύματος-δράστη το 68,5% αφορούσε συγκεκριμένα σε άσκηση συντροφικής βίας».
Η συγγραφέας Αννίτα Πιτσιδιανάκη, σχολιάζει την βία κατά των γυναικών με τον δικό της τρόπο: «Σφραγισμένο στόμα, φοβισμένα μάτια, νεκρό βλέμμα, απελπισμένα χείλη, ματωμένη ψυχή. Μια σύντομη και ίσως επιφανειακή περιγραφή της κακοποιημένης γυναίκας, γιατί η φρίκη και οι πληγές της ψυχής και του κορμιού συχνά δεν περιγράφονται. Δυστυχώς στον 21ο αιώνα παραμένει ένα οξύ και σοβαρότατο θέμα για προβληματισμό και αναζήτηση τελέσφορης λύσης και αντιμετώπισης. Δεν υποφέρουν, δεν πονούν μόνο οι γυναίκες που δέχονται σωματική βία, αλλά και αυτές που δέχονται ψυχική και λεκτική βία, προσβολή της προσωπικότητας και αξιοπρέπειάς τους, απειλές, στερήσεις, προσβολές, εξαναγκασμό και εκμετάλλευση εργασιακή, οικονομική, κοινωνική, με προεξέχουσα την σεξουαλική. Αυτές που το σύστημα, η κοινωνία, ή οι «παράνομοι» νόμοι τους στερόυν το δικαίωμα στη μόρφωση, στην εξέλιξη, στην επιτυχία, στην ανάδειξη, στην επιστημονική προσφορά, στην εργασία, στην πνευματικότητα και ψυχική ανέλιξη. Στο όποιο πρόβλημα απαιτεί λύση, αντιπαραθέτουμε τον αγώνα. Η γυναίκα εδώ και πολλά χρόνια έχει δώσει άπειρους αγώνες και πρέπει να συνεχίσει. Μέσα από τον προσωπικό της αγώνα, τον αγώνα των οργανώσεων, των σωματείων, των συλλόγων, των παγκοσμίων φορέων. Όσο και αν υποστηρίζεται ότι κατακτήθηκε η ισότητα των δύο φύλλων υπάρχει πολλή βία, αδικία, απομόνωση, ανισότητα και πόνος τόσο σε τριτοκοσμικές κοινωνίες, όσο και σε «πολιτισμένες» δυτικές. Μέσα από τους τόσους ρόλους που καλείται να παίξει η γυναίκα σήμερα, δεν πρέπει να εγκαταλείψει το πολύτιμο εργαλείο της που ονομάζεται αγώνας. Ως γυναίκα, μητέρα, σύζυγος, εργαζόμενη, καλλιτέχνιδα, επιστήμονας, πολιτικός και από οποιαδήποτε άλλη θέση πρέπει να διδάσκει και να δίνει αγώνες, χωρίς ποτέ να εγκαταλείψει, να γίνει ρίψασπις, προσφέροντας στον εαυτό της, στην οικογένεια, στην κοινωνία, στο σύνολο, για ένα καλύτερο μέλλον των παιδιών της και ολόκληρης της ανθρωπότητας».
Η εκπαιδευτικός Ελευθερία Τζωρτζινάκη καταθέτει την δική της άποψη, λέγοντας: «Η ευαισθητοποίηση του οικογενειακού, φιλικού, γειτονικού περίγυρου απέναντι σε γυναίκες που υφίστανται έμφυλη βία δυστυχώς συνήθως είναι ανύπαρκτη… Είναι τρομακτικό να πέφτει στην αντίληψη κάποιου κάτι τέτοιο και να νιώθει ότι δεν τον αφορά, δεν είναι δουλειά του. Μπορεί κιόλας να σκεφτεί: «Πού να μπλέκω τώρα εγώ μ’ αυτά…» ή ακόμα χειρότερα: «Τα’ θελε και τα ‘παθε…». Άρα μόνο με τη σωστή ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και τη σύμπραξη απλών ανώνυμων ανθρώπων μπορεί να σπάσει αυτός ο φρικτός, συνήθως κρυφός, κύκλος της βίαιης και κακοποιητικής συμπεριφοράς! Η ώθηση στην άμεση καταγγελία στους αρμόδιους φορείς είναι σωτήρια! ΑΣ ΜΗΝ προσπερνάμε τη βία! Η βία δεν είναι ιδιωτική υπόθεση σε μια κοινωνία! Πήρα αφορμή από το άρθρο: https://diotima.org.gr/25-noemvrioy-ekdilosi-min-prospernas/)».
Η συνάδελφος δημοσιογράφος Βάλια Πετράκη, μας επεσήμανε: «Η κακοποίηση της γυναίκας είναι κάτι που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια αλλά από τον μεσαίωνα, τότε που την γυναίκα την θεωρούσαν μόνο δούλα. Και η κακοποίηση δεν είναι μόνο σωματική, σεξουαλική η παρενόχληση στην εργασία της. Αλλά κακοποίηση είναι και η ψυχολογική δηλ. η λεκτική βία. Διότι οι πληγές του σώματος κάποια στιγμή θα κλείσουν, αυτές όμως της ψυχής δεν κλείνουν ποτέ και θα τις κουβαλάει η γυναίκα που τις έχει υποστεί για όλο το υπόλοιπο της ζωή της. Δυστυχώς ακόμα και σήμερα πολλές γυναίκες ανέχονται την βία και την κακοποίηση, καθώς ντρέπονται να αναζητήσουν βοήθεια. Η ενδοοικογενειακή βία των γυναικών, είναι μια από τις πιο σοβαρές καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς διαπράττεται από μέλος της οικογένειας ή φίλου. Η εξάλειψη του φαινομένου της κακοποίησης των γυναικών είναι ζήτημα υπεράσπισης την ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ζήτημα δικαίου και ζήτημα πολιτισμού. Στην εποχή μας καμιά γυναίκα δεν πρέπει να ανέχεται την βία και να κρατάει το στόμα της κλειστό, καθώς υπάρχουν γραμμές στήριξης και υποδομές, που τις στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί που θα τις στηρίξουν και θα τις βοηθήσουν, ώστε να επανακτήσουν την αυτοεκτίμησή τους. Και ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε ισότιμα μέλη της κοινωνίας με τους άνδρες κα τις περισσότερες περιπτώσεις οι κακοποιημένες γυναίκες είναι οι μανάδες των παιδιών τους. Και αν μη τι άλλο αξίζουν τον σεβασμό τους»…
Αυτά μας είπαν μεταξύ άλλων οι συμπολίτισσες που ρωτήσαμε κάνοντας τυχαία επιλογή. Ενδιαφέροντα όλα αυτά αλλά ένα και μόνο μετράει. Να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη για να γίνει κάποτε παρελθόν το κοινωνικό στίγμα της κακοποιημένης γυναίκας που μας χρειάζεται σήμερα όσο ποτέ άλλοτε.