54 χρόνια κοντά, στα θρανία και στη ζωή!

Σήμερα οι «Αναδιφήσεις» θα μας παρασύρουν κατά πέντε δεκαετίες στο χθες, στη δεκαετία δηλαδή του 1960. Επειδή όμως οι πέντε αυτές δεκαετίες είναι πολύ λίγες για τα δεδομένα της στήλης, θα μεταφερθούμε ακόμα πιο πίσω στο παρελθόν, στο έτος 1845, οπότε ιδρύθηκε το σχολείο θηλέων του Ρεθύμνου, εκείνο δηλαδή που σήμερα φέρει το όνομα 2^ο Δημοτικό Σχολείο και το -ακόμα πιο γνωστό- προσωνύμιο «Καμαράκι». Μέχρι το 1865 που ολοκληρώθηκε η οικοδόμηση του ιδιόκτητου διδακτηρίου του, βορειοδυτικά του μητροπολιτικού ναού των Εισοδίων (εικόνα), το σχολείο στεγαζόταν στον γυναικωνίτη του ναού και στη συνέχεια σε ιδιωτική οικία.

Από το 1892 μέχρι το 1933 στεγαζόταν στα κτήρια του «Μοσχάκειου Ημιγυμνασίου» γύρω από το ναό της Αγίας Βαρβάρας, τα γνωστά μας δηλαδή κτήρια που μέχρι πρότινος στέγαζαν τη Βιβλιοθήκη της πόλης και στεγάζουν την ενοριακή εστία. Να σημειώσουμε ότι από το 1929, οπότε καθιερώθηκε η συμφοίτηση των δύο φύλων, το σχολείο λειτούργησε ως μικτό. Από τότε πήρε το σημερινό του όνομα, με αρίθμηση του σχολείου αρρένων (που λειτουργούσε τουλάχιστον από το 1795) δικαιωματικά ως 1^ου.

Από την περίοδο εκείνη λειτουργίας 2^ου Δημοτικού Σχολείου έχω στο αρχείο μου αρκετές φωτογραφίες, τις οποίες θα παρουσιάσουμε εν καιρώ. Σήμερα βλέπουμε την αρχαιότερή τους, η οποία θα πρέπει να τραβήχτηκε κατά την τελευταία δεκαετία του 19^ου αιώνα. Εικονίζονται οι κοπέλες του ανώτερου παρθεναγωγείου, φωτογραφημένες στη βορειοδυτική γωνία του περιβόλου της Αγίας Βαρβάρας, που σώζεται στην ίδια περίπου κατάσταση μέχρι σήμερα.

Το τρίτο κατά σειρά διδακτήριο του σχολείου οικοδομήθηκε με σχέδια του μοντερνιστή αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού και ήταν αρχικά στεγασμένο με κεραμοσκεπή. Στην Κατοχή η σκεπή αυτή καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε κατά τη δεκαετία του 1950 με πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος. Την περίοδο μάλιστα εκείνη είχε την ατυχία να φιλοξενεί τόσο το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης όσο και το γραφείο του επιθεωρητή, με αντίστοιχη μείωση των διατιθέμενων χώρων για τη διδασκαλία των μαθητών του.

Το σχολείο είχε το σπάνιο προσόν να διαθέτει και θερινό κινηματογράφο, τον γνωστό «Έσπερο» (εδώ σε μια σπάνια φωτογραφία), που δεν αποδείχτηκε ανέσπερος όταν ο επιχειρηματίας που τον ενοικίαζε δεν κατέβαλλε τα συμφωνημένα και το Σχολείο αναγκάστηκε να τον εξώσει, χάνοντας πολλά χρήματα και ξοδεύοντας περισσότερα για τα δικαστικά έξοδα.

Η περιοχή του σχολείου, όπως ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1960, φαίνεται στην παρατιθέμενη φωτογραφία και βέβαια είναι σήμερα αγνώριστη. Πώς να πείσεις τους νεότερους ότι για να φτάσουμε στο σχολείο όσοι ζούσαμε στα ανατολικά του έπρεπε να διασχίσουμε αμπέλια και να κατέβουμε στην κοίτη ενός χειμάρρου, του γνωστού μας Καμαρακιού;

Το 1964 περισσότερα από 70 «δασκάλια», που τα έσερναν κυριολεκτικά οι στιβαροί πατεράδες τους, ήρθαν να εγγραφούν σ’ αυτό. Και παρόλο που δεν ήταν ενθουσιασμένα από το γεγονός (αν τουλάχιστον κρίνουμε από τις μέχρι τότε απειλές «δεν θα πας στο σχολείο, να δεις τι θα σου κάνει ο δάσκαλος»), στη συνέχεια γλυκάθηκαν και δεν το μετάνιωσαν. Η καλή τους κυρία Καλλιόπη Παττακού-Σαριδάκη όχι μόνο τα έκανε να αγαπήσουν τα γράμματα αλλά και τους συμμαθητές τους. Και η φιλία τους αυτή κρατάει μέχρι σήμερα, περισσότερο από μισό αιώνα μετά!

Η κυρία Καλλιόπη δεν ήταν βέβαια η μοναδική τους δασκάλα. Μεσολάβησαν και άλλες, όλες αγαπητές, η Χαρά Περάκη-Ζαχαράκη, η Σοφία Παυλοπούλου και η Αρτεμισία Δραμιτινού.

Και βέβαια μέχρι την αποφοίτησή τους μεσολάβησαν και δάσκαλοι, στις δύο τελευταίες τάξεις, όπως συνηθιζόταν τότε, ο Κώστας Απανωμεριτάκης, ο Σταμάτης Ρολόγης και ο Γιώργος Αποστολάκης.

Καλή τους ώρα εκεί που βρίσκονται, οι ζώντες με τους ζώντες και οι τεθνεώτες με τους τεθνεώτες. Διετέλεσαν δάσκαλοι σε μια περίοδο που το επάγγελμά τους δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης και κατάφεραν με το παράδειγμά τους, αλλά και με τους αγώνες τους, ιδιαίτερα ο Ανδρέας Σταυρουλάκης, πρόεδρος του Διδασκαλικού Συλλόγου, να το αναβαθμίσουν και να αφήσουν στους μαθητές τους και στην κοινωνία καλές αναμνήσεις.

Το Ποινολόγιο του Σχολείου βρίθει «αμαρτημάτων» των πιτσιρικάδων εκείνων. Καταγράφονται σε άπταιστη καθαρεύουσα και επιβάλλονται ποινές για κλοπές παπουλών (λάθυρων) και τζάνερων, για εμφάνιση επάνω σε ποδήλατο και για δηλώσεις ατυχών μαθητών στους διπλανούς τους ότι αγαπούσαν την τάδε και εκείνοι είχαν σπεύσει να το καρφώσουν στους δασκάλους!

Σαράντα χρόνια μετά την αποφοίτησή τους, ο υπογραφόμενος, ο οποίος ήταν ένας από τους εβδομήντα συμμαθητές, είχε τη χαρά να «ανακαλύψει» την κυρία Καλλιόπη, οπότε έσπευσε να τους καλέσει όλους μέσω των εφημερίδων σε μια συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2009 όπως όπως, εξαιτίας της άσχημης χρονικής συγκυρίας (παραμονή εκλογών).

Από εκεί και πέρα τα ηνία ανέλαβαν δύο άλλοι συμμαθητές, ο Πέτρος Μακρυδάκης και ο Στέλιος Παγώνης, οι οποίοι κατόρθωσαν κάτι που δεν συνηθίζεται. Γιατί, αν είναι σχετικά συνηθισμένο να συγκεντρώνονται μετά από χρόνια οι απόφοιτοι λυκείου ή το σπανιότερα του δημοτικού, εκείνοι κατάφεραν να συγκεντρώνουν μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους που είχαν κάποτε καθίσει μαζί στα θρανία της πρώτης τάξης του δημοτικού! Σημειωτέον ότι ο Πέτρος υπήρξε συμμαθητής για δύο μόνο χρόνια, μετά από τα οποία είχε φοιτήσει στο Σχολείο της κυρίας Αμαλίας Τζανιδάκη.

Πραγματικά, την Κυριακή 10 Αυγούστου του 2014 οι ασπρομάλληδες πια εκείνοι συμμαθητές και οι ξανθές (μάλλον από βαφές…) συμμαθήτριες ξαναβρέθηκαν στο σχολείο τους και τίμησαν τις τρεις εν ζωή δασκάλες τους, όπως τους άξιζε.

Και δεν έφτανε αυτό, αλλά επιβιβάστηκαν και στον «Πειρατή» για μια κρουαζιέρα στα ρεθεμνιώτικα νερά, προσφορά του συμμαθητή τους Γαβρίλη Τσουντάνη, υπό τους ήχους της κιθάρας του Μιχάλη Αποστολάκη.

Από τότε κάθε χρόνο πηγαίνουν την εκδρομή τους, όπως το έκαναν και τότε που ήταν μαθητούδια. Η πρώτη ήταν εκείνη του 2015, οπότε επανέλαβαν την προ πεντηκονταετίας στο Αρκάδι και στην Ελεύθερνα, με την προσθήκη της στάσης στο Σχολικό Μουσείο στην Αμνάτο, όπου ο Γιώργος Κανακάκης τους ξετίναξε στον έλεγχο καθαριότητας χεριών, νυχιών, αυτιών, γιακάδων και γονάτων…

Την επόμενη χρονιά σειρά είχαν η Αργυρούπολη και τα Ρούστικα σε μια καθαρά εκπαιδευτική εκδρομή, με γνωριμία με αρχαιότητες, βυζαντινά μνημεία και μουσεία ποίησης και παραδοσιακών στολών.

Λίγες μέρες αργότερα ο υπογραφόμενος είχε την ευτυχία να ζήσει την παρουσίαση του βιβλίου του «Εκτός σχολικής αιθούσης», όχι μόνο από τους μαθητές του Γιάννη Κεφαλογιάννη και Ελευθερία Μιχάλα, αλλά και από την θαλερή δασκάλα του Καλλιόπη Σαριδάκη!

Οι συμμαθητές όμως δεν αρκέστηκαν στις ετήσιες εκδρομές αλλά προχώρησαν και σε ετήσιες εθιμικές κοπές πίτας. Έτσι αύριο Κυριακή 21 Ιανουαρίου θα έχουν την ευκαιρία να κόψουν κι εκείνη του 2018, συσφίγγοντας τους δεσμούς τους και δίνοντας την ευκαιρία στις «Αναδιφήσεις» να εξάρουν το πνεύμα ιστορικότητας με το οποίο αντιμετωπίζουν το κοινό τους παρελθόν.

Το περασμένο καλοκαίρι προχώρησαν και σε «beach party» στον Πετρέ και οι τελευταίοι συμμετέχοντες φαίνεται ότι έφυγαν λίγο πριν τα ξημερώματα, ενώ μια συμμαθήτρια δεν δίστασε να κάνει εκεί και το νυχτερινό της μπάνιο.

Ψυχές της διοργάνωσης εκείνης ήταν η Νίκη Πετράκη, ο Μάρκος Τρουλλινός και ο Στέλιος Παγώνης. Μακάρι το παράδειγμά τους να ακολουθήσουν και άλλοι Ρεθεμνιώτες, συμμαθητές στα δικά τους σχολεία, και μακάρι οι Καμαρακιώτες να προχωρήσουν κάποια στιγμή στην ίδρυση ενός Συλλόγου Αποφοίτων. Γιατί η ηλικία των 173 χρόνων του Σχολείου τους δεν είναι και λίγη, ή, όπως λέγεται λαϊκότερα, «δεν είμαστε και χτεσινοί»…

Λένε ότι οι παιδικές φιλίες είναι οι ισχυρότερες της ζωής του ανθρώπου και τα πρωτάκια του Καμαρακιού του έτους 1964 το αποδεικνύουμε. Να μας έχει, λοιπόν, ο Θεός καλά, ν’ ανταμώνουμε, να κόβουμε τις πίτες μας και να πηγαίνουμε τις εκδρομές μας για πολύ ακόμα, έχοντας όχι μόνο την υγεία μας αλλά και τα μυαλά μας σωστά, και, βέβαια, ζωντανή την αγάπη που αναπτύσσεται ανάμεσά μας εδώ και 54 χρόνια!

Αναγνωστάκης Άρης, Αλεβυζάκης Σταύρος, Αλεξαντωνάκης Νίκος, Αλισαβάκης Γιώργος, Αμπατζή Στέλα, Αποστολάκης Μιχάλης, Βαλαρή Ελένη, Βασιλάκης Βαγγέλης, Γιαλιτάκη Μαρία, Γιαννακάκη Αμαλία, Γωνιωτάκη Ελένη, Ζαχαριάδης Τάκης, Ιωάννου Αντώνης, Καλαϊτζιδάκης Γρηγόρης, Καλονόμος Κωνσταντίνος, Καλούδη Αργυρούλα, Καπετανάκη Αργυρούλα, Καργάκη Ελευθερία, Κόνιας Τέρης, Κουμεντάκη Ευαγγελία, Κουταλάς Μάρκος, Καλιγιάννης Κωστής, Κυριανιτάκης Μιχάλης, Λαγουβάρδου Αφροδίτη, Λαγουδάκη Ελένη, Λαρέντζος Τάκης, Λιοδάκη Ειρήνη, Λιοδάκης Γιώργης, Λίτινα Γιωργία, Λυραντωνάκης Εμμανουήλ, Μαθιουδάκη Αγάπη, Μακρυδάκης Πέτρος, Μανουσάκη Ελευθερία, Μανταδάκης Στέλιος, Μαραγκουδάκη Μαριάννα, Μαρκογιαννάκη Σοφία, Ματθαιακάκη Πόπη, Μιμίνης Κωνσταντίνος, Μπαροτσάκη Πηνελόπη, Μπεμπής Δημήτρης, Μπερνιδάκης Γιάννης, Μποτονάκης Νίκος, Μυλωνάκη Αντιγόνη, Μυλωνάκης Παντελής, Νικολιδάκης Βαγγέλης, Παγώνης Στέλιος, Παληκαράκης Νίκος, Παντελιδάκη Κατερίνα, Παντινάκη Μαρία, Παπαγιαννάκης Γιώργος, Παπαδάκη Ευγενία, Παπαδάκη Λιολιό, Παπαδοπούλου Ευαγγελία, Παρμαξή Ειρήνη, Πελαντάκης Γιώργος, Περπυράκη Αργυρούλα, Πετράκη Νίκη, Πιοτογιαννάκη Βαρβάρα, Πλαΐτης Γιάννης, Πολυχρονάκη Ευαγγελία, Σερντεδάκη Αμαλία, Σιταρένου Ζωή, Στρατιδάκης Χάρης, Στεφανάκης Ματθαίος, Τζωρτζάκη Μαρία, Τρουλινός Μάρκος, Τσαγκαράκης Νίκος, Τσουντάνης Γαβρίλης, Τσίχλης Στρατής, Τριανταφύλλου Τάσος, Φωτάκη Ελένη, Φωτάκης Δημήτριος, Φωτοπούλου Λένα, Χαρδάκης Μιχάλης, Χατζηδάκης Γιώργος, Ψαρρού Ελένη.