Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό με αφορμή την πρόσφατη θεομηνία που πέρα από τις τεράστιες υλικές καταστροφές είχε και ανθρώπινα θύματα.
Αντικείμενο της πολιτικής προστασίας: Είναι οι θεομηνίες όπως τα έντονα καιρικά φαινόμενα που μπορούν να προκαλέσουν φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, κατολισθήσεις, διάβρωση του εδάφους, χιονοστιβάδες, δασικές πυρκαγιές, κ.λπ.), γεωλογικά φαινόμενα (σεισμοί, ηφαίστεια, κατολισθήσεις, καθιζήσεις, τσουνάμι κ.λπ.), τεχνολογικά ατυχήματα (συμβάντα χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών απειλών, συμβάντων και ατυχημάτων). Απαιτούνται λοιπόν συνεχής παρακολούθηση, έλεγχος, ενημέρωση, εκπαίδευση τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο περιφερειών και δήμων.
Αποστολή και αρμοδιότητες: Για την πρόληψη των αντικειμένων της πολιτικής προστασίας απαιτούνται συγκεκριμένα σχέδια που προέρχονται από διεθνή, ευρωπαϊκή και εγχώρια εμπειρία, έχουν μελετηθεί, αναλυθεί και έχουν βγει συμπεράσματα σε περιπτώσεις ατυχημάτων που έγιναν μαθήματα (lessons learnt), ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για παρόμοια συμβάντα στο μέλλον. Για παράδειγμα η πλημμύρα στη Μάνδρα Αττικής έγινε μάθημα για τους υπολοίπους; Το φαινόμενο επαναλήφθηκε στην Κρήτη. Η πυρκαγιά στο Μάτι έχει γίνει μάθημα, ώστε να προβλεφθεί πιθανή πυρκαγιά π.χ. σε κάποιο άλλο τουριστικό θέρετρο που θα έχει απώλειες σε ανθρώπινες ζωές αλλά και εθνικό οικονομικό αντίκτυπο; Η πυρκαγιά χημικών στο εργοστάσιο που κατασκεύαζε μπαταρίες στην Ξάνθη έχει γίνει παράδειγμα για τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ελλάδας; Θυμάστε την πυρκαγιά στα διυλιστήρια Ασπροπύργου το 2015; Ποιος αποκλείει δολιοφθορά στο Μετρό ή σε κρουαζιερόπλοιο με το νευροτοξικό αέριο σαρίν, όπως συνέβη στο Τόκυο το 1995;
Νομοθεσία: Θεμελιώδης νόμος ο 3013/2002 «Αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας» και εν συνεχεία η έγκριση του γενικού σχεδίου πολιτικής προστασίας «Ξενοκράτης» με την υπουργική απόφαση 1299/2003, που συμπληρώθηκαν και επικαιροποιήθηκαν μεταγενέστερα με προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εμπλεκόμενοι φορείς: Ένοπλες δυνάμεις, πυροσβεστική υπηρεσία, ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικό Σώμα, ΕΚΑΒ, περιφερειακά νοσοκομεία, ΟΑΣΠ, αρμόδιες υπηρεσίες περιφερειών, αρμόδιες υπηρεσίες δήμων, ιδιαιτέρως των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης, αποχέτευσης και τεχνικές υπηρεσίες, ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ, ΟΤΕ, Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, υπηρεσίες δορυφορικών μέσων, μέσα μαζικής ενημέρωσης, εθελοντικές οργανώσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, εκκλησία. Τηλέφωνο ανάγκης είναι το 112 χωρίς χρέωση.
Για τον λόγο αυτό πρέπει να δίδεται μεγαλύτερη βαρύτητα στον θεσμό της πολιτικής προστασίας τόσο σε επίπεδο περιφέρειας, όπου τη θέση αντιπεριφερειάρχη για την πολιτική προστασία σήμερα καταλαμβάνει ένας μελισσοκόμος, ενώ στον δήμο Ρεθύμνου αντιδήμαρχος πολιτικής προστασίας είναι ένας συνταξιούχος υπάλληλος δημοσίου.
Κλείνοντας υπενθυμίζω τέσσερις λέξεις με βαρύνουσα σημασία για την πολιτική προστασία: Πρόληψη – ετοιμότητα – αντιμετώπιση – αποκατάσταση.
* Ο Νεκτάριος Μεταξάκης είναι αξιωματικός ΠΝ ε.α. – πιλότος Ε/Π, διοικητικός και πολιτικός επιστήμων MBA, Msc
