Της ΘΕΟΔΩΡΑΣ (ΔΩΡΑΣ) ΠΑΠΑΔΑΚΗ*
Μερικοί ενοχλούνται ακομη και από τον όρο (γιατί, άραγε;)…
Ο όρος «Γυναικοκτονια» (αγγλικά «femicide») έχει καθιερωθεί επιστημονικά, έχοντας δοθεί από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και την εγκληματολόγο Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russel), το έτος 1976.
Ως «γυναικοκτονία» ορίζουμε τις δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους, οι οποίες διαπράττονται ή γίνονται ανεκτές, τόσο από ιδιώτες, όσο και από δημόσιους φορείς, ακόμη, σε κάποιες χώρες. Ο όρος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο (κακώς αποκαλούμενο «έγκλημα πάθους» κ.α.), σύζυγο, σύντροφο (είτε διαμένουν μαζί είτε όχι), μέλος οικογένειας, τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως – κακώς αποκαλούμενα – «εγκλήματα τιμής» κ.α., τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, συμμοριών, οργανωμένου εγκλήματος, εμπορίου ναρκωτικών, σωματεμπορίου κλπ.
Κάθε μέρα, σε όλο τον κόσμο, δολοφονούνται 137 γυναίκες, κατά μέσο όρο, από (πρώην ή νυν) συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειας τους.
Από τις 87.000 δολοφονίες γυναικών παγκοσμίως, το 2017, το 58% διαπράχθηκε από (πρώην ή νυν) συζύγους ή συντρόφους ή μέλη της οικογένειας τους, σύμφωνα με νέα στοιχεία του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC).
Στην Ελλάδα από το 2011 έως το 2020, έχουν ατύπως καταγραφεί 62 γυναικοκτονίες και 27 απόπειρες. Μόνο το 2020 στην Ελλάδα καταγράφηκαν δέκα γυναικοκτονίες, το 2019 οκτώ, το 2018 δεκατρείς, ενώ εντός του 2021 εκτελέστηκαν 13 γυναίκες από τους «συντρόφους» τους, μόνο τους 10 πρώτους μήνες..
Το δεδομένο είναι ότι οι δολοφονίες των γυναικών από τους «συντρόφους» τους, δεν είναι ποτέ ένα μεμονωμένο περιστατικό..
Οι ίδιοι «άντρες» προηγουμένως είχαν απειλήσει η/και είχαν ασκήσει βία σωματική η έστω, λεκτική-ψυχολογική.
Επομένως, εάν οι γυναίκες αυτές είχαν απευθυνθεί στην Αστυνομία και εάν αυτή είχε πράξει τα δέοντα, οι δολοφονημένες γυναίκες θα ζούσαν.. και εάν τα πράττει στο μέλλον, δεν θα θρηνήσουμε άλλες.
Επομένως, αφενός τα θύματα πρέπει να ωθούνται από την κοινωνία και από την Πολιτεία, με σχετική διαπαιδαγώγηση, στα σχολεία και ενημέρωση γενικά (πότε, επιτέλους, το αρμόδιο υπουργείο θα προωθήσει σποτάκια – κοινωνικά μηνύματα στα ΜΜΕ ;), να καταγγέλλουν και, αφετέρου, η αστυνομία κλπ. φορείς, πρέπει να πράττουν το καθήκον τους και όχι να προτρέπουν τις γυναίκες απλώς «να τα βρουν» με τον βασανιστή τους, συμπράττοντας ουσιαστικά μαζί του, «κλείνοντας του το μάτι», κυριολεκτικά ή μεταφορικά, όπως είχε πολλές φορές συμβεί στο παρελθόν.
Η αστυνομία οφείλει, άμεσα, να συμπαρίσταται, να απευθύνει αυστηρές συστάσεις, όπου δει η/και να δρα άμεσα προανακριτικά, μεριμνώντας παράλληλα, τόσο για την άρτια ενημέρωση των θυμάτων, όσο και για την ψυχολογική και υλική υποστήριξή τους από αρμόδιο εξειδικευμένο προσωπικό. Προτεραιότητα πρέπει να είναι η ανθρωποκεντρική προσέγγιση κάθε περιστατικού και η ενίσχυση του θύματος κακοποίησης.
Ειδικά εάν θύμα είναι γυναίκα μη ανεξάρτητη οικονομικά, οπότε υπάρχουν ειδικές διαδικασίες υπέρ της.
Τα παραπάνω είναι υποχρεώσεις που προβλέπουν όλες οι σχετικές διατάξεις, εθνικές και διεθνείς, όπως οι Νόμοι 3500/2006, 4532/2018, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η σύσταση 1/2019 του Συμβουλίου της Ευρώπης κ.α.
Ο ΟΗΕ κα η Ευρωπαϊκή Ένωση «αντιμετωπίζουν τη βία κατά των γυναικών, ως ζήτημα ισότητας των φύλων και ως απειλή κατά των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών, καλεί δε συναφώς τα κράτη – μέλη να καταρτίσουν εθνικές στρατηγικές, να λάβουν νομοθετικά μέτρα και να θεσπίσουν υπηρεσίες υποστήριξης. Η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και ιδίως αυτής σε βάρος των γυναικών, εξακολουθεί να παραμένει σοβαρό κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα, με σημαντικό αντίκτυπο, για τη δημοκρατία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή».
Η Πολιτεία, λοιπόν, οφείλει να διασφαλίζει όλα τα προαναφερόμενα, τις απαραίτητες δομές, τα κατάλληλα πρόσωπα και να τιμωρεί αυστηρά όσα πρόσωπα, στην αστυνομία η αλλού, παραβαίνουν το καθήκον τους άμεσης συμπαράστασης στα θύματα!
Πρέπει όλοι να απαντήσουμε στο ερώτημα αν ανεχόμαστε την ύπαρξη έστω κι άλλης μιας Γυναίκας βασανισμένης η δολοφονημένης!…
Προφανώς όχι!…
* Η Θεοδωρα (Δωρα) Παπαδακη είναι δικηγόρος ΑΠ, DEA και DEE Eυρωπαικου Δικαίου, αντιπρόεδρος, «Παγκρήτιας Ένωσης απ. Γυναικών», αν. γραμματεας Τομέα Θεσμων ΚΙΝΑΛ
