Η πολιτική προστασία καλείται να διαμορφώσει στρατηγικές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των πόλεων και των οικοσυστημάτων, επενδύοντας σε υποδομές, τεχνολογία και περιβαλλοντική διαχείριση, σύμφωνα με τον καθηγητή από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας
Έμφαση στην προσαρμογή και την πρόληψη είναι η βασική κατεύθυνση που οφείλει να έχει η πολιτική προστασία για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία της απέναντι στα ακραία, φυσικά φαινόμενα και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η επένδυση στην πυρόσβεση, η υπογειοποίηση των καλωδίων υψηλής τάσης εντός του αστικού ιστού, η αναθεώρηση των δασικών χαρτών και του οικοδομικού κανονισμού, ο τακτικός καθαρισμός των περιαστικών οικοπέδων κοντά σε δασικές περιοχές και η εγκατάσταση δεξαμενών νερού στις ορεινές παρυφές. «Η προσαρμογή έχει να κάνει με το να καταστήσουμε τις πόλεις μας πιο ανθεκτικές και να κάνουμε πιο ανθεκτικά τα συστήματά μας, όπως το σύστημα ύδρευσης και ηλεκτροδότησης. Πρέπει τα σπίτια, αλλά και η κοινωνία η ίδια να είναι πιο ανθεκτική», ανέφερε μεταξύ άλλων, μιλώντας στην Τηλεόραση CRETA και στην εκπομπή Update της Σώτιας Πεντεδήμου, ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, Κώστας Συνολάκης.
Με αφορμή τις φονικές πυρκαγιές στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας τις προηγούμενες εβδομάδες και κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της ελληνικής πολιτικής προστασίας ενόψει της ερχόμενης αντιπυρικής περιόδου, ο κ. Συνολάκης ανέδειξε τα σημεία σύγκλησης της Κρήτης με την Καλιφόρνια, σε κλιματικό επίπεδο και τον διδακτικό χαρακτήρα που θα μπορούσαν να έχουν οι πυρκαγιές στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, για τους εγχώριους μηχανισμούς. Ως «Μία σουρεαλιστική εμπειρία», περιέγραψε την κατάσταση στην Καλιφόρνια ο κ. Συνολάκης, όπου «Η πυροσβεστική προσπαθούσε τέσσερις μέρες να σβήσει την πυρκαγιά και ουσιαστικά αυτή έσβησε όταν ήθελε, όταν σταμάτησαν δηλαδή οι ισχυροί άνεμοι», με αποτέλεσμα να «μας κάνει να αναρωτιόμαστε πόσο αδύναμοι είμαστε απέναντι σε αυτά τα πολύ μεγάλα και ακραία φυσικά φαινόμενα, τα οποία τα βλέπουμε κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής».
«Όταν ζούμε κοντά σε περιαστικό δάσος έχουμε αυξημένες υποχρεώσεις»
Η προσαρμογή είναι η λέξη κλειδί, πάνω στην οποία οφείλει να «μετρήσει» η πολιτική προστασία τις δυνάμεις της, προκειμένου να μπορεί να επιτελεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα το έργο της. Η επένδυση στην πυρόσβεση και η υπογειοποίηση των καλωδίων υψηλής τάσης αποτελούν σημαντικά βήματα, που οφείλουν να γίνουν, σύμφωνα με τον κ. Συνολάκη. «Φυσικά και πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην πυρόσβεση, αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι όσες πυροσβεστικές δυνάμεις και να έχουμε δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις χωρίς προσαρμογή. Πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά στις αστικές περιοχές την υπογειοποίηση των καλωδίων, καθώς όπως είδαμε και στο Λος Άντζελες μία μεγάλη πυρκαγιά προέκυψε από καλώδιο υψηλής τάσης, το οποίο είτε έπεσε, είτε έπαθε βραχυκύκλωμα. Τα καλώδια μέσης τάσης απειλούν σε ένα βαθμό τα σπίτια, ειδικά αν έχουμε ένα ακραίο φυσικό φαινόμενο».
Οι καχυποψίες σχετικά με τους εμπρησμούς είναι μία συνηθισμένη προσέγγιση που υιοθετούν πολλοί στην Ελλάδα, ωστόσο όπως ανέφερε ο κ. Συνολάκης, ο καθαρισμός των οικοπέδων, ειδικά σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε δάση είναι βαρύνουσας σημασίας. «Πέρυσι ξεκίνησε από το υπουργείο μία εκστρατεία να καθαρίσουν τα οικόπεδα, οι οικοδομές, με την απομάκρυνση της βλάστησης και αυτό πήγε καλά. Αυτό φυσικά και πρέπει να γίνει και φέτος ενόψει της αντιπυρικής περιόδου και να γίνει σε πάρα πολλά περιαστικά δάση της Ελλάδας. Στην Ελλάδα σκεφτόμαστε πολλές φορές ότι φταίει ο εμπρησμός, αλλά υπάρχουν και άλλοι λόγοι. Όταν ζούμε κοντά σε περιαστικό δάσος έχουμε αυξημένες υποχρεώσεις».
«Πρέπει να έχουμε ρεαλιστικούς δασικούς χάρτες»
Οι συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι πυροσβεστικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης είναι δύσκολες, με αποτέλεσμα να απαιτείται περισσότερο νερό, ειδικά στις ορεινές περιοχές, όπου η πρόσβαση είναι δύσκολη. Ο κ. Συνολάκης σημείωσε: «Οι δεξαμενές νερού είναι κάτι που λείπει από την Κρήτη. Στις παρυφές των βουνών, ακόμα και αν έχεις έναν πυροσβεστικό κρουνό, η πίεση είναι πιο χαμηλή και μπορεί να πέσει, γιατί υπάρχουν αυξημένες ανάγκες. Στην Ελλάδα ουσιαστικά βάζουμε ντεπόζιτα στις υδροφόρες για να τα αξιοποιεί η πυροσβεστική, αλλά αυτά πρέπει να δεκαπλασιαστούν γιατί οι ανάγκες που έχει μία μεγάλη πυρκαγιά είναι τεράστιες σε νερό».
Αναθεώρηση του οικοδομικού κανονισμού και ανασχεδιασμό των δασικών χαρτών κρίνει ο κ. Συνολάκης ότι χρειάζεται, προκειμένου να δίνονται κατάλληλες οδηγίες από πλευράς πολιτικής προστασίας, τόσο σε κατοίκους της υπαίθρου, όσο και σε ιδιοκτήτες σπιτιών σε δασικές περιοχές. «Στην Ελλάδα έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τους δασικούς χάρτες και έχουμε φτάσει σε σημείο να λέμε τα λιβάδια δασικά και από την άλλη στιγμή να δεχόμαστε υπερπολυτελείς κατοικίες μέσα σε δάση. Πρέπει να έχουμε ρεαλιστικούς δασικούς χάρτες, δεν είναι μόνο θέμα οικολογικό, αλλά επίσης και θέμα επιβίωσης. Πρέπει να υπάρχουν διαφορετικά μέτρα και ενίσχυση για τους αγρότες που ζουν στην ύπαιθρο και διαφορετικά για τους ανθρώπους που έχουν βίλες στην Αθήνα. Δεν μπορούμε να έχουμε τις ίδιες απαιτήσεις από ανθρώπους που ζουν από τη γη και από ανθρώπους που έχουν πολυτελή σπίτια στο δάσος. Η γενική στρατηγική μας για την προσαρμογή πρέπει να είναι η ίδια. Πρέπει να σκεφτούμε πολύ τον οικοδομικό κανονισμό και το πόσο μέσα στο δάσος μπορούμε να ζούμε».
«Θα δούμε μεγάλες πυρκαγιές και στην Ελλάδα»
Ερωτηθείς σχετικά, ο καθηγητής τόνισε ότι οι κλιματολογικές συνθήκες της Καλιφόρνια προσομοιάζουν με αυτές της Μεσογείου και της Κρήτης ειδικότερα, καθώς η βλάστηση είναι κυρίως χαμηλή και δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα, ενώ οι ξηροί χειμώνες που συνεχίζονται καθιστούν πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να ξεσπάσει μία φωτιά και αυτή να εξαπλωθεί πολύ γρήγορα, ειδικά αν φυσάει αέρας, κάτι που επίσης συμβαίνει συχνά στην Κρήτη. «Πυρκαγιές μεγάλες θα δούμε και στην Ελλάδα, και εύχομαι να μην είναι σαν αυτή στο Λος Άντζελες καθώς μία τέτοια πυρκαγιά δεν μπορείς να την «πιάσεις» όσες δυνάμεις και αν έχεις», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι στην Κρήτη έχουμε το ίδιο κλίμα με τη νότια Καλιφόρνια, δηλαδή έχουμε τις ίδιες ξηροκλιματολογικές συνθήκες.
Τέλος, αναφορικά με τη λειτουργία του 112 στην Ελλάδα και τον ρόλο που αυτό επιτέλεσε στην πρόληψη και την προστασία του ανθρώπινου πληθυσμού, ο κ. Συνολάκης υπογράμμισε ότι παρά την καλή του λειτουργία, δεν υπάρχει η κατάλληλη τεχνολογία ακόμα για μεθοδευμένες εκκενώσεις περιοχών. «Το 112 ξεκίνησε στην Ελλάδα μετά το Μάτι και μπόρεσε η Ελλάδα και το υλοποίησε. Δυστυχώς δεν είμαστε ακόμα στο σημείο να έχουμε στοχευμένες εκκενώσεις. Στην Ελλάδα όντως παίρνουμε πολλά μηνύματα από το 112, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν τα απαραίτητα εργαλεία να μπορέσουμε να κάνουμε στοχευμένες ενέργειες. Ακόμα και όταν προσπαθεί η πολιτική προσπάθεια να εκκενώσει, αν κάνεις λάθος θρηνείς θύματα. Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια θα φτάσουμε πιστεύω στο σημείο να έχουμε την κατάλληλη τεχνολογία. Μέχρι τότε πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες της πολιτικής προστασίας με μεγάλη πειθαρχία. Παίζουμε με τη δική μας τη ζωή και τη ζωή άλλων».
Επιμέλεια: Γιάννης Κωστάκογλου
