• Μέσω της συλλογής και ανάλυσης δορυφορικών και επίγειων δεδομένων, το έργο «HARMONIA» προσφέρει στους δήμους πολύτιμες πληροφορίες για τη θερμική συμπεριφορά των πόλεων, την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις μεταβολές στις αστικές υποδομές
Το έργο «HARMONIA» του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών του ΙΤΕ αποσκοπεί στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων για το αστικό περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες σε θέματα ασφάλειας, υγείας, ευημερίας και ευεξίας απέναντι στις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, ενώ, παράλληλα, επιδιώκει τη δημιουργία ανθεκτικών πόλεων μέσω της συλλογής και ανάλυσης δεδομένων από δορυφορικές παρατηρήσεις της Γης. Το ερευνητικό πρόγραμμα, του οποίου η τελική παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, είναι μία σύμπραξη τεσσάρων Δήμων, του Πειραιά, του Μιλάνου, των Βρυξελλών και της Σόφιας, μέσω του οποίου συγκεντρώνονται δορυφορικές μετρήσεις που αφορούν τις μεταβολές εδαφών και κτιρίων, την αστική, ατμοσφαιρική ρύπανση και την αστική υπερθέρμανση, με βάση τις μεταβλητές θερμοκρασίας. Συνδυάζοντας τα δορυφορικά δεδομένα, με αυτά που εντοπίζονται από τους επίγειους αισθητήρες καταγραφής, το ερευνητικό έργο «HARMONIA» εντοπίζει τις ευάλωτες γειτονιές και επιχειρεί να δημιουργήσει μία πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα μπορεί να αναπτυχθεί μία κατάλληλη στρατηγική για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε τοπικό επίπεδο. Παράλληλα, ένα σύστημα ελληνικών μικροδορυφόρων, το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα, με χρηματοδότηση από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αξιοποιώντας την εφαρμογή που θα παρέχει το εργαστήριο του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών, θα είναι σε θέση να συγκεντρώνει δεδομένα για όλες τις ελληνικές πόλεις, που θα αφορούν διάφορες παραμέτρους του αστικού περιβάλλοντος, όπως η ρύπανση και η θερμοκρασία.
«Ζούμε στην εποχή της επιστήμης των δεδομένων»
Ένα έργο με στόχο την παροχή στρατηγικών λύσεων για τη δημιουργία ανθεκτικών πόλεων είναι το «HARMONIA», σύμφωνα με όσα ανέφερε στην τηλεόραση CRETA και την εκπομπή «Update» της Σώτιας Πεντεδήμου, η Ζίνα Μητράκα, εντεταλμένη ερευνήτρια Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης του ΙΤΕ. «Το έργο «HARMONIA» είναι ένα ερευνητικό έργο το οποίο αφορά την ανάπτυξη μιας πλατφόρμας με σκοπό να βοηθήσει τους δήμους να κάνουν καλύτερη τη στρατηγική τους, με βάση την ανθεκτικότητα των πόλεων», ανέφερε, ενώ στη συνέχεια συμπλήρωσε ότι οι συνεργαζόμενοι Δήμοι στήριξαν το πρόγραμμα από την αρχή, παρέχοντας συμβουλευτική υποστήριξη, αλλά και αντλώντας γνώσεις για το πώς θα μπορούν να αξιοποιήσουν αυτά τα δεδομένα. «Υπάρχει πληθώρα δεδομένων στην εποχή που ζούμε, την εποχή της επιστήμης των δεδομένων και των μεγάλων δεδομένων. Το δικό μας εργαστήριο καταπιάνεται κυρίως με δεδομένα από δορυφορικούς σένσορες, αλλά και από κάμερες στο έδαφος / πεδίο».
Το «HARMONIA» είναι ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα με εφαρμογές που μπορούν να συγκεντρώσουν διάφορα δεδομένα σε σχέση με το αστικό περιβάλλον, σύμφωνα με την κ. Μητράκα, η οποία αναφέρθηκε επίσης στο κομμάτι που επιμελήθηκε το εργαστήριό της και σχετίζεται με την καταγραφή της θερμικής συμπεριφοράς μίας πόλης: «Υπάρχουν δορυφόροι που βλέπουν το οπτικό, αυτό που λέμε google earth – google maps, αλλά υπάρχουν και δορυφόροι που βλέπουν πολύ περισσότερα πράγματα. Κάποιες από τις εφαρμογές του «HARMONIA» αφορούν τη μετακίνηση των εδαφών και των υποδομών εντός της πόλης, την αστική ρύπανση του αέρα. Το δικό μας κομμάτι είχε να κάνει περισσότερο με την αστική υπερθέρμανση. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήσαμε ήταν ουσιαστικά δορυφορικά, θερμικά δεδομένα που καταγράφουν τη θερμική συμπεριφορά της πόλης».
«Το «HARMONIA» προσπαθεί να πάει σε επίπεδο γειτονιάς»
Στην ανάλυση του τοπικού χαρακτήρα των περιοχών αποσκοπεί το έργο «HARMONIA», διακρίνοντας τις πιο ευάλωτες γειτονιές, με βάση το αποτύπωμα θερμότητάς τους και μελετώντας στοιχεία σε βάθος χρόνου, προκειμένου να μπορούν να εξαχθούν ακριβή συμπεράσματα, σύμφωνα με την κ. Μητράκα: «Το «HARMONIA» προσπαθεί να πάει στο επίπεδο της γειτονιάς και να ξεχωρίσουμε προβληματικές περιοχές, οι οποίες είναι περισσότερο ευάλωτες, όσον αφορά τη θερμική τους συμπεριφορά, σε σχέση με άλλες γειτονικές. Η θερμοκρασία στην πράξη είναι μία παράμετρος που αλλάζει πάρα πολύ κατά τη διάρκεια της ημέρας, των εποχών και των χρόνων, οπότε χρειάζεται κανείς να δει μεγάλες χρονοσειρές για να κάνει εκτιμήσεις ότι μία περιοχή είναι όντως επιβαρυμένη ή όχι». Σχετικά με το ποιο είναι το αντικείμενο έρευνας στο Ηράκλειο, η κ. Μητράκα σημείωσε: «Στο Ηράκλειο μετράμε τη θερμοκρασία εδάφους και τη θερμική άνεση, δηλαδή την αίσθηση θερμότητας που έχει ο άνθρωπος».
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται ένα πρόγραμμα ελληνικών μικροδορυφόρων, το οποίο θα καταγράφει παραμέτρους του αστικού περιβάλλοντος, όπως η εναέρια ρύπανση και η θερμική άνεση των ελληνικών πόλεων, με τους δορυφόρους να βρίσκονται σε τελικό στάδιο για την εκτόξευσή τους. Η κ. Μητράκα ανέφερε: «Υπάρχει επίσης ένα πρόγραμμα ελληνικών μικροδορυφόρων, το οποίο είναι σε εξέλιξη, έχει χρηματοδοτηθεί από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στο οποίο θα υπάρχουν πολλοί σένσορες, διαφορετικοί τύποι δορυφορικών οργάνων, που θα μπουν σε τροχιά και θα καταγράφουν την θερμική άνεση και άλλες παραμέτρους του αστικού περιβάλλοντος, όπως η εναέρια ρύπανση. Το εργαστήριο μας αναπτύσσει αυτήν την υπηρεσία, που αφορά την παρακολούθηση των ελληνικών πόλεων. Αυτό θα αφορά όλες τις ελληνικές πόλεις, με το Ινστιτούτο να αναπτύσσει την εφαρμογή, την ώρα που οι δορυφόροι θα είναι έτοιμοι σε λίγο για εκτόξευση. Το εργαστήριο δουλεύει ήδη πάνω σε αυτό».
Τέλος, δίνοντας την εκτίμησή της για το κατά πόσο θα μπορέσουν οι λύσεις απέναντι στην κλιματική κρίση να φέρουν αποτέλεσμα και τα δεδομένα να επεξεργαστούν σωστά, ώστε να μπορέσουν πράγματι να δημιουργηθούν ανθεκτικές πόλεις, η κ. Μητράκα εξέφρασε την απαισιοδοξία της: «Δεν είμαι πολύ αισιόδοξη. Ελπίζω οι στρατηγικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής να πάνε καλύτερα», τόνισε, ενώ στη συνέχεια κατέγραψε το όραμα του εργαστηρίου τηλεπισκόπησης του ΙΤΕ: «Το εργαστήριο τηλεπισκόπησης δεν έχει ταβάνι, συνεχώς έχουμε νέες προκλήσεις, τις οποίες μας αρέσει πάρα πολύ να ακολουθούμε. Στόχος του εργαστηρίου είναι να συνεχίσει με μεγάλη χαρά να κάνει αυτό που κάνει».
Επιμέλεια: Γιάννης Κωστάκογλου
