Το ΚΕΠΕΑ που θα λειτουργήσει στο παλιό γυμνάσιο Μελάμπων, θα ανοίξει μια συνομιλία με την κοινότητα των Μελάμπων με καλλιτεχνικές δραστηριότητες
«Επιδιώκουμε το κέντρο να γίνει ένας κόμβος, ένας φορέας που θα προάγει την αειφορία και την προστασία του περιβάλλοντος. Στην περιοχή υπάρχουν ζώνες Natura και πολλοί τόποι και προορισμοί που έχουν πολιτισμικό ενδιαφέρον», ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο Κ. Τρικάλης, προϊστάμενος του Κέντρου
Ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο, αλλά και σε ολόκληρη την Κρήτη, γίνεται με τη δημιουργία του Κέντρου Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ) στις Μέλαμπες δήμου Αγίου Βασιλείου, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, φιλοδοξώντας να γίνει ένας πυρήνας βιωματικής μάθησης και ενεργούς συμμετοχής στην προστασία του περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το αντίστοιχο Κέντρο που λειτουργεί τα τελευταία 18 και πλέον χρόνια στα Ανώγεια.
Το νέο Κέντρο -που θα στεγάζεται στο παλιό γυμνάσιο Μελάμπων- ετοιμάζεται να ανοίξει τις πόρτες του τον Απρίλιο, παρέχοντας ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό μοντέλο που συνδυάζει τη βιωματική μάθηση, την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων.
Εξειδικευμένη παιδαγωγική ομάδα των τριών εκπαιδευτικών με εμπειρία στις επιστήμες της αγωγής στελεχώνει το ΚΕΠΕΑ στις Μέλαμπες, ενώ παράλληλα έχουν αναπτυχθεί συνεργασίες με σημαντικούς φορείς, όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Μια από τις βασικές καινοτομίες του ΚΕΠΕΑ είναι η σύνδεση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με την κοινοτική τέχνη, με σκοπό τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Οι δράσεις του Κέντρου θα ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των ντόπιων κατοίκων, τη διάδοση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενίσχυση ενός νέου, βιώσιμου μοντέλου τουρισμού.
Με στρατηγική τοποθεσία στο νότιο Ρέθυμνο, το ΚΕΠΕΑ στις Μέλαμπες έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει μαθητές και εκπαιδευτικούς από τρεις νομούς της Κρήτης – Ρέθυμνο, Χανιά και Ηράκλειο – και να επεκτείνει στο μέλλον τη δράση του σε πανελλαδικό επίπεδο. Με την υποστήριξη της εκπαιδευτικής κοινότητας και των τοπικών φορέων το Κέντρο στοχεύει να αποτελέσει έναν πρότυπο χώρο εκπαίδευσης, έρευνας και δράσης, φέρνοντας σε επαφή τη νέα γενιά με τη φύση και τη σημασία της αειφορίας.
Αρχές βιώσιμης ανάπτυξης και ενεργού πολίτη
Οι δραστηριότητες του ΚΕΠΕΑ θα εστιάζουν στη βιωματική εκπαίδευση στη φύση, επιτρέποντας στους μαθητές να συλλέγουν εμπειρίες με όλες τις αισθήσεις τους, τόνισε ο προϊστάμενος του κέντρου Κωνσταντίνος Τρικάλης μιλώντας στα «Ρ.Ν.», αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Επιδιώκουμε το κέντρο να γίνει ένας κόμβος, ένας φορέας που θα προάγει την αειφορία και την προστασία του περιβάλλοντος. Στην περιοχή υπάρχουν ζώνες Natura και πολλοί τόποι και προορισμοί που έχουν πολιτισμικό ενδιαφέρον».
Μέσα από αυτήν τη διαδικασία οι μαθητές δεν θα αποκτούν απλώς γνώσεις, αλλά θα γίνονται φορείς αλλαγής στις μικροκοινότητές τους – στην οικογένεια, στο σχολείο και στη γειτονιά τους, επεσήμανε ο κ. Τρικάλης.
Παράλληλα, στόχος του Κέντρου είναι να εμπνεύσει τους νέους να αναλάβουν δράση, ακολουθώντας τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και του ενεργού πολίτη, όπως προβλέπεται και από το νέο θεσμικό πλαίσιο του υπουργείου Παιδείας.
«Οι επισκέψεις των παιδιών στο πεδίο με τα προγράμματα που έχουμε σχεδιάσει με την παιδαγωγική ομάδα, είναι στην ουσία ένας οδηγός μικρής έρευνας δράσης, που τους δείχνουμε πως ακτιβιστικά αργότερα αυτοί θα μπορέσουν να ενεργοποιήσουν τη δική τους κοινότητα στην οικογένεια, στο σχολείο και στη γειτονιά. Αυτό συνδέετε με τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και έχει από το υπουργείο Παιδείας πλέον θεσμοθετηθεί το πλαίσιο σπουδών του ενεργού πολίτη, κι έτσι τα προγράμματά μας συνδέονται και με τις δράσεις ενεργού πολίτη», τόνισε ο κ. Τρικάλης.
Ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων
Ένα καινοτόμο στοιχείο της δράσης του ΚΕΠΕΑ είναι η σύνδεση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με την κοινοτική τέχνη. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα τοπικό θεματικό δίκτυο, το οποίο στο μέλλον θα αποκτήσει εθνική εμβέλεια. Όπως περιέγραψε ο προϊστάμενος του ΚΕΠΕΑ Μελάμπων: «Μια πρόταση που έχουμε σκοπό να κάνουμε είναι η ανάπτυξη ενός τοπικού θεματικού δικτύου, που αργότερο σκοπεύουμε να το κάνουμε και εθνικό, που θα εμπλέκει την κοινοτική τέχνη στην αειφορία και στην ενδυνάμωση των τοπικών κοινοτήτων. Είδαμε στο πεδίο καθώς γυρίσαμε στα διάφορα χωριά πολλή μοναξιά και γηρασμένο πληθυσμό. Έχουμε σκοπό να ενδυναμώσουμε τις τοπικές κοινότητες με δράσεις που θα φέρουν την κοινοτική τέχνη, δηλαδή αυτήν που γνωρίζουν καλύτερα οι ντόπιοι, να ενδυναμώσουμε τα χωριά να ζωντανέψουν, να τα επισκέπτονται οι μαθητές και οι γονείς, οδοιπόροι, ορειβάτες και άνθρωποι που είναι κοντά στη φύση. Ακόμη και τουρίστες, που ο νέος τουρισμός προτιμά την ενδοχώρα».
Στόχος ο αειφόρος τουρισμός και πολιτισμός
Η περιοχή στον δήμου Αγίου Βασιλείου διαθέτει πλούσια φυσικά τοπία, όπως είναι ο Πρέβελης, το Κουρταλιώτικο Φαράγγι, ο Πλακιάς και ο Παλίγκρεμνος, με το ΚΕΠΕΑ να στοχεύει στην ανάδειξη αυτών των περιοχών μέσω της εκπαίδευσης και του αειφόρου τουρισμού, ενισχύοντας την περιβαλλοντική συνείδηση των επισκεπτών.
«Έχουμε περιοχές που είναι πολύ σημαντικού ενδιαφέροντος. Έχουμε τοποθεσίες και μέρη που αξίζει να επισκεφτεί κάποιος και να τα γνωρίσει ώστε να συνειδητοποιήσει τον πλούτο αυτόν που του ανήκει και να τον προστατεύει», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Τρικάλης: «Στοχεύουμε σε έναν αειφόρο τουρισμό και πολιτισμό».
Προσαρμοστικότητα προγραμμάτων
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΚΕΠΕΑ δεν θα είναι στατικά, αλλά θα προσαρμόζονται στις ανάγκες των εκπαιδευτικών και των μαθητών, τόνισε ο κ. Τρικάλης: «Τα προγράμματά μας χαρακτηρίζονται από προσαρμοστικότητα, δεν είναι κλειστά με αυστηρό πλαίσιο περιεχομένου, αλλά ακούμε τις ανάγκες των εκπαιδευτικών και των μαθητών τους που επικοινωνούν μαζί μας και προσαρμόζουμε το πρόγραμμά μας στις ανάγκες τους. Η προσαρμοστικότητα είναι και μια ιδιότητα που έχουν στο περιβάλλον όλοι οι οργανισμοί να προσαρμόζονται σε αυτό που βρίσκουν. Έτσι, λοιπόν και οι μαθητές μας, η μια δεξιότητα που έχουμε είναι να τους ενδυναμώσουμε και να τους δώσουμε – όσο μπορούμε μέσα από μια άλλη θέαση εμπειρίας στο πεδίο- είναι η ανάγκη για προσαρμοστικότητα».
«Είναι ευτυχές να ανοίγουν εκπαιδευτικές δομές στην ενδοχώρα»
Το ΚΕΠΕΑ θα στεγαστεί στο παλιό 1ο Γυμνάσιο στις Μέλαμπες, το οποίο είχε κλείσει πριν από περίπου 10 χρόνια. Το κτίριο έχει ανακαινιστεί και βρίσκεται σε διαδικασία διαμόρφωσης για τις ανάγκες του νέου Κέντρου.
«Είναι ευτυχές έργο το να ανοίγουν δομές και όχι να κλείνουν», τονίζει ο κ. Τρικάλης. «Στα ερημωμένα χωριά ο πληθυσμός μειώνεται, και με αυτόν τον χώρο ελπίζουμε να γίνει μια επανεκκίνηση των αξιών, του πολιτισμού και των δράσεων».
Η επιλογή των Μελάμπων δεν είναι τυχαία, καθώς η περιοχή διαθέτει πολιτιστικό και φυσικό κεφάλαιο: «Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον χώρο θα γίνει ξανά μια επανεκκίνηση των αξιών, του πολιτισμού και των δράσεων. Οι Μέλαμπες έχουν ένα ισχυρό πολιτιστικό κεφάλαιο. Εκτός από τους Τέσσερις Μάρτυρες που κατάγονται από τις Μέλαμπες, έχουν ισχυρό μουσικό πολιτισμό. Έχουν πολλούς μουσικούς και τραγουδιστές και είναι πολύ φιλόξενοι άνθρωποι».
Ανοιχτό σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης
Το ΚΕΠΕΑ είναι ανοιχτό σε μαθητές από 5 έως 18 ετών, αλλά και σε ενήλικες που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε δράσεις βιωματικής μάθησης. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εγγραφούν μέσω των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ή να επικοινωνήσουν απευθείας με το Κέντρο, όπως σημείωσε ο κ. Τρικάλης, ενώ ανέφερε: «Μακροπρόθεσμα στοχεύουμε μέσα από τις εμπειρίες των ντόπιων κατοίκων να συμμετέχουμε και εμείς ώστε να έχουμε μια ζώσα κοινότητα, μια κοινότητα μάθησης».
Τα στοιχεία επικοινωνίας είναι τα τηλέφωνα 2832041540, 6970478266 και το email kpe-agvas@sch.gr, ενώ οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφτούν και την ιστοσελίδα https://kepea.mysch.gr
Συνεργασίες με επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς φορείς
Το ΚΕΠΕΑ έχει ήδη αναπτύξει συνεργασίες με σημαντικούς φορείς, όπως το ΚΕΠΕΑ Ανωγείων, με το οποίο θα δράσει σε όλο το Ρέθυμνο, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, με την επιστημονική του συμβολή, καθώς και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το οποίο θα συμβάλει στην ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων.
«Επιδιώκουμε να προσκαλέσουμε επιστήμονες και τοπικούς γνώστες της άυλης κληρονομιάς, ώστε να ενισχύσουμε τις τοπικές κοινότητες», επισημαίνει ο κ. Τρικάλης, ενώ συμπλήρωσε: «Μια ακόμη πρόταση που συζητάμε είναι για την προστασία του φοίνικα. Θα γίνει αυτές τις ημέρες μια συνάντηση με την ομάδα εργασίας στο Σπήλι για την προστασία του φοίνικα του Θεόφραστου ως ερευνητικό είδος».
Όπως ανέφερε ο κ. Τρικάλης, οι δράσεις και οι συνεργασίες του ΚΕΠΕΑ μπορούν να ενισχύσουν την επίγνωση για την προστασία των φυσικών πόρων: «Όταν αντιληφθούν την αξία της φύσης και των πολιτισμικών οροσήμων που υπάρχουν στον τόπο, πιστεύω ότι οι ντόπιοι θα εκτιμήσουν την αξία του τόπου».
