Με αφορμή τη συγκινητική ιστορία του τρίχρονου Άγγελου, ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) μίλησε στην τηλεόραση CRETA για τη δωρεά οργάνων στην Ελλάδα, στην οποία σημειώθηκε ρεκόρ για το 2024, ξεπερνώντας τους 100 δότες και καταγράφοντας συνεχή άνοδο τα τελευταία χρόνια
Με αφορμή την δωρεά των οργάνων του τρίχρονου Άγγελου, θύματος ενδοοικογενειακής βίας στο Ηράκλειο, που έχασε τη ζωή του πριν από μερικές ημέρες, η συζήτηση για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα και για τον σημαντικό ρόλο που επιτελούν στη διάσωση εκατοντάδων ανθρώπινων ζωών ετησίως γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Το 2024 αποτέλεσε χρονιά ορόσημο μέχρι στιγμής στην ιστορία της χώρας, καθώς καταγράφηκε ρεκόρ δωρεάς οργάνων, ξεπερνώντας τους 100 δότες και οδηγώντας σε εκατοντάδες μεταμοσχεύσεις ζωτικών οργάνων, σύμφωνα με όσα δήλωσε στην τηλεόραση CRETA και την εκπομπή της Σώτιας Πεντεδήμου, ο Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Η καρδιά του Άγγελου και τα νεφρά του μεταμοσχεύτηκαν σε έναν ανήλικο και έναν νέο ενήλικα, στο εξωτερικό και στη Θεσσαλονίκη, με τα «δώρα ζωής», να δίνουν «ανείπωτη χαρά σε άλλους ανθρώπους και οικογένειες», καθιστώντας ξεκάθαρο, ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στον χώρο της μεταμόσχευσης καλούνται να ξεπεράσουν μία δύσκολη και τραγική στιγμή, μετατρέποντάς την σε μία χαρμόσυνη, σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδωρίδη.
Η ελλιπής ενημέρωση αλλά και η απουσία ενός οργανωμένου συστήματος μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, έχουν κρατήσει τη χώρα μακριά από τους Ευρωπαϊκούς μέσους όρους δοτών, σημειώνοντας ωστόσο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων ήταν ανέκαθεν συναινετικοί απέναντι στη δωρεά οργάνων. Οι τοπικοί συντονιστές που τοποθετήθηκαν στο πλευρό των ΜΕΘ στα μεγάλα Νοσοκομεία της χώρας συνέβαλαν κατά κόρον στον διπλασιασμό των δωρεών οργάνων, ενώ σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδωρίδη, για πρώτη φορά στην ιστορία η χώρα καταγράφει άνοδο επί τέσσερα συναπτά έτη. «Πρέπει να στοχεύσουμε στο να διπλασιάσουμε τον αριθμό των δοτών σε σχέση με αυτό που είμαστε τώρα», σημείωσε, συμπληρώνοντας ωστόσο επίσης ότι «πρέπει να οργανωθούμε ώστε το σύστημα να δουλεύει από μόνο του και να στηρίζεται αυτοτελώς στη δική του οργάνωση» και να μην περιμένει να αναζωπυρωθεί η συζήτηση με βάση κάποιο τραγικό περιστατικό, όπως γίνεται συνήθως.
«Οι Έλληνες είναι λαός υπέρ της δωρεάς»
Το πολύπλοκο και ανοργάνωτο σύστημα μεταμοσχεύσεων είναι υπεύθυνο για την απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στους ελληνικούς και ευρωπαϊκούς δείκτες στις δωρεές οργάνων, σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδωρίδη: «Σίγουρα υπάρχει βελτίωση στην άποψη του κόσμου σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις, ελαττώνεται το ποσοστό των ανθρώπων που είχαν εσφαλμένες αντιλήψεις στο μυαλό τους και λάθος απόψεις. Ωστόσο, οι Έλληνες είναι λαός που είναι υπέρ της δωρεάς. Πάντα υπάρχει ένα ποσοστό που αρνείται, δεν συμφωνεί ή δεν έχει ενημερωθεί σωστά και αυτό πρέπει να το βελτιώσουμε. Στην πλειοψηφία οι Έλληνες είναι υπέρ της δωρεάς. Αν για κάποιο λόγο δεν είμαστε ψηλά στους δείκτες, τότε αυτό οφείλεται στο ότι το σύστημα μας είναι πολύ πολύπλοκο. Στην Ελλάδα διαχρονικά πάσχουμε στην οργάνωση των πολύπλοκων συστημάτων».
Κάθε ρεκόρ έσπασε το 2024 για την Ελλάδα, με τον κ. Παπαθεοδωρίδη να επισημαίνει ότι οι δωρεές οργάνων σε εθνικό επίπεδο βρίσκονται σε άνοδο εδώ και τέσσερα συνεχόμενα χρόνια, γεγονός που δεν είχε συμβεί ποτέ στο παρελθόν για παραπάνω από μία χρονιά: «Το 2024 ήταν η καλύτερη χρονιά μέχρι σήμερα στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων οργάνων στη χώρα μας, καθώς σημειώθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός δοτών, για πρώτη φορά ξεπεράσαμε τους 100, μάλιστα φτάσαμε τους 110. Είχαμε τον μεγαλύτερο αριθμό μεταμοσχεύσεων οργάνων από ποτέ, με πάνω από 250 μεταμοσχεύσεις νεφρού, πάνω από 50 μεταμοσχεύσεις ήπατος, καρδιάς και πνευμόνων. Θέλω να πιστεύω ότι δεν θα είναι χρονιά ορόσημο, αλλά θα έρθουν καλύτερες χρονιές. Και παλιά είχαμε άνοδο, αλλά μόνο για μία χρονιά, δεύτερη δεν είχε υπάρξει ποτέ. Ανεβαίναμε τη μία χρονιά, την άλλη πέφταμε. Πιστεύω το 2025 θα είμαστε ακόμα καλύτερα. Έχουμε κάνει μία σημαντική πρόοδο, η οποία οφείλεται στην οργάνωση του συστήματος στον κόσμο».
«Δεν υπάρχει επιστροφή στη ζωή μετά τον εγκεφαλικό θάνατο»
Αναίτια είναι η υπόθεση και η προκατάληψη ορισμένων αναφορικά με τις δωρεές οργάνων, σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδωρίδη: «Κάποιοι μπορεί να πιστεύουν ότι αν πουν στους γιατρούς ότι θέλουν να γίνουν δωρητές, μπορεί οι γιατροί να μην φροντίσουν όσο θα μπορούσαν να φροντίσουν τον ασθενή και να αφήσουν τον άνθρωπο να καταλήξει. Αυτό είναι 100% σίγουρο ότι δεν ισχύει, όλοι οι γιατροί και οι συνάδελφοι δεν σκέφτονται τη δωρεά, αλλά το να σώσουν τον άνθρωπο που έχουν μπροστά τους», σημείωσε, ενώ στη συνέχεια επεξήγησε τη διαδικασία έγκρισης της δήλωσης δωρεάς, όπου τηρείται το πρωτόκολλο, χωρίς τη γνώση των γιατρών: «Με τον εγκεφαλικό θάνατο βγαίνει πιστοποιητικό θανάτου, δεν υπάρχει η έννοια του κλινικά νεκρού. Σε αυτούς τους ανθρώπους έχουμε τη δυνατότητα για πολύ μικρό χρονικό διάστημα να συντηρήσουμε τα όργανα σε αιμάτωση, όχι τον άνθρωπο, τότε με συναίνεση προχωρούμε στη δωρεά. Μόνο ο ΕΟΜ έχει τα στοιχεία δηλώσεων περί δωρεάς, ο ΕΟΜ ερωτάται και απαντάει μόνο εφόσον του σταλεί πιστοποιητικό θανάτου, άρα δεν ξέρει κάποιος γιατρός ποιος έχει δηλώσει τι».
Τέλος, ο κ. Παπαθεοδωρίδης πρόσθεσε: «Η διάγνωση ότι κάποιος είναι εγκεφαλικά νεκρός λαμβάνεται από τρεις γιατρούς και μάλιστα επαναλαμβάνεται η διάγνωση μετά από κάποιες ώρες και μόνο τότε βεβαιώνεται ο εγκεφαλικός θάνατος. Αυτά τα κριτήρια ισχύουν σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα. Είναι άλλο το κώμα, άλλο η φυτική κατάσταση, όπου δεν έχει νεκρωθεί ο εγκέφαλος, καθώς τέτοιοι άνθρωποι μπορεί σπανίως να γυρίσουν στη ζωή. Πρόκειται για μία κουβέντα παραφιλολογική. Δεν υπάρχει επιστροφή στη ζωή μετά τον εγκεφαλικό θάνατο».
«Έντεκα δότες οργάνων ανά εκατομμύριο κατοίκων στην Ελλάδα»
Να πλησιάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και να διπλασιάσουμε τους δότες οργάνων σε σχέση με το 2024 είναι οι στόχοι της νέας χρονιάς, σύμφωνα με τον κ. Παπαθεοδωρίδη, ο οποίος υπογράμμισε, επίσης, την αναγκαιότητα οργάνωσης του συστήματος: «Αν δεν ερωτώνται οι συγγενείς του ανθρώπου που φεύγει με εγκεφαλικό θάνατο, δεν θα έχουν ποτέ την ευκαιρία να συναινέσουν. Άρα το σύστημα έχει οργανωθεί και αυτό αποδεικνύεται από το ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων έχουμε για τέσσερα συνεχή χρόνια σταδιακή άνοδο. Πρέπει να στοχεύσουμε στο να διπλασιάσουμε τον αριθμό των δοτών σε σχέση με αυτό που είμαστε τώρα, το 2024, όχι σε σχέση με εκεί που ξεκινήσαμε, το οποίο έχουμε υπερδιπλασιάσει. Είχαμε περίπου, κατά μέσο όρο για πολλά χρόνια στην Ελλάδα τέσσερις με τεσσερισήμισι δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμό, τώρα έχουμε φτάσει περίπου στο 11 και πρέπει να περάσουμε το 20. Ποσοστιαία πάμε καλά και αυξανόμαστε. Ο μέσος ευρωπαϊκός αριθμός δοτών είναι λίγο πάνω από τα 20. Θέλουμε να φτάσουμε στο μέσο όρο».
Οι συνολικά 20 τοπικοί συντονιστές, αρωγοί των μονάδων εντατικής θεραπείας σε νοσοκομεία της χώρας έχουν διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στον υπερδιπλασιασμό των δοτών, από την τοποθέτησή τους μέχρι σήμερα.
«Μία σημαντική δράση είναι οι τοπικοί συντονιστές μεταμοσχεύσεων, που έχουν προσληφθεί από τον ΕΟΜ και έχουν δοθεί στα Νοσοκομεία, ώστε να βοηθούν τις μονάδες εντατικής θεραπείας. Οι επτά πιλοτικοί τοπικοί συντονιστές, οι οποίοι αρχικά χρηματοδοτήθηκαν από το Ίδρυμα Ωνάση έχουν συμβάλλει κυρίως σε αυτήν την άνοδο, αφού αποδεδειγμένα από τη στιγμή που τοποθετήθηκαν στα Νοσοκομεία υπερδιπλασιάστηκαν οι δότες. Από τον Οκτώβριο έχουμε 20 τοπικούς συντονιστές, που έχουν τοποθετηθεί σε όλα τα Νοσοκομεία της χώρας, με χρηματοδότηση πλέον από το υπουργείο Υγείας», σημείωσε ο κ. Παπαθεοδωρίδης, ο οποίος επίσης πρόσθεσε ότι για πρώτη φορά αυξήθηκε ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται στον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, ενώ παράλληλα έχει δημιουργηθεί και μία ειδική πλατφόρμα ειδική πλατφόρμα, μέσω της οποίας υπάρχει πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στις εξετάσεις των ασθενών. «Θα βελτιώσουμε κι άλλο την κατάσταση», δεσμεύτηκε ο κ. Παπαθεοδωρίδης.
Επιπρόσθετα, αναφορικά με το τι θα αλλάξει ενόψει του 2025 στο νομοθετικό κομμάτι των μεταμοσχεύσεων, ο κ. Παπαθεοδωρίδης αναφέρθηκε στην επικαιροποίηση των κριτηρίων του εγκεφαλικού θανάτου, η οποία αναμένεται να αυξήσει ακόμα και στο 25% τους δότες. «Μετά από πάρα πολλά χρόνια επικαιροποιήθηκαν τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου πολύ πρόσφατα και βγήκε καινούργια υπουργική απόφαση. Η επιστημονική εταιρεία της εντατικής θεραπείας δουλεύει τα κριτήρια του καρδιακού θανάτου, τα οποία θέλουν περισσότερη οργάνωση, αλλά αν εφαρμοστούν θα δώσουν ένα 20-25% επιπλέον δότες».
Πώς μπορεί κάποιος να συναινέσει στη δωρεά των οργάνων του
Ένα μεγάλο κύμα ευγνωμοσύνης εξέφρασε ο κ. Παπαθεοδωρίδης στην Κρήτη, τις ΜΕΘ των τοπικών νοσοκομείων για τις υπηρεσίες τους, με αφορμή και το θέμα του τρίχρονου Άγγελου και της πολύ σωστής και μεθοδευμένης φροντίδας που του προσέφεραν. Επιπλέον, απαντώντας στο πώς μπορεί κάποιος να δηλώσει συναίνεση για τη δωρεά των οργάνων του, επεξήγησε: «Μπορεί κάποιος να μπει στην ιστοσελίδα του ελληνικού οργανισμού μεταμοσχεύσεων, να πατήσει τη δήλωση δωρεάς, να μπει στο σύστημα με τους κωδικούς του taxisnet, για λόγους ταυτοπροσωπίας και να δηλώσει ότι θέλει να είναι δωρητής», ενώ συμπλήρωσε ότι ο υπουργός Υγείας έχει ανακοινώσει ήδη και την προετοιμασία μιας πιο απλής πλατφόρμας, όπου θα στέλνονται μηνύματα στα κινητά.
Επιμέλεια: Γιάννης Κωστάκογλου
