Οι προσπάθειες των σχολείων για τη μύηση των μαθητών στη ρομποτική
Η ρομποτική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των μαθητών, καθώς τους παρέχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας αλλά και της αγοράς εργασίας.
Στην ηλικία αυτή, οι μαθητές βρίσκονται σε ένα κρίσιμο στάδιο για την ανάπτυξη του αναλυτικού τους τρόπου σκέψης, της επίλυσης προβλημάτων και της δημιουργικότητας, ενώ η ρομποτική συγκεκριμένα προσφέρει μια πρακτική προσέγγιση σε θεωρητικά μαθήματα, ενισχύοντας την κατανόηση εννοιών όπως η μαθηματική σκέψη, η φυσική και η μηχανική. Επιπλέον, η συμμετοχή σε διαγωνισμούς και προγράμματα ρομποτικής βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν και άλλες σημαντικές δεξιότητες όπως της ομαδικότητας, της συνεργασίας και της επικοινωνίας.
Τα «Ρ.Ν.» συνομίλησαν με εκπαιδευτικούς και μαθητές από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση του Ρεθύμνου οι οποίοι έδωσαν μια εικόνα για το πόσο σημαντική είναι αυτή η δραστηριότητα αυτή η οποία διαμορφώνει σημαντικά το γνωστικό υπόβαθρο των παιδιών και τα προετοιμάζει κατάλληλα τις μελλοντικές προκλήσεις της ενήλικης ζωής.
Η ομάδα του 3ου Γυμνασίου και η διάκριση για την ομαδοσυνεργατική διαχείριση
Η ομάδα ρομποτικής του 3ου Γυμνάσιου πήρε φέτος μέρος στον διαγωνισμό First Lego League, με θέμα τον υποβρύχιο κόσμο, που διεξήχθη στην Πανεπιστημιούπολη του Ηρακλείου, το Σάββατο 12 Φεβρουαρίου 2025. Κατάφερε, μάλιστα, να αποσπάσει το βραβείο ομαδοσυνεργατικής διαχείρισης του project. Την ομάδα καθοδήγησαν οι καθηγητές του σχολείου Γιώργος Γεωργιουδάκης και Βαγγέλης Άλτας.
Συνομιλήσαμε με τον τελευταίο ο οποίος αρχικά ανέφερε τι «αποστολές» περιλαμβάνει το μάθημα της ρομποτικής αλλά και τα προβλήματα που καλούνται τα παιδιά να λύσουν σε έναν διαγωνισμό: «Η δραστηριότητα της ρομποτικής έχει δύο κομμάτια: την κατασκευή του ρομπότ και τον προγραμματισμό του. Στον προγραμματισμό, τα παιδιά μαθαίνουν μια γλώσσα που μοιάζει με το Scratch, λίγο πιο αναβαθμισμένη και πρέπει να προγραμματίσουν το ρομπότ ώστε να εκτελεί διάφορες εντολές όπως το να στρίψει τόσες μοίρες, δεξιά ή αριστερά κ.ά. Το ρομπότ διαθέτει, επίσης, αισθητήρες, όπως απόστασης ή φωτός ή χρώματος και μέσω αυτών, για παράδειγμα, αναγνωρίζει μια κόκκινη μπάλα ώστε να την πάρει στην πλάτη του, να τη μεταφέρει σε άλλο σημείο. Σε έναν διαγωνισμό η αποστολή μπορεί να είναι να πάρει το ρομπότ ένα αυγό στην πλάτη του, να ανέβει και να κατέβει δέκα σκαλιά χωρίς να του πέσει. Μια άλλη χρονιά ήταν να περάσεις μέσα από μια λίμνη, να ανέβεις ένα ύψωμα, να ανέβεις, να κατέβεις γέφυρες. Να φτιάξεις εσύ τη γέφυρα. Σε έναν άλλο, ήσουν στο σύμπαν υποτίθεται και μάζευες διαστημικά σκουπίδια και έπρεπε να ανιχνεύεις παλιούς δορυφόρους και να τους συλλέγεις σε έναν χώρο που ήταν η αποθήκη».
Όλα αυτά τα προβλήματα που καλούνται να λύσουν τα παιδιά, όπως εξηγεί ο κ. Άλτας, τα εξοπλίζουν εν τέλει με εφόδια που πολλές φορές δεν επαρκεί το θεωρητικό μάθημα να τους δώσει, ενώ τονίζει πως η ρομποτική είναι φιλική και για όλους τους μαθητές καθώς αρκεί η δημιουργικότητα και η εφευρετικότητά τους ώστε να γίνουν μέρος της διαδικασίας: «Δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος ο άριστος μαθητής για να πάρει μέρος στη ρομποτική. Διότι μόνο στο κατασκευαστικό κομμάτι που πρέπει να συναρμολογήσεις αποκτάνε τη δεξιότητα του πως να λύσουν το πρόβλημα της κατασκευής. Τα προβλήματα είναι πολλά και διαφορετικά. Μπορεί να θες να σηκώσεις μια σκάλα, μπορεί να θες να πάρεις ένα αντικείμενο από τη μια μεριά και να το τοποθετήσεις κάπου αλλού. Αυτό θέλει μια αίσθηση του λύνω το πρόβλημα. Το πως να κατασκευάσεις αυτό που θες και να λειτουργεί. Πολλές φορές «πετάνε» λύσεις τα παιδιά που εσύ δεν την έχεις σκεφτεί. Επίσης, η κεντρική ιδέα της ρομποτικής είναι πως αυτά τα θεωρητικά που μαθαίνεις: τον νόμο του Νεύτωνα, του Κουλόμπ κ.λπ. εφαρμόζονται στην πράξη».
Ωστόσο η μεγαλύτερη πρόκληση για τα παιδιά αυτά παραμένει η εξεύρεση χρόνου καθώς είναι ήδη επιβαρυμένα με άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τον κ. Άλτα. Από την άλλη, οι γονείς φαίνεται να έχουν αγκαλιάσει τη δραστηριότητα καθώς βλέπουν τα παιδιά τους να αποκτούν σημαντικές εμπειρίες και κυρίως να ξεφεύγουν από την οθόνη και το κινητό. Ο κ. Άλτας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι να βρεθούν κοινές ώρες συνάντησης. Είναι πολύ δύσκολο. Τη σημερινή εποχή τα παιδιά είναι βεβαρυμμένα και με άλλες δραστηριότητες όπως ξένες γλώσσες, καράτε, χορού κ.ά. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρεθεί μια κοινή ώρα για να βρισκόμαστε όλοι μαζί. Για αυτό και βλέπετε στον παρόντα διαγωνισμό συμμετείχαν κατά κύριο λόγο φροντιστήρια πληροφορικής ή αγγλικών. Ήμασταν ένα 20% τα δημόσια σχολεία και ένα 80% τα φροντιστήρια. Οι γονείς γενικά μου είπανε και μόνο που καταφέρατε να τα τραβήξετε από οθόνες και κινητά είναι τεράστιο επίτευγμα. Και μόνο που ξεφεύγουν δηλαδή από την αδράνεια του κινητού και μπαίνουν σε μια διαδικασία εκπαίδευσης ή ανακάλυψης δεξιοτήτων είναι τεράστιο επίτευγμα. Να βάλουν το μυαλό τους σε μια κίνηση για να βρουν μια λύση στο πρόβλημα που στη σημερινή εποχή ακόμα και αυτό είναι ζητούμενο. Η διαχείριση επίσης χρόνου αλλά και άγχους είναι σημαντική εμπειρία που αποκτούν τα παιδιά στον διαγωνισμό. Όπως επίσης και η ίδια η επίσκεψη στο πανεπιστήμιο οπού φιλοξενείται ο διαγωνισμός, να γνωρίσεις άλλα παιδιά με τα οποία διαγωνίζεσαι με κάποιον άλλον ενώ έχεις περιορισμένο χρόνο. Όλα αυτά είναι τεράστια εμπειρία και υπό αυτή την έννοια η πρόκριση στους τελικούς είναι πολύ δευτερεύον. Για αυτό το βραβείο που πήραμε «ομαδο-συνεργασίας» αποκτά μεγαλύτερη αξία γιατί εμάς μας βραβεύσανε γιατί η ομάδα είχε καλή συνοχή, το διασκέδαζε ή συμμετείχε με διάθεση στην επίλυση του προβλήματος. Το οποίο ήταν προσεγγισμένο από απλούς μαθητές και όχι από επαγγελματίες που είχαν τα φροντιστήρια που πίσω τους είχαν δύο και τρεις προπονητές επαγγελματίες οι οποίες προσφέρανε εξωφρενικές λύσεις βέβαια που σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν να είχαν σκεφτεί οι μαθητές. Άρα λοιπόν μάλλον βλέποντας αυτό οι κριτές μας έδωσαν το βραβείο, το οποίο έστειλε στα ουράνια παιδιά και γονείς».
Το 1ο Λύκειο στο Πεκίνο
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα της δουλειάς που γίνεται στα σχολεία του Ρεθύμνου αναφορικά με τη ρομποτική είναι το 1ο ΓΕΛ Ρεθύμνου το οποίο πήρε μέρος στον παγκόσμιο διαγωνισμό ρομποτικής που θα διεξήχθη στο Πεκίνο πέρυσι τον Αύγουστο. Όπως εξήγησε ο κ. Μιχάλης Λαμπαθάκης, διευθυντής του 1ου Λυκείου, αυτή ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία για τα παιδιά, ξεκίνησε από την καθηγήτρια Ευγενία Σαβοργινάκη και αν και στη δεδομένη ηλικία τα παιδιά ετοιμάζονται για τις πανελλήνιες και έχουν άλλες προτεραιότητες, η ρομποτική για κάποια παραμένει μια ευχαρίστηση πρόκληση ιδίως για εκείνα που ζητάνε όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Λαμπαθάκης το κάτι παραπάνω: «Η ρομποτική ξεκίνησε πέρυσι σαν πρόγραμμα στο σχολείο. Φτιάξαμε μια ομάδα που συμμετείχε σε τοπικούς διαγωνισμούς, εντός Κρήτης, διακρίθηκε και στη συνέχεια μια αντιπροσωπεία κατάφερε και έφτασε σε παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Πεκίνο. Εκεί ήταν πάρα πολλές αποστολές από όλον τον κόσμο. Η συμμετοχή και μόνο ήταν μια μοναδική εμπειρία και ένα τεράστιο ταξίδι για τα παιδιά. Φέτος δυστυχώς η συνάδελφος που το ξεκίνησε δεν είναι στο σχολείο παρόλα αυτά βοηθάει και πάλι. Έχουμε συστήσει μια ομάδα, περίπου οκτώ παιδιά. Ενδιαφέρον μεγάλο δεν υπάρχει γιατί τα περισσότερα παιδιά είναι στη διαδικασία των πανελληνίων κ.λπ. αλλά για κάποιους που ψάχνουν το κάτι παραπάνω και το διαφορετικό όσον αφορά το κομμάτι του μέλλοντος υπάρχει ένα ενδιαφέρον και τους αρέσει απλά δυστυχώς ο χρόνος δεν τους επιτρέπει να κάνουν πολλά πράγματα. Αυτά συνήθως γίνονται Σάββατα εκτός σχολείου. Μεγαλύτερη πρόκληση είναι δηλαδή η έλλειψη χρόνου και το ότι το αντικείμενο αυτό δεν είναι θεσμοθετημένο – να το πούμε έτσι – στα αναλυτικά προγράμματα. Γίνεται σαν έξτρα δραστηριότητα οπότε απαιτεί εθελοντισμό».
Αξιοσημείωτο, πάντως, όπως τόνισε ο κ. Λαμπαθάκης, είναι πως τα παιδιά χάρις τη ρομποτική παίρνουν μια γεύση για τις τεχνολογικές εξελίξεις και εξοικειώνονται ήδη από αυτή την ηλικία με αυτές: «Μέσω της ρομποτικής τα παιδιά παίρνουν μια προγεύση του τι έρχεται. Είναι ένα απαιτητικό περιβάλλον το αντικείμενο αυτό, θα εξελιχθεί πάρα πολύ τα επόμενα χρόνια και σε τρόπους που δεν μπορούμε ακόμα να σκεφτούμε».
Οι μαθητές του 2ου Γυμνάσιου μεταφέρουν την εμπειρία τους
Τελική στάση ήταν το 2ο Γυμνάσιο όπου συναντήσαμε τους μαθητές της ρομποτικής και τον εκπαιδευτή τους κ. Μύρωνα Αμανατίδη, καθηγητή πληροφορικής. Η συγκεκριμένη ομάδα σκοπεύει αυτή την Κυριακή 9 Μάρτιου να διαγωνισθεί στον πανελλήνιο διαγωνισμό STEM που θα διεξαχθεί στο Ηράκλειο και θα κληθεί να απαντήσει στο ερώτημα «Μπορούμε να επιβιώσουμε στον Άρη;».
Οι μαθητές της Β’ Γυμνασίου Ανθή, Αναστασία, Διονύσης, Γιώργος, Πέτρος και Αφροδίτη μίλησαν στο «Ρ.Ν.», παρουσίασαν την ιδέας τους, τον τρόπο που δουλεύουν και εξέφρασαν εν τέλει τους γενικότερους στόχους τους αναφορικά με τη συμμετοχή τους στην εν λόγω δραστηριότητα.
Η Αφροδίτη αναφέρει: «Περνάμε πάρα πολύ ωραία. Συνεργαζόμαστε πάρα πολύ καλά. Έχουμε δέσει σαν ομάδα. Περνάμε τις Πέμπτες και πολλά Σάββατα εδώ για να δουλέψουμε όχι μόνο για το έργο που θα παρουσιάσουμε στον διαγωνισμό αλλά και να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας», ενώ ο Γιώργος σημειώνει: «Έχουμε δουλέψει αρκετά. Έχουμε σκεφτεί τις ιδέες, έχουμε φτιάξει την εργασία εμείς. Είναι κάτι που μας αρέσει να κάνουμε και το κάνουμε με αγάπη». Από την πλευρά της η Αναστασία αναφέρει: «Μου αρέσει που δουλεύουμε ομαδικά και συνεργαζόμαστε για να κάνουμε αυτό που κάνουμε».
Την ιδιά ώρα, η Ανθή σημειώνει: «Είναι αρκετά διαφορετικό από τα μαθήματα που κάνουμε στο σχολείο. Ίσως με την πληροφορική να συνδέεται περισσότερο αλλά από όταν ξεκινήσεις εδώ πέρα μπορείς να μάθεις ό,τι χρειάζεται για να το κάνεις καλά».
Σχετικά με το πως προκύπτουν οι ιδέες και τον τρόπο που εργάζονται ώστε να φτάσουν στην τελική κατασκευή, ο Διονύσης λέει: «Συνεργαζόμαστε, σχεδιάζουμε πριν το βάλουμε στην πράξη και το φτιάχνουμε. Λαμβάνουμε υπόψη όλες τις απόψεις των μελών της ομάδας και περνάμε ωραία» ενώ ο Γιώργος συμπληρώνει: «Έχουμε σκεφτεί και απορρίψει πάρα πολλές ιδέες μέχρι να καταλήξουμε σε κάτι που αρέσει σε όλους και κάτι που προφανώς μπορούμε να κάνουμε. Γιατί έχουμε σκεφτεί μεν πράγματα αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα να τα εκτελέσουμε όλα». Και η Αφροδίτη συμπληρώνει «και κάνουμε και πολλές δοκιμές μέχρι να καταλήξουμε και στον κώδικα και στη δομή και τους μηχανισμούς. Βασικά κυρίως στις δοκιμές στηριζόμαστε».
Αναφορικά πάντως με τις δυσκολίες που βρίσκουν μπροστά τους η Ανθή δηλώνει: «Το πιο δύσκολο είναι με τον κώδικα οπού ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε αλλά είναι δύσκολο να το εκτελέσουμε οπότε μπορεί να περάσουμε κάποιες εβδομάδες μόνο να σκεφτόμαστε πως θα το εκτελέσουμε και να έχουμε κολλήσει λίγο οπότε εκεί πρέπει να σκεφτόμαστε πολλές ιδέες και καμιά φορά είναι δύσκολο».
Ο Γιώργος, στη συνέχεια, παρουσίασε την ιδέα της ομάδας για τον επερχόμενο διαγωνισμό: «Προσπαθήσαμε να αναπαραστήσουμε μια τεχνητή βάση στον Άρη. Αυτό που βλέπετε είναι ένα λεκανοπέδιο, από φωτογραφίες που πήραμε από το σάιτ της ΝΑΣΑ. Έχουμε εμπνευστεί από διάφορα κείμενα που διαβάσαμε και βίντεο που είδαμε και προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε τον πολιτισμό που θα εγκατασταθεί εκεί πέρα ώστε να μπορέσει να υπάρξει ζωή σε ευνοϊκές συνθήκες και να μπορέσουμε να αποικήσουμε στον Άρη».
Πόσο καιρό όμως τους πήρε να το υλοποιήσουν αυτό; Η Ανθή απαντάει: «Από τον Οκτώβρη σχεδιάζουμε το συγκεκριμένο έργο. Ο προγραμματισμός ήταν αρκετά περίπλοκος. Και είναι αρκετά ρεαλιστικό και προσπαθούμε να το κάνουμε βιώσιμο από όλες τις πλευρές».
Τέλος, ο Διονύσης αναφορικά με τους στόχους της ομάδας του, σημείωσε: «Εμείς δεν πάμε εκεί για τους τίτλους ή τα μετάλλια. Πηγαίνουμε εκεί για να γνωρίσουμε νέους συμμαθητές μας πιο πολύ για να πάρουμε νέες ιδέες, να συνεργαστούμε και να ενωθούμε σαν ομάδα», ενώ ο Γιώργος συμπληρώνει ότι «θα πάμε εκεί και θα αποκτήσουμε νέες εμπειρίες και αυτό θα μας βοηθήσει να εξελίξουμε τόσο την εφευρετικότητα όσο και τη λογική μας» και ο Πέτρος συνεχίζει: «Να δούμε και τι έκαναν και τα άλλα παιδιά και να δούμε πως θα κάνουμε και εμείς τις δίκες μας επόμενες κατασκευές» και συμπληρώνει, τέλος, ο Γιώργος: «Το σημαντικότερο θα είναι όταν θα ανακαλύψουμε κάτι που δεν είχαμε σκεφτεί ώστε να μας βοηθήσει να εξελιχθούμε».
