Με στόχο οι μαθητές του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Ρεθύμνου να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν για τα εργασιακά τους δικαιώματα και για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπίζουν την παρενόχληση σε χώρους εργασίας, πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης 6/5 σε αίθουσα του σχολείου, βιωματικό εργαστήριο από το Δίκτυο Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων του ΙΝΕ ΓΣΕΕ με τίτλο «Εμψύχωση και ενδυνάμωση για την αντιμετώπιση της ηθικής παρενόχλησης και βίας στον χώρο εργασίας». Το ΣΔΕ έχει συνολικά 80 μαθητές, οι οποίοι παράλληλα εργάζονται ή είναι άνεργοι, καθώς συνήθως απασχολούνται στον κλάδο του τουρισμού, σε οικογενειακές επιχειρήσεις και σε θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης, ενώ οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την κοινωνική και την εργασιακή τους ένταξη είναι σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλες και παράλληλα τροχοπέδη στην προσωπική τους ανάπτυξη. «Οι δικοί μας μαθητές είναι κοινωνικά αδικημένοι, γιατί δεν είχαν το αγαθό της μόρφωσης, στους χώρους που εργάζονται ίσως είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, με αποτέλεσμα οι ίδιοι να μην νιώθουν αυτοπεποίθηση να διεκδικούν και να μπαίνουν πιο δυναμικά σε αντιπαραθέσεις», ανέφερε μεταξύ άλλων, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» η Μαρία Κουτεντάκη, φιλόλογος και διευθύντρια του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, επεξηγώντας τον λόγο που το σχολείο εκδήλωσε ενδιαφέρον για το σεμινάριο.
Ανεπίσημες μεν, αλλά υπαρκτές δε είναι οι αναφορές μαθητών του σχολείου για περιστατικά ηθικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας τους, σύμφωνα με την κ. Κουτεντάκη, αναφορές που έχουν να κάνουν με τα ωράρια, τις συνθήκες εργασίες και κυρίως τις υπερωρίες τις οποίες καλούνται να δουλέψουν. Όπως τόνισε η διευθύντρια, τα περιστατικά δεν καταγράφονται επίσημα, αλλά παρακάμπτωνται σιωπηλά, με τους μαθητές συνήθως να στρέφονται προς την αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος. «Είναι πρόβλημα αλλά δεν έχουμε φτάσει ως κοινωνία στα επίπεδα να καταγγέλλουμε και να προβαίνουμε σε παραπάνω ενέργειες», ανέφερε, ενώ στη συνέχεια συμπλήρωσε ότι η ανάγκη να αντιληφθούν μαθητές και εργαζόμενοι ότι δεν είναι μόνοι τους σε αυτό είναι επίσης μεγάλη. «Η ενημέρωση, η ψυχολογική υποστήριξη και η συζήτηση είναι οι καλύτεροι τρόποι για να καταλάβουν ότι υπάρχουν και άλλα άτομα στην ίδια κατάσταση με αυτούς και να σπάσει η σιωπή». Σε κάθε περίπτωση, το ΣΔΕ διαθέτει ψυχολογικό σύμβουλο υποστήριξης, στον οποίο στρέφονται οι μαθητές σε περίπτωση που επιθυμούν να εκφράσουν τα προβλήματά τους, σε ένα πιο ασφαλές και ιδιωτικό πλαίσιο. Ωστόσο, όπως επεσήμανε η κ. Κουτεντάκη, «Υπάρχει μεγάλη διαρροή για λόγους βιοπορισμού», με πολλούς μαθητές να υποχρεούνται να διακόψουν τα μαθήματα, προκειμένου να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις εργασιακές τους υποχρεώσεις. «Είναι αλήθεια ότι εγκαταλείπουν το σχολείο, το οποίο είναι στενάχωρο, γιατί δεν τους ενδιαφέρει μόνο το χαρτί, αλλά τους αρέσουν πολύ τα μαθήματα», ανέφερε, υπογραμμίζοντας επίσης ότι το σχολείο αποτελεί και μία μορφή ένταξης στην κοινωνία και την εργασία για τους αλλοδαπούς μαθητές, οι οποίοι ενδιαφέρονται κυρίως για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας.
Στην οριοθέτηση της έννοιας ηθικής παρενόχλησης και των χαρακτηριστικών της και στη διάκρισή της από τις καθημερινές εργασιακές συγκρούσεις επικεντρώθηκε το βιωματικό εργαστήριο που εκπόνησε ο Μάνος Πετράκης, σύμβουλος απασχόληση στο ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, καθώς και στην ανάλυση του θεσμικού πλαισίου σχετικά με την προστασία των εργαζομένων για θέματα απασχόλησης στους χώρους εργασίας. «Οι καθημερινές συγκρούσεις σε σχέση με τις συγκρούσεις διακρίνονται κυρίως και πρώτιστα από το γεγονός ότι δεν υπάρχει σκοπιμότητα στην πίεση που μπορεί να ασκηθεί σε έναν εργαζόμενο. Προφανώς η καθημερινή σύγκρουση δεν έχει σκοπό να βλάψει, αλλά προέρχεται κυρίως από αντιθέσεις στους σκοπούς και στους στόχους που έχουν μεταξύ τους τα μέλη που εμπλέκονται στην παραγωγική διαδικασία. Στον αντίποδα, μία εργασιακή παρενόχληση και η ηθική παρενόχληση ως μία υπόρρητη διαδικασία με ψυχολογικά χαρακτηριστικά πίεσης εκφράζεται κυρίως με μία ένταση του φαινομένου της παρενοχλητικής συμπεριφοράς, με διάρκεια η οποία δεν είναι στιγμιαία, αλλά αυξάνεται σε ένταση και πατάει στην ανισορροπία ισχύς, δηλαδή στο ότι κάποιοι μπορεί να έχουν μία θέση εξουσίας στον χώρο εργασίας, εκμεταλλεύονται αυτήν τους τη θέση και ασκούν πιέσεις στον εκάστοτε εργαζόμενο», ανέφερε μεταξύ άλλων μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο κ. Πετράκης.
Κομβικής σημασίας είναι η τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας, της συμφωνίας δηλαδή ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργαζόμενο, προκειμένου να διαφυλάσσεται η προστασία των δικαιωμάτων του, με το έλλειμμα σε συλλογικές συμβάσεις εργασίας να αποτελεί πληγή για τον Έλληνα εργαζόμενο σύμφωνα με τον κ. Πετράκη. «Μόλις λίγο κάτω από το 30% των εργαζομένων καλύπτεται από τις κοινοτικές δεσμεύσεις για συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σε αντίθεση με την κοινοτική οδηγία που λέει ότι τουλάχιστον το 80% θα πρέπει να καλυφθεί από αυτές. Όσο αυτή η ανισορροπία υπάρχει, τόσο τα φαινόμενα έντασης της εργασίας και εξουθένωσης θα συνεχίσουν να υπάρχουν». Παράλληλα, η ηθική παρενόχληση είναι μία διαδικασία με διάρκεια, η οποία στερεί από τον εργαζόμενο τα ψυχολογικά μέσα αντιμετώπισής της, σύμφωνα με τον κ. Πετράκη. «Η ένταση της εργασίας είναι μία μία από τις γενεσιουργούς αιτίες και για την ηθική παρενόχληση, βρίσκει υπόβαθρο, πάτημα και βάση μέσω της πίεσης, έτσι ώστε να μπορέσει κάποιος να γίνει κακός εργαζόμενος. Επειδή πρόκειται για μία διαδικασία με διάρκεια, στερείται όλα τα ψυχολογικά μέσα ο εργαζόμενος, για να μπορέσει και να εντοπίσει, αλλά και δευτερευόντως να αντιδράσει στο φαινόμενο αυτό», ανέφερε, ενώ τέλος συμπλήρωσε ότι στην παρενόχληση μέσα σε έναν εργασιακό χώρο δεν συμμετέχει μόνο το θύμα και ο θύτης, αλλά και τα μέλη που απαρτίζουν το υπόλοιπο περιβάλλον. «Όταν υπάρχει ένα περιβάλλον ανοχής δημιουργεί αυτό μεγαλύτερα προβλήματα», κατέληξε.
